Thời đại Thứ Tư – Đọc sách online ebook pdf

(Hãy đọc. Không phải những lời lảm nhảm bình thường đâu.)

Robot. Việc làm. Auto hóa. Trí tuệ nhân tạo. Máy tính có ý thức. Siêu trí tuệ. Sự phong phú. Tương lai không có việc làm. Con người “bất dụng”. Kết thúc sự khan hiếm. Máy tính sáng tạo. Chúa tể robot. Sự giàu có vô hạn. Kết thúc công việc. Lớp dưới áp bức vĩnh viễn.

Một số cụm từ và khái niệm này có lẽ xuất hiện trên luồng tin tức của bạn hàng ngày. Đôi khi câu chuyện được kể một cách tích cực, tràn đầy hy vọng về tương lai. Những lúc khác, nó lại đầy lo sợ và u ám. Và sự đối lập này thật là gây ngạc nhiên. Các chuyên gia về những chủ đề này, tất cả đều là những người thông minh và được thông tin đầy đủ, đưa ra những dự đoán về tương lai không chỉ là khác nhau một chút, mà còn khác nhau một cách rõ rệt và trái ngược hoàn toàn. Vậy tại sao Elon Musk, Stephen Hawking và Bill Gates lại sợ trí tuệ nhân tạo (AI) và bày tỏ lo ngại rằng nó có thể là mối đe dọa đối với sự tồn tại của loài người trong tương lai gần? Và tại sao một nhóm người nổi tiếng không kém, bao gồm Mark Zuckerberg, Andrew Ng và Pedro Domingos, lại cho rằng quan điểm này quá xa vời đến nỗi hầu như không đáng để bác bỏ? Zuckerberg thậm chí còn gọi những người tung hô các kịch bản tận thế là “rất thiếu trách nhiệm”, trong khi Andrew Ng, một trong những bộ não vĩ đại nhất trong lĩnh vực AI hiện nay, cho rằng những lo ngại như vậy giống như lo lắng về “sự quá đông dân cư trên sao Hỏa”. Sau khi Elon Musk được trích dẫn nói rằng “AI là một rủi ro cơ bản đối với sự tồn tại của nền văn minh loài người”, Pedro Domingos, một nhà nghiên cứu AI hàng đầu và tác giả, đã tweet: “Một từ: Sigh”. Mỗi nhóm đều tin tưởng vào vị trí của mình như thế nào và khinh thường phía bên kia.

Còn robot và tự động hóa thì sao? Các chuyên gia thì cứ chia thành hai phe, tranh luận không ngớt. Một bên thì khẳng định tất cả việc làm sẽ bị robot chiếm mất, hoặc ít nhất là chúng ta sắp bước vào cuộc Đại suy thoái vĩnh cửu, trong đó một bộ phận lao động sẽ không thể cạnh tranh với robot, còn một bộ phận khác thì sống sung sướng với những công việc công nghệ cao, tương lai tươi sáng. Bên kia thì lắc đầu ngán ngẩm với những lo lắng đó, chỉ vào lịch sử lâu đời của tự động hóa trong việc nâng cao năng suất và lương cho công nhân, và đoán rằng vấn đề lớn hơn sẽ là thiếu hụt lao động con người. Mặc dù chưa bao giờ xảy ra trận đánh nhau tay đôi giữa hai phe này, nhưng những lời chê bai khinh thường thì không thiếu.

Cuối cùng, khi bàn về vấn đề liệu máy tính có trở nên có ý thức và do đó sống hay không, các chuyên gia lại một lần nữa bất đồng. Một số người cho rằng điều đó hiển nhiên, máy tính có thể có ý thức, và bất kỳ lập luận nào khác chỉ là mê tín dị đoan ngớ ngẩn. Những người khác lại kịch liệt phản đối, khẳng định rằng máy tính và sinh vật sống là hai thứ hoàn toàn khác biệt, và ý tưởng về một “máy móc sống” là một sự mâu thuẫn.

Đối với những người theo dõi tất cả những cuộc tranh luận này, kết quả cuối cùng là sự nhầm lẫn và bực bội. Nhiều người ném tay lên trời và đầu hàng trước tiếng ồn ào của những quan điểm xung đột, kết luận rằng nếu những người đứng đầu các công nghệ này không đồng ý về những gì sẽ xảy ra, thì còn hy vọng gì cho phần còn lại của chúng ta? Họ bắt đầu xem tương lai với nỗi sợ hãi và lo lắng, kết luận rằng những câu hỏi áp đảo này chắc chắn là không thể trả lời được.

Có lối thoát khỏi tình thế này không nhỉ? Tôi nghĩ là có. Nó bắt đầu từ khi chúng ta nhận ra rằng những chuyên gia này bất đồng không phải vì họ biết những điều khác nhau, mà vì họ tin những điều khác nhau.