Giáo Trình Truyền Nhiễm Và Quản Lý Dịch Bệnh

Giáo Trình Truyền Nhiễm Và Quản Lý Dịch Bệnh

4.1. Biến dị phenotip

Là những biến dị kiểu hình, tạm thời và thuận nghịch, không ổn định của toàn bộ quần thể vi khuẩn, gây ra do những điều kiện của môi trường trong đó vi khuẩn bắt buộc phải sống và sinh sản. Những biểu hiện này xuất hiện chậm và mất đi với sự biến mất của yếu tố làm xuất hiện chúng, chúng không phải là sinh ra do di truyền.

Biến dị của hình thái vi khuẩn: Hình thái của vi khuẩn, không phải là một chất cố định. Những biến dị về hình thái có thể sinh ra dưới ảnh hưởng của những yếu tố khác nhau, có liên quan đến tuổi của vi khuẩn và của môi trường xung quanh.

Biến dị trong quá trình sinh sản, thường xảy ra những biến dị về kích thước tế bào, trong những giai đoạn sinh trưởng và sinh sản bình thường của vi khuẩn. Ví dụ: 1 tế bào vi khuẩn E. Coli nuôi cấy được 5-6 giờ trong môi trường thích hợp, trong những điều kiện thuận lợi sẽ dài ra trước khi sinh sản bằng phân chia ngang. Nó sẽ nhỏ lại khi nó ở thời kỳ sinh sản tối đa và kích thước tối thiểu, khi nó hết khả năng sinh sản. Nhưng tỷ lệ kích thước tối đa và tối thiểu thường không quá 1/3 hoặc 1/5 tùy theo loài vi khuẩn. Những biến đổi này kèm theo một sự thay đổi trong hàm lượng axit nucleic của vi khuẩn.

Biến dị về hình thái dưới ảnh hưởng của ngoại cảnh: tất cả những điều kiện sống đều có thể làm biến đổi hình thái của vi khuẩn như:

+ Cấu tạo hóa học của môi trường.

+ Những điều kiện lý hóa không thuận lợi của môi trường (pH, sức căng bề mặt, nhiệt độ,….).

+ Những chất tiêu độc, sát trùng, kháng sinh, hóa trị liệu.