Đóa Hoa Tàn – Đọc Sách Online Ebooks PDF

Lối tám giờ tối, trời mưa rĩ rả, gió thổi lao xao; hột mưa rớt rên mái nhà, tiếng trước nối tiếng sau, như than như khóc, hơi gió lòn qua cửa sổ, chao ngọn đèn xao xuyến lúc tỏ lúc mờ.

Bà Lê Thái Bình nằm chèo queo một mình trên bộ ván gõ, gác tay qua trán, mắt ngó ngọn đèn, tai lóng nghe hột mưa lâm râm, trí bắt nhớ việc nhà lòng càng ảo não.

Cậu Hai Thái Hòa ở trong buồng đi ra, cậu bước lại đứng dựa cây đèn leo heo vấn thuốc mà hút.

Bà Lê Thái Bình ngồi dậy hỏi con rằng:

– Thằng Càng nó bớt nóng hôn con?

– Thưa, từ hồi tối tới giờ coi bộ nó bớt nóng rồi.

– Hồi chiều con biểu đứa nào xuống thầy ba Nhiên mà lấy thuốc cho em nó?

– Thưa, có ai đi đâu. Tùng giả mắc đem trát gấp, còn đằng nhà việc thì thường xuyên nó nóng lạnh nên đi không được.

– Bất nhơn dữ hôn! Nếu vậy thì đêm nay có thuốc đâu cho em nó uống?

– Thưa, nó bớt nóng rồi. Để sáng mai rồi con sẽ mượn người ta đi lấy thuốccũng được.

– Hồi có chuyện thì vậy đó, không có một người mà sai.

Cậu Hai kéo ghế mà ngồi.

Bà Lê Thái Bình vừa têm trầu ăn vừa nói rằng:

– Thầy con đi sao mà tới chừng nầy chưa thấy về. Trời mưa gió dữ quá.

– Thầy đi hầu mà. Hôm qua có trát đòi hầu nên thầy mới đi đó.

– Mới hầu lệ hôm thứ hai đây, còn hầu việc gì đây nữa không biết.

– Trát dạy lên hầu lập tức, mà không nói hầu về việc gì. Hồi sớm mơi thầy có nói để lên Vĩnh Long thầy ghé thăm bác và cậy bác tính dùm việc nhà của mình thử coi được hay không. Có lẽ bác cầm thầy ở lại ăn cơm tối, nên thầy về trễ đây chớ gì.

– Hổm nay thầy con tính như vậy đó, mà ý má không muốn chút nào hết. Thà là người dưng dễ hơn. Mình cần dùng tiền mình hỏi người ta; nếu người ta có, người ta cho mình vay, thì người ta ăn lời, người ta không khinh khi mình được. Chớ sui gia mà mình tới cậy người ta giúp tiền bạc, đã biết mình cũng phải trả tiền lời vậy, mà mình còn mang ơn chác nghĩa (1), khó lòng quá. Lại nếu người ta vị tình, người ta cho mình vay thì không nói gì, chớ nếu người ta không cho thì mình mất thể diện nữa.

– Người ta nói bác Thiện tiền bạc thiếu gì, bác cho thiên hạ vay cùng hết. Bác cho người khác vay cũng vậy, thà là bác cho thầy vay còn chắc hơn. Theo cái án của chà chetty (2) nó truyền rao hôm trước đó, thì vốn lời có bốn chục ngàn, nếu mình không trả thì nó thi hành phát mãi ba trăm mẫu ruộng của mình. Bây giờ bác ra bốn chục ngàn cho thầy trả cho chà và rồi thầy treo ba trăm mẫu ruộng đó lại cho bác, thì chắc quá. Nếu thầy trả không nỗi thì bác lấy ruộng. Có bốn chục ngàn mà lấy ba trăm mẫu ruộng, tính ra không tới một trăm năm chục đồng bạc một mẫu, rẻ quá, có lỗ lã gì mà sợ.

—–

(1) Chuốc nghĩa.

(2) Chà hay chà và, do chữ Java, để chỉ người Ấn độ, Phi Luật Tân; Chetty là tên một giòng họ lớn ở Ấn Độ. Chà Chetty hay chà xã tri ở Việt Nam là những người Ấn Độ nổi tiếng cho vay ăn lời cắt cổ.

– Đã biết như vậy đó chớ, ngặt vì mình khó mở miệng lắm chớ. Thà là hỏi ngườidưng dễ hơn.

– Dễ là sao má? Hôm chà và mới vào đơn kiện tới nay thầy đi hỏi bạc cùng hết, mà hỏi không được. Giá lúa nầy ai cũng rên, còn người có tiền dư thì họ dấu kín, họ có dám cho ra nữa đâu. Cùng đường rồi, nên thầy mới tính hỏi bác Thiện đó. Nếu bác không giúp, thì mình phải khoanh tay mà để cho chà và thi hành phát mãi, chớ không biết làm sao.

Bà Lê Thái Bình ngồi lặng thinh một lát rồi bà thở dài mà nói rằng:

– Thiệt thầy con làm lếu lắm! Chớ chi hồi trước nghe lời má thì đâu có mắc nợ mắc nần như vầy. Bày tranh chức Cai tổng tốn hết mấy chục ngàn. Làm Tổng, làm chi không biết, mà phải mang nghèo như vầy. Nếu đừng làm giống gì hết, cứ ở không đi chơi, thì bây giờ sung sướng biết chừng nào.

– Tại cái mạng của thầy, nên trời mới khiến như vậy. Thôi, má phiền trách thầy làm chi, má.

– Nói chuyện cho con nghe vậy thôi, chớ má có phiền trách chi đâu.
– Việc dĩ lỡ rồi thì thôi. Má nhắc lại, thầy thêm buồn, chớ không ích gì. Mấy tháng nay thầy lo quá, nên coi thầy ốm nhiều.

– Má biết thầy con lo lung lắm, nên má có dám nói gì đâu. Tiền bạc là của chung, trời cho thì hưởng, trời lấy lại thì thôi, nghĩ cho cùng thì không nên buồn, không nên tiếc chi hết.

– Bây giờ tuy thầy nghèo, song thầy cũng còn danh giá với người ta. Còn có nhiều người khác họ cũng sạt nghiệp, mà họ không được chút danh dự gì hết đó sao. Con dám chắc, thuở nay thầy má lấy nhơn đức mà đãi thiên hạ, dầu thế nào đi nữa, trời phật cũng không để cho thầy má cực khổ đâu mà sợ. Nói cùng mà nghe, dầu nhà mình có nghèo đi nữa, thì vợ chồng con làm ruộng mà nuôi thầy má được mà.

– Phận con thì má không lo. Má có lo là lo cho con Ba, chồng của nó má coi không được chút nào hết. Cái mạng của con đó, má sợ ngày sau phải cực.

– Má nói phải lắm. Thằng Ba là con nhà giàu, mà nó lấc khấc lỗ mãng quá. Con coi ý con Ba nó không vui.

– Lần nào nó về nó cũng không than thở chi hết, song má coi ý nó rầu lắm. Hồiđó thiệt là má không muốn gả; tại thầy con vị tình hứa lỡ với anh bá hộ Thiện, nên má phải xuôi theo. Ý má muốn lựa con nhà nghèo mà học giỏi, biết điều, má gả rồi mình nuôi nó, làm như vậy con nhỏ nó có phước hơn. Ham gả chỗ đương môn đối hộ (3) làm chi mà mấy năm nay tốn hao bạc muôn, khổ quá.