Giáo Trình Văn Học Dân Gian

III- VẤN ĐỀ PHÂN LOẠI TRONG NGHIÊN CỨU VĂN HỌC DÂN GIAN

Trên thế giới, folklore là đối tượng khảo cứu của nhiều ngành khoa học xã hội và nhân văn. Người ta phân loại folklore từ nhiều góc độ tiếp cận với những mục đích học thuật khác nhau thành: folklore khoa học, folklore nghệ thuật, folklore lí trí, folklore tình cảm,…

Ở một số nước như Mĩ, Anh,… đã có những nhà nghiên cứu đem các sáng tác dân gian truyền miệng sắp xếp hỗn hợp vào cùng với một số loại hình văn hoá, tín ngưỡng, phong tục khác nhau như là một tập hợp di sản truyền thống văn hoá phi vật thể để sử dụng làm các dẫn liệu, chứng cứ giải quyết các vấn đề dân tộc học lịch sử, nhân học văn hoá và văn học trong văn hoá. Theo quan điểm này, folklore ngôn từ không phải là văn học, mà là một loại hình thái ý thức xã hội đặc biệt gọi là tiền văn học.

Ngược lại, ở nhiều nước khác như Pháp, Đức, Nga, Trung Quốc,… từ folklore nghệ thuật truyền miệng lại được quan niệm là một thể loại của nghệ thuật ngôn từ, là văn học dân gian. Theo quan niệm học thuật này, người ta từng phân loại VHDG theo nguyên tắc kế thừa các cách phân loại kinh điển đối với nghệ thuật ngôn từ của Arixtốt và F. Hêghen. Ở cấp độ khái quát nhất, VHDG cũng được chia thành các loại hình: tự sự dân gian, trữ tình dân gian và sân khấu dân gian. Tuy vậy, khi khảo cứu đến các thể (thể loại) để sắp xếp vào các loại (loại hình) của VHDG lại có vấn đề: Tục ngữ, câu đố, vẻ nên quan niệm thuộc loại hình nào ở trên.