Độc Hành – Những Khám Phá Giá Trị Và Kỳ Lạ Trên Con Đường Tơ Lụa – Đọc sách online ebook pdf

Đi tìm dấu vết lạc đà

Những người học kinh tế như tôi thì cụm từ Con đường tơ lụa không hề xa lạ. Đó chính là hệ thống chằng chịt những con đường mòn cổ như một tấm mạng nhện khổng lồ từ phương Đông sang phương Tây, nối kết những thành phố sầm uất trong khu vực. Trước đây, thương nhân người Hoa sử dụng con đường này để vận chuyển các loại hàng hóa ra nước ngoài, những nơi có nhu cầu về sản phẩm tơ lụa xuất xứ từ Trung Quốc rất lớn.

Hệ thống con đường này có lúc trải dài đến tận châu Âu hay ngược về phương Đông đến Nhật Bản và Triều Tiên. Hiện nay cũng chưa có ai biết chính xác con đường có tổng chiều dài là bao nhiêu, chỉ biết ước lượng vào khoảng 7.000 km. Hệ thống con đường nghìn năm tuổi băng qua những sa mạc rộng lớn, những dãy núi cao hiểm trở, những làng mạc heo hút để đến những vùng đất xa xôi mà vào thời đó một số vùng trên thế giới còn chưa được biết đến.

Lịch sử con đường cũng có nhiều gút mắc cùng với sự biến đổi của thế giới qua nhiều giai đoạn khác nhau. Những dấu tích còn lại trên đó đã minh chứng cho sự vĩ đại có một không hai của hệ thống con đường thương mại này. Đã trải qua hàng trăm năm, kể từ khi con đường dần bị lãng quên từ những năm thuộc thế kỷ XIV sau Công nguyên, nó giờ đây vẫn chỉ là những hồi ức mong manh, mơ hồ đối với những lữ khách muốn tận mắt thấy những dấu vết ít ỏi, rải rác trên một khu vực rộng lớn ở châu Á, châu Âu và cả châu Phi hẻo lánh.

Tôi đã có rất nhiều suy nghĩ khi lên kế hoạch cho hành trình khám phá hệ thống Con đường tơ lụa này. Bao nhiêu thời gian là đủ cho cuộc phiêu lưu? Tôi sẽ phải qua bao nhiêu thành phố, bao nhiêu quốc gia để có thể khái quát một phần về nó trong hành trình khám phá của mình? Hiện có bốn mươi quốc gia liên quan đến Con đường tơ lụa trên bộ ở khắp lục địa Á Âu và một phần Phi châu rộng lớn cùng các thành phố hình thành và phát triển dọc trên con đường.

Chính những thành phố ấy là chứng tích quan trọng, nơi đoàn thương nhân dừng chân trao đổi hàng hóa, vật phẩm, gia súc trong hành trình đến tận trời Tây. Từ Tây An ở Trung Quốc đến Samarkand ở Uzbekistan, từ Jeddah ở Ả Rập đến Venice ở Ý, các thành phố này đã trở thành những trung tâm giao thương quan trọng không chỉ hàng ngàn năm trước mà cho đến tận ngày hôm nay. Con đường tơ lụa đã tạo ra một bước ngoặt lớn lao cho sự tồn tại và phát triển của những thành phố giờ là một phần không thể chối cãi của lịch sử thế giới.

Đã trải qua hàng ngàn năm, những minh chứng cổ xưa vẫn tồn tại và được bảo tồn qua các công trình kiến trúc về tôn giáo, văn hóa ở khắp mọi nơi. Chính các công trình này đã thu hút rất nhiều các nhà nghiên cứu, học giả, nhà thần học, triết học và tôi, một người theo chủ nghĩa xê dịch tìm đến để hiểu hơn sự vận động biến đổi trên Con đường tơ lụa nức danh này. Đó chính là phần hồn còn lại của con đường sau khoảng thời gian dài bị lãng quên bởi sự phát triển của xã hội loài người.

Tôi thật sự bối rối vì những thông tin ban đầu của Con đường tơ lụa làm mình không biết khởi hành từ đâu. Có quá nhiều thứ hay ho để khám phá, tìm hiểu. Nếu tôi đi hết tất cả các nước trên hệ thống con đường này thì có lẽ đến cả đời cũng chưa mong hiểu hết. Tôi e rằng nếu mình chủ quan lựa chọn một số nước nhất định trên cung đường thì có thể sẽ bỏ qua những nơi khác quan trọng hơn hay có ảnh hưởng đến lịch sử của con đường làm cho cách nhìn của tôi về nó trở nên phiến diện.

Đắn đo, suy nghĩ và rồi quyết định. Trung Á và Trung Đông là nơi tôi nghĩ đến đầu tiên bởi nét văn hóa Hồi giáo lâu đời ở khu vực này luôn cuốn hút với sự độc đáo, huyền bí và cuộc xâm chiếm Trung Á, Ba Tư của đế chế Mông Cổ vào thế kỷ XIII như dấu mốc lịch sử ảnh hưởng đến sự tồn vong của Con đường tơ lụa vĩ đại trong quá khứ.

Vậy là hành trình của tôi xuất phát từ vùng đất Lưỡng Hà ở Trung Đông, lang thang qua Trung Á có vẻ là sự lựa chọn ngược với con đường của các bậc tiền nhân năm xưa. Nhưng sự chọn lựa không giống ai này liệu có thể mang lại cho hành trình tìm dấu vết lạc đà của tôi nhiều điều thú vị, nhiều sự bất ngờ hơn chăng?

Con đường tơ lụa từ quá khứ

Trên thực tế, Con đường tơ lụa là một thuật ngữ được sử dụng gần đây vì bản thân hệ thống con đường này trong quá khứ không có tên cụ thể. Vào giữa thế kỷ XIX, nhà địa chất học người Đức, Baron Ferdinand Von Richthofen (1833-1905), cùng với đoàn thám hiểm Eulenburg khám phá những vùng đất ở Srilanka, Thái Lan, Myanmar, Trung Quốc, Nhật Bản, Đài Loan, Philippines và cả đảo Java từ những năm 1860 đến 1868. Trong chuyến đi này ông đã từng tiếp cận hệ thống Con đường tơ lụa trước đây.

Nhiều năm sau đó, khi ông xuất bản những quyển sách, tài liệu về địa lý, bản đồ, kinh tế học, dân tộc học thì ông đã dùng thuật ngữ “Seidenstraße” hay “Seidenstraßen” tức có nghĩa là “Con đường tơ lụa.” Gọi là con đường tơ lụa cũng bởi tơ lụa là sản phẩm đặc trưng, phổ biến trên con đường từ Trung Quốc.