Mèo Và Triết Lý Nhân Sinh – Web Tải Sách Miễn Phí Ebooks PDF

Giới thiệu tới bạn đọc cuốn sách Mèo Và Triết Lý Nhân Sinh của tác giả John Gray

2. Lý do loài mèo không gặp khó khăn trong việc hạnh phúc

Khi người ta nói rằng mục đích của cuộc đời là đạt được hạnh phúc, thực ra họ muốn nói với bạn là họ đang đau khổ. Việc coi hạnh phúc như một dự án đã khiến họ tìm kiếm những đủ đầy ở một thời điểm nào đó trong tương lai. Hiện tại lướt qua và âu lo trườn vào. Họ sợ rằng tiến trình tiến đến tương lai hạnh phúc này sẽ bị gián đoạn bởi các sự kiện. Vì vậy, họ chuyển sang triết học và ngày nay là các biện pháp trị liệu nhằm giảm bớt cảm giác khó chịu của mình.
Được hình thành như một phương pháp chữa bệnh, triết học là triệu chứng của sự hỗn loạn mà nó giả vờ chữa trị. Các loài động vật khác không cần chuyển hướng sự quan tâm ra khỏi tình trạng của chúng. Trong khi hạnh phúc ở con người là trạng thái nhân tạo thì với mèo, đó là điều kiện tự nhiên. Trừ khi bị giam cầm trong những môi trường phi tự nhiên với mình, còn thì mèo sẽ không bao giờ cảm thấy buồn chán. Nỗi chán chường là việc sợ hãi khi phải ở một mình với chính mình. Mèo hạnh phúc khi được là chính mình, trong khi con người cố gắng trở nên hạnh phúc bằng cách thoát khỏi bản thân.

Đây chính là điểm mà mèo khác với con người nhất. Như Sigmund Freud[*] – nhà sáng lập nên phân tâm học – hiểu, trạng thái đau khổ kỳ lạ là bình thường với con người. Freud chưa bao giờ giải thích về tình trạng này hay tin rằng phân tâm học có thể chữa khỏi nó. Hiện nay có vô số kỹ thuật được hứa hẹn sẽ mang lại hiệu quả. Những liệu pháp này dù có thể hỗ trợ con người sống bớt khó chịu hơn so với những người khác, nhưng không thể loại bỏ tình trạng bất ổn song hành với việc tồn tại như một con người.

Đây là lý do khiến rất nhiều người thích ở với mèo. Người yêu mèo (Ailurophile)[*] thường bị buộc tội là theo thuyết nhân hình[*] – học thuyết thực hành gán cảm xúc của con người cho những loài động vật thiếu hụt nó. Nhưng những người yêu mèo không yêu mèo vì họ nhận ra bản thân trong chúng. Họ yêu mèo vì chúng rất khác với họ.

Khác với chó, mèo chưa mang “tính người” trong mình. Chúng tương tác với chúng ta và có thể yêu chúng ta theo cách riêng, nhưng ở tầng sâu thẳm nhất, chúng khác chúng ta. Khi bước vào thế giới con người, mèo cho phép chúng ta nhìn xa hơn. Khi không còn bị mắc kẹt trong những suy nghĩ của chính mình, chúng ta sẽ có thể học được từ loài mèo xem tại sao công cuộc theo đuổi hạnh phúc đầy căng thẳng của chúng ta nhất định sẽ thất bại.

KHI CÁC TRIẾT GIA NÓI VỀ HẠNH PHÚC

Triết học hiếm khi là một cuộc nghiên cứu cởi mở. Vào thời Trung cổ, nó là tôi tớ của thần học. Ngày nay, triết học là hoạt động làm sáng tỏ những định kiến của giới học thuật trung lưu. Trong hình thức sơ khởi nhất của mình, triết học nhắm đến mục đích hướng dẫn con người đạt đến sự tĩnh tại.

