Ikigai – Đi Tìm Lý Do Thức Dậy Mỗi Sáng – Đọc sách online ebook pdf

BÍ QUYẾT CHỐNG LÃO HÓA

Những điều nhỏ nhặt góp phần tạo nên cuộc sống lâu dài và hạnh phúc

Vận tốc thoát lão hóa

Trong hơn một thế kỷ, chúng ta đã thành công trong việc tăng thêm trung bình 0,3 năm tuổi thọ mỗi năm. Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta có công nghệ để tăng thêm 1 năm tuổi thọ mỗi năm? Về lý thuyết, chúng ta sẽ đạt được trạng thái bất tử sinh học nếu đạt đến “vận tốc thoát” lão hóa.

Vận tốc thoát lão hóa và Thỏ

Hãy tưởng tượng một biển báo nằm rất xa trong tương lai với một con số trên đó đại diện cho số tuổi mà bạn sẽ từ giã cõi đời. Mỗi năm bạn sống, bạn lại tiến gần hơn đến biển báo đó. Khi chạm tới biển báo, bạn sẽ chết.

Giờ hãy tưởng tượng một con thỏ ôm biển báo đó và chạy tới tương lai. Mỗi năm bạn sống, con thỏ lại chạy xa thêm nửa năm. Sau một khoảng thời gian, bạn bắt kịp con thỏ và chết.

Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu mỗi năm bạn sống, con thỏ cũng chạy xa thêm được một năm? Bạn sẽ không bao giờ có thể bắt kịp con thỏ, và như thế bạn sẽ không bao giờ chết.

Tốc độ mà con thỏ chạy tới tương lai chính là công nghệ của chúng ta. Càng nâng cao công nghệ và hiểu biết về cơ thể mình, chúng ta càng có thể làm cho con thỏ chạy nhanh hơn.

Vận tốc thoát lão hóa chính là khoảnh khắc con thỏ chạy với tốc độ một năm mỗi năm hoặc nhanh hơn, và chúng ta sẽ trở nên bất tử.

Các nhà nghiên cứu với tầm nhìn hướng tới tương lai, chẳng hạn như Ray Kurzweil và Aubrey de Grey, khẳng định rằng chúng ta sẽ đạt tới vận tốc thoát này trong vòng vài thập kỷ tới. Các nhà khoa học khác lại ít lạc quan hơn, họ dự đoán rằng chúng ta sẽ đạt đến một độ tuổi giới hạn không thể vượt qua, bất kể công nghệ có phát triển đến thế nào. Ví dụ, một số nhà sinh vật học khẳng định rằng tế bào của chúng ta sẽ ngừng tái tạo sau 120 năm.

Tâm trí năng động, cơ thể trẻ trung

Mens Sana in corpore sano (một tâm trí minh mẫn trong một cơ thể cường tráng) là câu châm ngôn kinh điển hàm chứa rất nhiều sự uyên bác. Nó nhắc nhở chúng ta rằng cả cơ thể lẫn tinh thần đều rất quan trọng, và rằng sức khỏe của phần này có liên kết chặt chẽ với sức khỏe của phần còn lại. Nghiên cứu cho thấy duy trì tâm trí năng động, dễ thích ứng là một yếu tố quan trọng để giữ được sự trẻ trung.

Tâm trí trẻ trung cũng thúc đẩy bạn hướng tới lối sống lành mạnh, góp phần làm chậm quá trình lão hóa.

Tương tự thiếu rèn luyện thể chất sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực tới cơ thể và tâm trạng, thiếu rèn luyện tâm trí cũng gây hại cho chúng ta do khiến các nơ-ron và kết nối thần kinh suy kém đi – kết quả là làm giảm khả năng phản ứng của chúng ta với môi trường xung quanh.

Đó là lí do vì sao việc luyện tập não bộ lại rất quan trọng. Nhà thần kinh học người Israel Shlomo Breznitz, một trong những người đầu tiên chủ trương rèn luyện tâm trí, lập luận rằng não bộ cần rất nhiều kích thích để duy trì phong độ. Trong buổi trả lời phỏng vấn với Eduard Punset tại chương trình truyền hình Redes của Tây Ban Nha, ông giải thích:

Luôn tồn tại xung đột giữa điều có lợi cho một người với điều họ muốn làm. Đó là bởi mọi người, nhất là người lớn tuổi, thích làm những việc vẫn luôn làm từ trước đến nay. Vấn đề là khi não bộ phát triển những thói quen cố hữu, nó sẽ không cần phải tư duy nữa. Mọi việc được thực hiện nhanh chóng hiệu quả như hệ thống lái tự động và thường diễn ra vô cùng suôn sẻ. Điều đó dẫn đến xu hướng sa lầy vào những thói quen hằng ngày, và cách duy nhất để phá bỏ những thói quen này là buộc não bộ phải đương đầu với thông tin mới.

Khi tiếp xúc với thông tin mới, não bộ sẽ tạo ra những kết nối mới và được tiếp thêm sinh lực. Đó là lý do vì sao việc cho phép bản thân tiếp xúc với những điều mới mẻ lại quan trọng đến vậy, mặc dù bước ra khỏi vùng an toàn có thể mang lại đôi chút cảm giác lo lắng.

Các tác động của việc rèn luyện tinh thần đều đã được chứng minh một cách khoa học. Theo Collins Hemingway và Shlomo Breznitz trong cuốn sách Maximum Brainpower (Sức mạnh não bộ tối đa), rèn luyện tinh thần có lợi ở nhiều mức độ: “Bạn bắt đầu rèn luyện não bộ bằng cách thực hiện một nhiệm vụ không quen thuộc. Mới đầu có vẻ rất khó khăn, nhưng quá trình bạn học cách thực hiện chính là lúc não bộ được rèn luyện.

Lần thứ hai, bạn nhận ra rằng nhiệm vụ đó trở nên dễ dàng hơn, chứ không phải khó khăn hơn, đó là vì bạn đã thành thạo hơn. Điều này có tác động tuyệt vời đến tâm trạng của một người. Về bản chất, đó là một sự biến đổi không chỉ tác động đến kết quả thu được, mà còn đến nhận thức bản thân của người đó.”

Đoạn mô tả trên đây về “rèn luyện tâm trí” nghe có vẻ hơi trang trọng, nhưng kỳ thực chỉ cần tương tác với người khác – chơi trò chơi, chẳng hạn – cũng mang lại các kích thích mới và giúp ngăn ngừa chứng trầm cảm do cô độc.

Các nơ-ron đã bắt đầu già đi khi chúng ta vẫn còn trong độ tuổi đôi mươi. Tuy nhiên, quá trình này được giảm tốc nhờ các hoạt động trí óc, tính tò mò và hiếu học. Xử lý các tình huống mới, học hỏi điều mới mẻ mỗi ngày, chơi trò chơi, và tương tác với người khác dường như là những chiến lược chống lão hóa thiết yếu cho tâm trí. Chưa kể, một quan điểm tích cực hơn trong vấn đề này cũng sẽ mang lại những lợi ích tinh thần lớn hơn.

Stress: Thủ phạm giết chết tuổi thọ

Rất nhiều người trông già hơn tuổi thực của họ. Nghiên cứu về nguyên nhân lão hóa sớm chỉ ra rằng stress chịu trách nhiệm lớn về vấn đề này, bởi lẽ cơ thể bị hao mòn nhanh hơn nhiều trong những khoảng thời gian khủng hoảng.