Nhập Môn Cờ Vây – Web Tải Sách Miễn Phí Ebooks PDF

§1: Giới thiệu về quân bàn cờ

1. Giới thiệu sơ qua về cờ Vây

Cờ Vây là một loại văn hoá cổ điển phương Đông, là một trong tứ cổ điển: “Cầm, kỳ, thi, hoạ” đến nay đã có lịch sử 2, 3 ngàn năm. Ngay từ thời Xuân thu Chiến Quốc, cờ Vây đã rất hưng thịnh. Truyền thuyết kể rằng: ban đầu, cờ Vây do vua Nghiêu sáng tạo, để dạy con là hoàng tử Đan Chu, về sau đã trở nên phổ biến trong mọi tầng lớp. Vì có nhiều ích lợi, cờ Vây được lưu truyền rộng rãi và đến nay cũng chưa hề mai một. Từ Trung Quốc, cờ vây được phổ biến tới Triều Tiên, sang Nhật Bản – nơi mà nó được ngưỡng mộ và đặt ở địa vị cao quý “Đạo” (Cờ Vây tiếng Nhật là IGO phiên âm của chữ hán Kỳ Đạo) nó cũng từng qua Việt Nam và xuất hiện trong thơ của nhà thơ Nguyễn Xưởng (đời Trần) như câu:

Vi kỳ nhàn đắc địa,

Đối tửu tuý vi hương.

(Chơi cờ vây, nhàn là nơi đắc địa,

Uống rượu với bạn, say là quê nhà.)

(bài thơ “Thôn quê”)

Và một số câu trong truyện Kiều của Nguyễn Du:

“Bàn tơ điểm nước…”

Đặc biệt trong giai thoại trạng cờ Nguyễn Huyên giúp vua chơi cờ với sứ Tàu bằng cách cho ánh nắng rọi qua lọng để chỉ nước cho nhà vua và chiến thắng sứ Tàu cũng là mô tả cách chơi cờ Vây. Điều này chứng tỏ cờ Vây có mặt ở Việt nam từ rất lâu và có thời kỳ đã phổ biến ở hầu khắp các nơi (cung đình cũng như nông thôn).

Nhưng ở Việt Nam cũng như Trung Quốc, có những lúc tình hình kinh tế chính trị biến đổi lớn lao, các cuộc chiến tranh phong kiến liên tiếp nổ ra ảnh hưởng lớn tới đời sống nhân dân nên các phương diện văn hoá cũng có sự thay đổi, và cờ Vây không tránh khỏi xu hướng chung, có lúc đã mai một (ở Trung Quốc là do khủng hoảng thời kỳ Chiến tranh nha phiến – 1840). Gần đây (từ trước cách mạng Văn hoá), cờ Vây đã được chấn hưng ở Trung Quốc với sự ủng hộ của cố Thủ tướng Chu Ân Lai, Phó thủ tướng Trần Nghị nên trình độ cờ của các kỳ thủ Trung Quốc đã đuổi kịp kỳ giới Nhật Bản. Trên thế giới, cờ Vây ngày càng phát triển mạnh, đến nay đã có 36 triệu người yêu thích môn cờ này (thống kê của hiệp hội cờ Vây nghiệp dư thế giới).

2. Bàn cờ, quân cờ

Bàn cờ hình vuông, tạo thành từ 19 đường ngang và 19 đường dọc, tất cả 361 giao điểm (từ đây gọi tắt là điểm). Quân cờ đặt xuống tại các giao điểm ấy, ở biên, góc hay giữa bàn đều được. Trên bàn lại có 9 chấm đen nhỏ, các chấm đen này có tác dụng gì? Bởi bàn cờ quá lớn, đường thẳng cũng nhiều, vẽ các điểm này để người chơi dễ nhận biết phương hướng vị trí. Điểm ở chính giữa bàn gọi là “thiên nguyên” 8 điểm ở 4 phía xung quanh là các sao biên và sao góc, Vị trí ở gần vùng giữa bàn gọi là “cao”, vị trí gần biên và góc là “thấp”. Đường biên tính là đường số 1 (A), tiếp theo là đường số 2 (B), rồi số 3 (C), số 4 (D), từ đường thứ 5 vào trung tâm không cần phân nữa vì đều ở vị trí cao cả.

Quân cờ phân làm 2 màu đen và trắng, đen 181 quân, trắng 180 quân, công 2 bên được 361, đúng số điểm trên bàn.

§2: Quy tắc

Khi đặt quân cần đặt tại giao điểm, quân cờ đặt xuống rồi không di chuyển trên bàn nữa. Đen đi trước, mỗi người hạ một quân,… cuối cùng, tính xem bên nào chiếm được nhiều giao điểm hơn (nhiều lãnh thổ hơn) bên đó thắng.

Trên đây chỉ là khái niệm chung chung, tiếp theo xin bàn bạc cụ thể.

6 thuật ngữ:

1. Khí

Giao điểm trống nằm ngay cạnh quân cờ gọi là khí của quân cờ đó.

Hình dưới: Các dấu x là khí của quân cờ. Quân đứng ở giữa bàn có 4 khí, đứng ở biên có 3 khí, đứng ở góc có 2 khí.

2. Nối

Đặt một quân cờ xuống bàn mà có thể nối liền 2 quân hoặc 2 đám quân thành 1 đám quân liền, gọi là “nối”.

Hình dưới: Các quân đen 1 đều gọi là nối