Trong số các học thuyết triết học cổ đại, người theo phái Epicurus tin rằng họ có thể đạt được hạnh phúc bằng cách kiềm chế ham muốn. Ngày nay, khi một người nào đó được coi là thuộc phái Epicurus, chúng ta sẽ nghĩ đến một người thích đồ ăn ngon, rượu vang và những thú vui khác trong cuộc sống. Nhưng phái Epicurus ban đầu là những người theo chủ nghĩa khổ hạnh, hướng đến việc giảm bớt thú vui của họ xuống mức thấp nhất. Họ dùng bữa với chế độ ăn đơn giản gồm bánh mì, phô mai và ô liu. Họ không phản đối tình dục, miễn là nó được sử dụng một cách lành mạnh, như một phương thuốc chống lại sự bối rối chẳng hạn, và không được pha trộn với sự say mê, hay thứ mà ngày nay chúng ta gọi là tình yêu lãng mạn – điều sẽ làm xáo trộn tâm trí. Với lý do tương tự, họ từ chối bất kỳ hình thức mưu cầu tham vọng hoặc cam kết chính trị nào. Việc rút lui vào nơi vắng vẻ yên tĩnh trong một khu vườn đầy đủ tiện nghi sẽ giúp họ tránh khỏi những nỗi đau và sự âu lo, đồng thời cho phép họ đạt được ataraxia.

Epicurus có một số điểm chung với Đức Phật. Cả hai đều hứa hẹn về sự giải thoát khỏi đau khổ thông qua việc loại bỏ dục vọng. Nhưng Đức Phật thực tế hơn khi thừa nhận rằng điều này chỉ có thể đạt được trọn vẹn bằng cách từng bước thoát khỏi vòng xoáy sinh tử – nói cách khác, bằng cách ngừng tồn tại như một cá thể riêng biệt. Bậc giác ngộ có thể trải qua trạng thái hạnh phúc trong suốt cuộc đời, nhưng họ chỉ có thể được giải thoát khỏi đau khổ khi không còn tái sinh nữa.

Nếu bạn chấp nhận huyền thoại về luân hồi, câu chuyện này có vẻ hấp dẫn. Góc nhìn của phái Epicurus thì khó để tiếp nhận một cách nghiêm túc hơn. Với Epicurus và các đệ tử của ông, vũ trụ là một thể hỗn mang của các nguyên tử lơ lửng trong khoảng không trống rỗng. Thần thánh có thể tồn tại, nhưng họ thờ ơ với chúng ta. Nhiệm vụ của con người là loại bỏ những nguồn gốc của đau khổ trong chính mình. Cho đến đây, họ vẫn có sự tương đồng với Phật giáo. Sự khác biệt nằm ở chỗ Epicurus chỉ hứa hẹn việc giải thoát khỏi sự đau khổ có nguồn gốc xuất phát từ những niềm tin sai lầm và ham muốn thái quá. Cái chết có thể được chào đón bằng sự chấp nhận, và như trong trường hợp của chính Epicurus, ông vẫn giữ được tinh thần lạc quan và tiếp tục việc giảng dạy trong suốt những năm tháng bệnh tật cuối đời. Tuy vậy, chúng ta không thể chắc được liệu Epicurus cần phải nói gì với những người phải chịu cảnh đói khát không dứt, làm việc quá sức, bị ngược đãi hoặc nghèo đói.

Bạn chỉ có thể tận hưởng cuộc sống ẩn dật của phái Epicurus nếu sống trong một thời điểm và địa điểm cho phép sự xa hoa như vậy xảy ra, đồng thời bạn cũng phải có đủ may mắn để có thể có được cuộc sống xa hoa ấy. Điều này chưa và cũng sẽ không bao giờ khả thi với phần lớn mọi người. Những nơi phù hợp cho cuộc thoái ẩn như vậy thường chỉ chứa được một số ít người tránh khỏi sự tàn phá của chiến tranh và cách mạng. Một hạn chế cơ bản hơn của triết học Epicurus là sự nghèo nàn về mặt tinh thần trong cuộc sống mà nó khuyến nghị. Nó vẽ nên một hình ảnh suy nhược về hạnh phúc. Nó giống như một viện điều dưỡng im lặng đến mức không một âm thanh nào được phép cất lên, chỉ còn lại sự tĩnh lặng yên bình. Nhưng sau đó, cuộc sống chững lại và phần lớn niềm vui đã không còn nữa.