Giáo Trình Chính Trị Học

Giới thiệu giáo trình ” Giáo Trình Chính Trị Học “

Chương II. LƯỢC SỬ CÁC TƯ TƯỞNG CHÍNH TRỊ

I. SƠ LƯỢC LỊCH SỬ TƯ TƯỞNG CHÍNH TRỊ PHƯƠNG TÂY

Tư tưởng chính trị của nhân loại xuất hiện và phát triển cùng với lịch sử đấu tranh giai cấp, sự hình thành các chế độ xã hội, các kiểu nhà nước, các quốc gia. Từ quan điểm lịch sử, có thể nêu những nét lớn của quá trình đó.

1. Tư tưởng chính trị Hi Lạp và La Mã cổ đại

Các nhà tư tưởng cổ đại Hi Lạp có thể được coi là những người mở đầu cho việc đề xuất và thúc đẩy học thuyết về nhà nước và pháp quyền của phương Tây. Những tư tưởng của họ đã có vị trí vững chắc trong kho tàng chung của nền văn hoá chính trị nhân loại.

1.1. Tư tưởng chính trị thời kì hình thành nhà nước chiếm hữu nô lệ chuyên chế

Trong chế độ thị tộc – bộ lạc của thời kì cộng sản nguyên thuỷ, với những quan hệ bình đẳng kiểu cộng đồng, các thành viên dựa vào nhau như sự tất yếu của sự tồn tại, khi những quan hệ tốt đẹp nguyên thuỷ của con người đã dần dần biến dạng và tan rã, mầm mống quyền lực chính trị đã chín muồi, bọn quý tộc do chiếm được của cải và biến một bộ phận dân cư thành nô lệ. Còn bọn quý tộc được tôn kính như thần thánh, chúng xét xử và trừng phạt dân lành, nhân danh công lí dể giải quyết mọi sự tranh chấp (mặc dù bản thân chúng ngập ngụa trong sự dối trá và ăn hối lộ). Bối cảnh đó trong xã hội đã dẫn tới sự xuất hiện nhà nước, gắn với tên tuổi một nhà hoạt dộng chính trị lỗi lạc, một nhà thơ danh tiếng: đó là Xôlông (khoảng 638-559 trước Công nguyên).

Xôlông đã bãi bỏ chế độ nô lệ nợ nần; bãi bỏ quy định mức sở hữu đất đai cao nhất, quyền chính trị và trách nhiệm công dân thích ứng với sở hữu diễn địa. Các cơ quan mới được thiết lập, quy định chế độ điều hành và tiêu chuẩn được bầu vào các chức vụ hành chính. Các cuộc cải cách của Xôlông được coi như là “những cuộc cách mạng chính trị, bởi vì ông ta đã “xâm phạm vào tài sản” (nhận định của Ph.Ăngghen) và do dấy, thực chất là ông đã chuẩn bị cho các quan hệ chiếm hữu nô lệ, cho sự ra đời của một kiểu nhà nước đầu tiên trong lịch sử – nhà nước chủ nô. Mục đích chính trị của Xôlông là xây dựng một nền dân chủ tuyển cử ôn hoà, một chế độ mà lãnh đạo xã hội là những người quyền quý, cao sang và giàu có, còn nhân dân thì chỉ có quyền lựa chọn và giám sát các quan chức. Theo ông, tình trạng vô Chính phủ sẽ là tai hoạ dẫn tới sự diệt vong. Chỉ có pháp luật mới thiết lập được trật tự và tạo nên sự thống nhất.