Quyền Mưu Thần Bí – Đọc Sách Online Ebooks PDF

ĐẠI VÀ TIỂU

Đại và Tiểu là một trong những phạm trù mâu thuẫn cơ bản trong quyền mưu học.

Thành ngữ có câu: “Nhất diệp tri thu”, có nghĩa là từ một chiếc lá cây rụng mà biết mùa thu đã đến. Ấy là thông qua dấu hiệu riêng lẻ, nhỏ bé, nhận thấy xu hướng phát triển và kết quả của cả hình thể. Lại có câu “Nhất diệp chướng mục, bất kiến Thái Sơn”, ý chỉ vì mê hoặc bởi hiện tượng cục bộ mà không nhìn thấy toàn cục hoặc chỉnh thể.

Qua hạt bụi nhỏ bé nhìn thấy cái bao la vô tận, đồng thời thấy được cái lớn lao của Thái Sơn, cái nhỏ bé của chiếc lá, là sự tu dưỡng cơ bản để người ta sống được yên ổn trong cái xã hội nhộn nhạo phức tạp. Dù là trên vũ đài chính trị biến hoá khôn lường hay nơi sa trường mù mịt khói lửa đạn bom, dù trong lĩnh vực kinh tế thần bí hay trong quan hệ nhân luân thông thường chứa chan tình cảm, không đâu không có sự vận động mâu thuẫn của Đại và Tiểu. Vua chúa cai quản bề tôi, bề tôi thờ phụng vua chúa, đánh trận rèn binh, tuyển dụng người tài, để cả việc đấu trí nơi công đường, thi đấu vui chơi giải trí đều cùng xử lý duyên cớ khó hiểu mà quan hệ Đại và Tiểu để lại.

1. VI VU TRẦN TRUNG KIẾN ĐẠI THIÊN

Câu “Vu vi trần trung kiến đại thiên”, nghĩa là từ cục bộ của sự vật suy ra chính thể của nó. Phàm một sự vật, diện mạo chỉnh tề và xu hướng phát triển của nó không biểu hiện rõ ràng tất cả trước mặt người ta mà thường thường trước hết hiện ra cái cục bộ của nó. Chẳng hạn chúng ta tuy không biết được mọi hoạt động tâm lý của người nào đó cùng với tất cả hành động sẽ phát sinh do tâm lý riêng biệt ấy chi phối, nhưng lại có thể gián tiếp thấy đầu mối của nó qua ngôn ngữ, dáng vẻ, cử chỉ, của anh ta dù chỉ trong chốc lát. Khoa học tự nhiên hiện đại đã phát hiện ra “Toàn tức suất”, nghĩa là bộ phận của sự vật là “Toàn tức nguyên” (bắt đầu của toàn bộ tin tức), thông qua bộ phận của sự vật có thể thấy được chính thể của sự vật.

Như một chiếc lá là hình ảnh thu nhỏ của cái cây, một tế bào là hình ảnh thu nhỏ của cả cơ thể sinh vật. Lý luận này của khoa học tự nhiên tuy chưa hoàn toàn đúng với việc đời trong xã hội, nhưng sự phát triển của sự vật luôn có quá trình biến đổi từ lượng đến chất. Lượng biến đổi là sự biến đổi của bộ phận; chất biến đổi là sự biến hoá của chính thể do sự tăng thêm của lượng gây ra. Sự biến hoá của chính thể bắt đầu bằng sự biến hoá của bộ phận, vậy thì, từ bộ phận nhận ra chính thể, từ cái bé nhỏ nhận thấy cái lớn lao, đó không phải là cây không gốc, nước không nguồn.

“Vu vi trần trung kiến đại thiên” (qua một hạt bụi nhỏ bé nhìn thấy cái bao la vô tận), là tiền đề cơ bản trong xã hội phức tạp lộn xộn biết lo trước cơn mưa, phòng khi tai hoạ, từ đó người ta luôn giành được thắng lợi. Thời Xuân Thu, Việt vương Câu Tiễn nằm gai nếm mật, được phái Phạm Lãi giúp sức, sau một năm gom người góp của, ngày càng lớn mạnh, chẳng mấy chốc đã diệt được nước Ngô, rửa được nỗi nhục Cối Kê.

Trong tiệc mừng công, ai nấy vui mừng náo nức, công thần danh tướng chúc mừng nhau, tiếng hoan hô vang trời. Là trụ cột của một nước. Việt vương Câu Tiễn trái lại không vui, dáng vẻ khác thường. Phạm Lãi thấy vậy, thầm nghĩ: công thành nghiệp trọn khiến mọi người hân hoan, phấn khởi, thế mà quốc vương lo nghĩ, không ngoài việc suy nghĩ về vấn đề chia phần công lao. Xem ra cùng chung hoạn nạn thì dễ mà cùng hướng an lạc thì khó. Vì vậy, quyết bỏ triều đình đi ở ẩn.

Hôm sau, Phạm Lãi đến chào từ biệt Câu Tiễn: “Thần cho rằng, quốc vương bị nhục, là kẻ bề tôi, không được sống cầu an qua ngày đoạn tháng. Khi đại vương bị nhục ở Ngô, thần sở dĩ chưa thể lấy cái chết để báo đáp vì những mong giúp đại vương vượt qua cơn sóng gió, chưa dựng lại nghiệp lớn. Nay nước Ngô đã bị diệt, thần mong đại vương tha cho thần tội xưa để thần được về chốn giang hồ sống nốt những ngày cuối đời, thần vô cùng biết ơn công đức của đại vương”. Câu Tiễn nghe xong, cố giữ Phạm Lãi ở lại. Nhưng Phạm Lãi chí đã quyết, bèn từ quan đi buôn bán. Chẳng bao lâu trở lên giàu có, cứu giúp người thân bạn bè, được mọi người tôn làm “Đào Chu công”.

Ngẫm nghĩ, thật kỳ lạ: sự biến đổi tinh thần nhỏ bé làm thế nào khôi phục lại được hoạt động tâm lý phức tạp? Phàm hiện tượng tâm lý của con người trong thời điểm nhất định được thể hiện ra thông qua các hình thức khác nhau. Người ta có thể dựa vào những biểu hiện khác nhau đó mà nhận biết các trạng thái tâm lý. Đây là cơ sở lập luận của “Thần tướng học”. Hữu tâm vô tướng, tướng do tâm biến: hữu tướng vô tâm, tướng tuỳ tâm chuyến”. Đặc trưng tâm lý và tính cách khác nhau thậm chí có thể làm cho hình thái cơ thể sinh vật của con người sinh biến đổi. Thủ tướng học, chưởng văn học chính là xem tướng người từ “hình thái” cụ thể của con người.

Chẳng hạn nói người có ấn đường hẹp thì không rộng lượng, tại sao? Sống ở đời, người phật ý có đến tám, chín, hễ gặp trắc trở khó khăn là cau mày, cơ bắp ở ấn đường luôn ở trạng thái co lại, dần dần định hình, ấn đường trở nên hẹp. Có người còn nói người lộ răng cửa sẽ đoản mệnh. Vì lẽ gì? Có lẽ vì những người này ăn quá nhiều chất vôi. “Băng giám” của Tăng Quốc Phiên đời Thanh đề cập đến lí luận xem tướng – Ông ta nói “Công danh khán khí vũ”, nghĩa là một người có nên được công danh hay không, phải xem phong độ của anh ta, xem dáng vẻ bên ngoài của anh ta có sức cảm hoá lôi cuốn người khác hay không. “Cùng thông khán chỉ giáp”. Tiền đồ sự nghiệp của người ta có liên quan gì với móng tay?