Lịch Sử Chiến Tranh Peloponnese – Đọc Sách Online Ebooks PDF

NGUYÊN NHÂN CHIẾN TRANH – TRẬN ĐỤNG ĐỘ Ở EPIDAMNUS – TRẬN ĐỤNG ĐỘ Ở POTIDAEA

Epidamnus[1] nằm ở bên tay phải cửa vịnh Ionia. Vùng lân cận với nó là nơi định cư của dân Taulantii[2], một trong các tộc dân ở IllYria[3]. Nơi này là thuộc địa của Corcyra, được kiến lập bởi Phalius con trai của Eratocleides, thuộc dòng dõi các hậu duệ của Heracles, người mà theo tập tục thời xưa đã được mời từ thành bang mẹ Corinth đến vì mục đích này. Những thực dân ở đó đã được một số dân Corinth và những dân khác thuộc chủng tộc Doris nhập vào với họ.

Giờ đây, theo thời gian, thành Epidamnus trở nên hùng mạnh và dân cư đông đúc; nhưng là nạn nhân của các phe phái đang nổi lên, và như người ta nói, vì một cuộc chiến tranh với dân man di ở lân bang mà nó đã suy vi và mất đi một phần đáng kể sức mạnh của mình. Sự kiện cuối cùng trước cuộc chiến này là việc dân chúng trục xuất giới quý tộc.

Phe bị trục xuất gia nhập với dân man di kia, và bắt đầu cướp bóc dân chúng trong thành cả trên biển lẫn trên đất liền; và dân Epidamnus, khi thấy mình bị chèn ép mạnh, liền phái sứ thần sang Corcyra kêu van thành bang mẹ đừng để họ bị diệt vong, mà hãy điều giải những vấn đề giữa họ với những kẻ bị trục xuất và giải thoát cho họ khỏi cuộc chiến với dân man di nọ. Các sứ thần ngồi lì ở đền thờ Hera[4] như những người thỉnh nguyện, và cầu xin người Corcyra những điều trên. Nhưng người Corcyra khước từ lời năn nỉ của họ, và họ bị đuổi về mà chẳng đạt được kết quả gì.

Khi dân Epidamnus thấy rằng không thể trông đợi sự cứu viện nào từ Corcyra, họ quẫn bách chẳng biết phải làm gì. Vì vậy họ phái người tới Delphi[5] và hỏi vị thần ở đó xem họ có nên giao phó thành của mình cho người Corinth và cố gắng tranh thủ bằng được một sự cứu trợ nào đó từ những người đã kiến lập ra thành của họ không. Và Thần phán truyền cho họ là hãy giao phó thành đó và đặt mình dưới sự bảo hộ của Corinth. Thế nên dân Epidamnus, tuân theo lời phán truyền của ngài, đã đến Corinth và trao gửi thuộc địa này vào tay họ.

Họ bày tỏ rằng người kiến lập nên thuộc địa này đã từ Corinth đến, và kể lại lời phán truyền của Thần, và họ van xin người Corinth đừng để họ bị diệt vong mà hãy cứu giúp họ. Người Corinth đã bằng lòng giúp đỡ họ. Tin rằng thuộc địa đó cũng thuộc về chính mình như thuộc về người Corcyra, họ thấy rằng việc bảo hộ dân Epidamnus như thể một nghĩa vụ mà họ phải gánh vác. Vả lại, họ cũng căm ghét người Corcyra vì tội coi thường thành bang mẹ.

Thay vì gặp gỡ với sự kính cẩn thường lệ mà mọi thuộc địa khác dành cho thành bang mẹ đó ở những nơi hội họp chung, như thứ bậc trong các cuộc hiến tế chẳng hạn, thì Corinth lại thấy mình bị khinh thị bởi một thế lực cường thịnh mà về mặt của cải có thể sánh ngang với bất kỳ một cộng đồng nào giàu có nhất ở Hy Lạp – một thế lực sở hữu một sức mạnh quân sự cực kỳ to lớn, và là một thế lực mà đôi khi không thể nén lòng kiêu hãnh về vị thế hải quân rất cao của một xứ đảo nổi danh về hàng hải từ thời những cư dân cổ xưa của nó là dân Phaeacia[6].

Đó là lý do duy nhất khiến họ vung tiền không tiếc vào việc chăm chút hạm đội của họ, cái hạm đội đã trở nên cực kỳ hùng mạnh; trên thực tế họ khởi sự cuộc chiến tranh này với lực lượng gồm một trăm hai mươi thuyền ga-lê.

Tất cả những mối bất bình này khiến Corinth nôn nóng phái viện binh tới Epidamnus như đã hứa. Họ ra yết thị cho những người tình nguyện đi định cư ở đó, và một lực lượng gồm quân Ambracia[7], quân Leucas[8] và quân Corinth đã được phái đi. Họ hành quân theo đường bộ tới Apollonia[9], một thuộc địa của Corinth, tránh đi đường biển vì sợ Corcyra chặn đường. Khi người Corcyra nghe tin binh lính và dân định cư đã đến Epidamnus, và thuộc địa này đã tự dâng nộp cho Corinth, họ đã nổi trận lôi đình.

Lập tức đưa hai mươi lăm chiến thuyền ra khơi và liền sau chúng là những chiến thuyền khác, họ trịch thượng ra lệnh cho dân Epidamnus tiếp nhận lại những quý tộc bị trục xuất – ắt hẳn là vì những quý tộc Epidamnus bị trục xuất đó đã đến Corcyra và chỉ vào lăng mộ của tổ tiên mình mà cầu xin những người đồng tông với họ giúp họ hồi hương – và đuổi quân đồn trú cũng như dân định cư của Corinth đi. Nhưng dân Epidamnus đắp tai ngoảnh mặt trước tất thảy những mệnh lệnh này.

Trước tình hình đó, phía Corcyra khởi sự đánh họ bằng một hạm đội bốn mươi chiến thuyền. Họ đem theo những kẻ bị trục xuất, với ý định đưa những kẻ đó hồi hương, và còn kiếm được cả quân Illyria trợ chiến cho họ. Hạ trại ở trước thành này, họ ra một tuyên cáo rằng bất kỳ một người bản xứ nào, và cả dân ngoại bang, mà quyết định ra đi thì đều có thể ra đi bình yên vô sự, còn như ở lại thì sẽ bị đối xử như những kẻ thù nghịch.

Khi dân Epidamnus cự tuyệt, quân Corcyra bắt đầu hãm toà thành tọa lạc trên một eo đất này; và người Corinth khi nhận được tin do thám về cuộc phong tỏa Epidamnus đã tập hợp một đạo quân và tuyên bố Epidamnus là một thuộc địa của họ, quyền bình đẳng tuyệt đối về chính trị sẽ được đảm bảo cho tất cả những ai quyết định ra đi. Bất kể là ai không định ra đi ngay lập tức đều có thể, bằng cách nộp ngay một khoản năm mươi đồng đracma Corinth[10], được dự phần vào thuộc địa này kể vai sát cánh với Corinth.

Rất đông người đã tận dụng tuyên bố này, một số đã sẵn sàng ra đi ngay, số khác nộp khoản tiền phải nộp kia. Phòng khi chuyến đi của họ bị quân Corcyra ngăn chặn, một số thành bang khác được yêu cầu cho họ mượn một đoàn hộ tống. Megara[11] sẵn sàng hộ tống họ bằng tám chiến thuyền, Pale ở Cephallonia[12] cung cấp bốn, Epidaurus[13] năm, Hermione[14] một, Troezen[15] hai, Leucas mười và Ambracia tám chiến thuyền.