Giáo Trình Văn Học Anh-Pháp-Mỹ

VĂN HỌC THẾ KỶ XVIII

Trên bình diện xã hội, chính trị, thế kỷ XVIII ở Pháp là thời kỳ diễn ra cuộc đấu tranh quyết liệt chống chế độ phong kiến đã tồn tại hơn một ngàn năm, dẫn đến Cách mạng 1789. Các triết gia, các nhà hoạt động xã hội, các nhà văn lớn ở thế kỷ này đã dấy lên phong trào mạnh mẽ đề cao lý trí, dùng ánh sáng của lý trí để xua tan bóng tối, soi tỏ chân lý, giải phóng tư tưởng, mở mang trí tuệ cho mọi người, tạo điều kiện cho ai nấy đều được tiếp xúc với văn hóa, khoa học, nghệ thuật. Ánh sáng của lý trí rọi vào khắp các lĩnh vực và trở thành thứ vũ khí chống phong kiến khá sắc bén.

Do đó mà thế kỷ XVIII ở Pháp được mệnh danh là Thế kỷ Ánh sáng (Siècle des Lumières). Thuật ngữ” Ánh sáng” chỉ rõ vai trò tiến bộ lịch sử của giai cấp tư sản đang lên so với giai cấp phong kiến đã trở thành hủ bại trong thời đại cách mạng tư sản bằng cách gợi lên sự tương phản giữa ánh sáng và bóng tối. Thuật ngữ ấy không đơn thuần hiểu theo nghĩa rộng, mà còn mang một nội dung cụ thể, lịch sử, hàm nghĩa chống phong kiến và gắn với giai cấp tư sản trong một giai đoạn lịch sử nhất định.

C. de Montesquieu (1689 1755), Voltaire (1694 1778), J.J. Rousseau (1712-1778), D. Diderot (1713 – 1784) là các nhà văn, đồng thời là triết gia nổi tiếng ở thế kỷ này. Trong những năm đầu thế kỷ XX, dưới ách thống trị của thực dân Pháp, các nhà nho yêu nước của Việt Nam, nhờ những sách báo truyền qua đường Trung Quốc, đã được tiếp cận với tư tưởng của Montesquieu (phiên âm là Mạnh Đức Tư Cưu), tác giả Tinh thần pháp luật (L’Esprit des lois, 1748) và của Rousseau (phiên âm là Lư Thoa), tác giả Khế ước xã hội (Le Contrat social, 1762).