Mặt Trăng và Đồng Sáu Xu – Đọc sách online ebook pdf

Khi người ta đã biết quá nhiều về Charles Strickland rồi có lẽ tôi không cần phải viết gì thêm. Đài kỉ niệm của một họa sĩ là chính tác phẩm của ông ta. Thật ra tôi là người quen thân với ông hơn ai hết: tôi đã gặp ông trước khi ông trở thành họa sĩ, và trong suốt những năm ông sống chật vật ở Paris, chúng tôi vẫn gặp nhau thường xuyên. Nhưng tôi không nghĩ rằng một lúc nào đó mình sẽ phải viết hồi kí nếu tình cờ chiến tranh không đưa đẩy tôi tới Tahiti. Ở đó,như người ta biết, ông đã sống những năm cuối cùng của đời mình, và cũng ở đó, tôi đã tình cờ gặp những người quen thân với ông.

Tôi đặt mình vào tư thế phải làm sang tỏ cái giai đoạn bi thảm của cuộc đời ông mà phần lớn hãy còn mù mờ. Nếu những người tin vào sự vĩ đại của Strickland có lý thì lời tường thuật của những cá nhân quen biết con người bằng xương bằng thịt của ông như thế không thể là dư thừa được. Chúng ta sẽ có ý kiến gì đối với một tập hồi ký của người từng quen thân với El Greco cũng như tôi với Strickland?

Nhưng tôi không tìm cách ẩn nấp trong những lời bào chữa như thế. Tôi không còn nhớ rõ ai đó đã khuyên người ta làm, vì lợi ích cho tâm hồn họ, mỗi ngày hai việc mà họ không thích: đó thật là một người khôn ngoan, và đó là một lời dạy mà tôi đã cẩn thận tuân theo, bởi vì mỗi ngày tôi đều thức dậy và tôi đi ngủ. Nhưng trong bản chất của tôi có một khuynh hướng khổ hạnh, và hàng tuần tôi bắt thân xác mình chịu một sự hành xác còn nghiêm khắc hơn.

Tôi không bao giờ quên đọc phụ trang văn học của tờ The Times[8]. Thật là một thứ tập luyện bổ ích khi phải xem xét với số lượng khổng lồ những cuốn sách đã được viết ra, những niềm hy vọng tươi sáng của tác giả khi thấy chúng được xuất bản và số phận đang chờ đợi chúng. Một cuốn sách sẽ có được một cơ may như thế nào giữa vô số các loại sách đó? Và những cuốn sách thành công chỉ là những thắng lợi nhất thời nào đó mà thôi. Có trời mới biết được tác giả đã lâm vào những khổ sở nào, phải nếm những kinh nghiệm cay đắng nào và chịu những nỗi đau lòng nào để đem lại cho một đọc giả may mắn nào đó vài giờ giải trí hoặc để giết thời gian nhàm chán của một chuyến đi.

Và nếu tôi được phép nhận định qua những bài phê bình thì có nhiều quyển trong số này viết rất hay và công phu; chứa đựng nhiều suy tư; và thậm chí có vài quyển còn là kết quả của sự lao động khắc khoải của cả một đời người. Bài học tinh thần mà tôi đã rút ra được là nhà văn nên tìm phần thưởng của mình trong niềm vui sáng tác và trong việc tự giải thoát khỏi gánh nặng tư tưởng của mình; và nên dửng dưng với bất cứ cái gì khác, lời tán thưởng cũng như lời chỉ trích, cả thất bại lẫn thành công.

Gi chiến tranh đã xảy ra và mang lại một quan niệm sống mới. Giới trẻ đã hướng về những thần tượng mà chúng ta những người thuộc thế hệ trước không biết gì nhưng đã có thể thấy được cái hướng mà thế hệ sau sẽ đi. Thế hệ trẻ, những người ý thức được sức mạnh của mình và rất hiếu động đã không cần phải gõ cửa; họ ùa vào và ngồi vào chỗ của chúng ta. Bầu không khí trở nên ồn ào vì những tiếng la ó của họ. Một số bậc đàn anh của họ bắt chước cái trò hề của tuổi trẻ, cố tự thuyết phục rằng thời của mình chưa chấm dứt. Họ la hét với long ham muốn cực độ, nhưng tiếng hô xuất trận từ miệng họ chỉ là những âm thanh rỗng tuếch. Họ giống như những người đàn bà dâm đãng đáng thương đang háo hức cố sức khôi phục cái ảo tưởng về thời xuân sắc của mình bằng bút kẻ mắt và phấn son. Những người khôn ngoan thì cư xử với một vẻ duyên dáng tao nhã hơn.

Trong nụ cười gượng gạo của họ là một sự chế nhạo khoan dung. Họ nhớ rằng họ cũng đã từng dẫm lên một thế hệ đã được thõa mãn cũng bằng chính sự la ó và khinh khi như thế, và họ thấy trước được rằng những kẻ đang cầm đuốc dũng cảm này rồi không lâu cũng sẽ nhường chỗ cho mình thôi. Không có một lời cuối cùng nào. Phúc âm mới đã cũ khi thành Nineveh[9] vươn sự vĩ đại của nó lên tận trời xanh. Những lời nói hào hiệp này, dường như quá mới mẻ đối với những người thốt ra, đã được nói bằng giọng điệu không khác gì hàng trăm lần trước đó. Quả lắc đồng hồ luôn luôn đong đưa qua lại, còn vòng tròn thì cứ lẩn quẩn muôn đời.

Đôi khi có người tồn tại được một thời gian đáng kể, từ cái thời mà ông ta có được một vị trí đến một thời khác hoàn toàn xa lạ với ông, và sau đó những kẻ hiếu kỳ được mời xem một trong những màn độc nhất vô nhị của trò đời. Chẳng hạn ngày nay có ai còn nghĩ đến ông George Crabbe[10]? Ông là một thi sĩ nổi danh trong thời của ông, người được thế giới công nhận là thần tài bằng một sự nhất trí hiếm có trong cuộc sống hiện đại phức tạp này. Ông đã học tập rèn luyện được cái kỹ xảo của mình trong trường phái của Alexander Pope[11], và ông đã viết truyện luân lý bằng thể thơ hai câu liền vần. Khi xảy ra cách mạng Pháp và những cuộc hiến tranh của Napoléon, các thi sĩ bèn chuyển mục. Ông Crabbe vẫn tiếp tục viết truyện luân lý bằng thể thơ hai câu liền vn đó.