Chợ Trời Biên Giới Việt Nam – Cao Miên – Web Tải Sách Miễn Phí Ebooks PDF

II. TẠI SAO CÓ CHỢ-TRỜI BIÊN GIỚI ?

Chợ-Trời biên giới « phát sinh » ra do sự giao thông thương mại giữa hai quốc gia bị bế tắc, gián đoạn hoàn toàn hoặc bị tạm gián đoạn giữa lúc dân chúng hai bên còn cần dùng những món hàng hóa, thức ăn hàng ngày. Tùy theo chánh quyền địa phương tại vùng biên giới nới lỏng hay siết chặt, tình trạng Chợ-Trời được « phát đạt » đúng mức hay thu hẹp tầm hoạt động.

Có thể cho vào lịch sử Chợ-Trời bắt đầu từ năm 1955, sau mấy tháng Cao-Miên và Việt-Nam thu hồi nền độc lập hoàn toàn. Trải qua ngót 13 năm, bộ mặt của mỗi Chợ-Trời dọc theo lằn ranh giới đã đổi thay không biết bao nhiêu lần. Nhưng dù cho tình hình ngoại giao giữa hai nước có thay đổi thế nào cũng mặc, dù cho nhà chức trách ở hai đồn biên cảnh có cấm đoán thế nào cũng mặc, Chợ-Trời vẫn được duy trì bền vững với thời gian.

Chợ-Trời lợi cho ta thế nào, hại cho ta thế nào ? Có nên dẹp hay để đồng bào buôn bán ở Chợ-Trời ? Đó là những câu hỏi của nhà cầm quyền đã nêu ra và bàn cãi sôi nổi, rút cuộc, Chợ-Trời vẫn còn tồn tại mặc dầu bên cạnh những điều lợi có một ít điều hại nhỏ. Lợi cho ta trên phương diện kinh tế là số hàng hóa tiêu thụ sang đất bạn rất đáng kể, nuôi sống và làm giàu cho một số đồng bào ở vùng giáp giới. Nước Cao-Miên giao thương với Pháp và Trung-cộng nhưng người Miên vẫn thích xài đồ nội hóa Việt-Nam như xoong, chảo bằng nhôm, vải hàng, xà bông và thích dùng các thức ăn của người Việt như rau cải Đà-Lạt, trái cây tùy theo mùa : măng cụt, dưa hấu, xoài chín, chôm chôm, cả đến quà bánh họ cũng không chê. Một điểm buồn cười nhất là họ thích xài đồ Mỹ, tuy chống Mỹ ra mặt, La ve hộp Mỹ bán thùng nầy qua thùng khác. Người chủ đất cho cất Chợ-Trời thâu tiền từng gian hàng mỗi tháng. Chánh quyền địa phương thu thuế ủng hộ và thuế Thương chánh tùy theo món hàng bán ra cũng như mua vào.

Trên phương diện chánh trị, Chợ-Trời là nơi thuận tiện cho vấn đề tình báo, gián điệp, nơi cung cấp và xuất phát những nguồn tin có tính cách giật gân ! Song song với việc này, Chợ-Trời là đất dụng võ của những người tự xưng là tị nạn chính trị, động có việc gì thì chuồn đến vùng trái độn để thoát qua bên kia !

Về mặt xã-hội, Chợ-Trời là một vú sữa cho các thân chủ thuộc nhiều giới : buôn bán hàng hóa, đổi bạc, xe đưa hành khách, xe chở hàng, khuân vác, gồng gánh, bán thức ăn, làm môi giới, cờ bạc bịp và giấu hàng lậu dùm cho người khác ! Một số Việt kiều hồi hương nhờ Chợ-Trời làm nơi thết tiễn hay rước thân nhân.

Về mặt văn-hóa, người Miên và Việt kiều nhờ Chợ-Trời cung cấp sách học chữ Pháp, tạp chí, tiểu thuyết, bản nhạc và ngược lại, người Việt gốc Miên mua sách học chữ Miên, kinh Phạn chữ Pali (Phạn ngữ) và nhạc mới của Cao-Miên !

Đại khái những điều lợi cho ta là thế ; còn điều hại đáng kể là vấn đề đối phương mua đồ dùng ở Chợ-Trời và có nơi chúng lén kiểm soát, bắt buộc đồng bào đóng thuế để chúng « bảo đảm » sanh mạng và tài sản. Để tránh nạn nầy, chánh quyền địa-phương đã cố gắng rời Chợ-Trời đến gần đồn bót và phái nhân viên công lực đến bảo vệ an-ninh.

Thỉnh thoảng có người nêu câu hỏi có nên để Chợ-Trời hay không, thì có người trình bày rằng dù có dẹp, có cấm đoán thế nào đi nữa dân chúng hai bên vẫn tìm đủ 1001 phương pháp trao đổi hàng hóa với nhau ở những địa điểm xa xôi dọc theo lằn ranh thì chánh quyền cũng không làm sao kiểm soát nổi. Riêng tỉnh Tây-Ninh có 213 cây số ranh giới, liệu nhân viên đủ sức đảm nhiệm việc chặn bắt những người buôn bán hay không ?

Thế nên, đến ngày nay (1968) dù không được nhìn nhận chánh thức trên giấy tờ, Chợ-Trời vẫn « có mặt » trên thị trường và chiếm một địa vị không kém phần quan trọng.

1) CHỢ-TRỜI HÀ-TIÊN

a) TÌNH TRẠNG BIÊN GIỚI

Mấy năm rồi, người ta nói nhiều về biên giới Việt-Nam – Cao-Miên. Đối với người Việt, vấn đề nầy không có gì đáng gọi là rắc rối. Trái lại, đối với quốc-gia bạn, vì một lẽ riêng, cứ quanh đi quẩn lại, nói tới nói lui mãi gây thành một điều thắc mắc cho những kẻ hiếu kỳ.

Sở dĩ câu chuyện nhuộm màu sắc ly kỳ là vì tánh chất tự nhiên của các vùng giáp giới đã có vẻ ly kỳ sẵn, cũng như việc ấn định lại do người Pháp khi chiếm đất ta. Thọ hưởng một di sản bất đắc dĩ ấy, ta không thể tránh được những điều bực mình khi kẻ khác cố tình xiên xỏ vào vấn đề không phải tự ta đặt ra.

Từ cổ chí kim, ở nước nào cũng vậy, việc phân chia ranh giới đều được ấn định bằng những văn kiện ký kết giữa hai vị lãnh tụ, rồi căn cứ theo đó mà gìn giữ từ đời này sang đời sau. Nếu có cần sửa đổi một vài điểm thì lại ký thêm văn kiện khác kèm theo. Trên địa hình, người ta dùng sông, rạch, núi, đồi hoặc cắm trụ đá để ghi lằn mức. Phần đất tiếp giáp với nhau thuộc về ai ở bên này hoặc bên kia đều có giấy tờ, sổ bộ chứng thực.