Ký Sự Phục Dịch Ở An Nam – Web Tải Sách Miễn Phí Ebooks PDF

Sách Ký Sự Phục Dịch Ở An Nam của tác giả Chu Thuấn Thủy mời bạn thưởng thức.

Trước khi đi Châu dặn dò vợ con là sau khi mình chết thì phải làm gì. Khi được thả về nhà, Châu như người cõi chết được sống lại trở về. Khí thế như lửa của quan quân Cai Phủ làm mọi người phải kinh sợ.

Đến hồi Du bị bắt, không có lấy một lời giải thích vì sao. Sau đó một thời gian, quan sai bắt làm một bài thơ ngay trước mặt rồi viết ra [trên giấy]. Du không chịu làm thơ, chỉ viết: “Tôi, Chu Chi Du người Dư Diêu, Chiết Giang, ký tịch(Dùng một nơi nào đó khai làm nguyên quán của mình chứ không phải là nguyên quán thật sự.) Tùng Giang, Nam Trực Lệ. Khi người Trung Quốc chịu cảnh nước mất nhà tan, trời nghiêng đất ngả, tôi không cam bím tóc theo giặc [Mãn Thanh], nên mới chạy trốn sang quý quốc từ 12 năm nay, lìa bỏ mồ mả cha ông, để lại vợ con. Khí giặc vẫn không suy, người Minh chúng tôi khó lòng về lại. Lòng tôi tan nát, ruột gan nóng như lửa đốt, làm thơ sao đặng. Xin coi điều tôi khai là đúng với sự thật”. Những người khác cũng không làm thơ, họ nhờ Du viết giúp lời khai, nhưng cũng chỉ khác lời khai của Du đôi chút, không hiểu vì sao.

[II] Cai Phủ mặt giận dữ, la the thé: “Ngoài những người này ra còn có bao nhiêu người biết chữ nữa? Kêu lại đây nhanh lên đi. Không được phép đến trình với bề trên trực tiếp đó!” Du cãi lại, nói: “Chuyện này là chuyện của phủ, có bao nhiêu người biết chữ, bao người không biết chữ, người cai quản còn không hay biết thì làm sao chúng tôi biết được. Nếu cấp trên biết nguyên do câu chuyện, tự nhiên sẽ cử người có trách nhiệm đến lo, đây đâu phải là việc của chúng tôi”.

[III] Cai Phủ ra lệnh sai người quản thúc chúng tôi gần như giam lỏng. Du mới nói như sau: “Chuyện này chẳng phải là chuyện nhất thời, tại sao lại không cho chúng tôi ăn uống? Nhà cửa chúng tôi, ai trông nom bây giờ đây? Hành lý cần thiết cho chúng tôi, ai sẽ mang lại?”. Viên quan cứng miệng không đáp lại được. Sau đó thả cho chúng tôi về, nhưng hạ lệnh người ở cùng nhà xem chừng tôi từ bên ngoài và sai người thám thính suốt đêm. Du đoán không có cách gì tự trốn thoát được, nên hoàn toàn không nghĩ đến chuyện mua chuộc họ. Lúc bấy giờ Du muốn tự tử, để khỏi phải chịu nhục hơn nữa. Nhưng nghĩ người ngu xuẩn vô tri sẽ cho là Du vì hoảng sợ nên mới chọn cái chết, vậy phải đến chết ngay trước mặt Quốc vương thì sự tình mới được minh bạch. Bạn bè thân thiết đến tiễn đưa Du. Trong đó có Sogoro(Người Nhật, âm chữ Hán là Tô Ngũ Lữ, nguyên văn viết nhầm là Lữ Tô Ngũ.

Trên bia Phổ Đà Sơn Linh Trung Phật Bi (dựng năm 1640) ở Động Hoa Nghiêm thuộc Ngũ Hành Sơn có khắc rằng Tống Ngũ Lang (đọc theo âm Nhật là Sôgoro), ở phố Nhật Bản (Nhật Bản doanh) đã cúng 100 quan tiền. Theo Ishihara Michiharu, nhà nghiên cứu về Chu Thuấn Thủy ở Nhật, Tống Ngũ Lang và Tô Ngũ Lữ là một người. Tên của Sôgoro cũng được nhắc đến trong các bài nghiên cứu sau đây: Sallet, “Les Montagnes de marbre” trong Bulletin des Amis du Vieux Hué, 11è Année, 1924; Kuroita Katsumi, “Nanyô ni okeru Nihon kankei shiryô iseki ni tsuite” (Về những tư liệu và di tích liên quan đến Nhật Bản ở Đông Nam Á) (Bài nói chuyện ở Keimei-kai, lần thứ 27) và “Annan Fudasan Ryôchûbutsu no hi ni tsuite” (Vè bia Linh Trung Phật, Phổ Đà Sơn ở An Nam); Matsumoto Nobuhiro, “Annan Fudasan Ryôchûbutsu hichû no ichiNihonjinmei” (Về tên một người Nhật trên bia Linh Trung Phật ở Phổ Đà Sơn, An Nam) (Shigaku Zasshi, 40-41). Xem Ishihara Michiharu, Shu Shun-sui (Chu Thuấn Thủy), Yoshikawa Kôbunkan, Tokyo, 1961, tr. 59-60.) vì không hiểu sự tình, gạn hỏi căn nguyên, nhưng Du sợ nếu nói rồi anh hoảng sợ thì lại sinh ra những chi tiết phức tạp, bèn đặt bày ra chuyện khác để giải thích cho xong.

[IV] Trong hai ngày liền tôi đi đến Chiêm Thượng(Vào giữa thế kỷ XVII lúc Chu Thuấn Thủy ở Thuận-Quảng người ngoại quốc gọi Quảng Nam là Province de Thiam (Chiêm), và dinh của chúa Nguyễn ở Quảng Nam cũng được gọi là Dinh Chiêm. Theo Chen Ching-ho, Chiêm Thượng chính là Chiêm Trấn Thượng, tức Dinh Chiêm. Xem Chen Ching-ho, “Chu Thuấn Thủy “An Nam cung dịch kỷ sự” tiên chú, bài đã dẫn, tr. 227.) nhiều bận để gặp Ông Nghè Bạ(Nguyên văn chữ Hán là “Ông Nghi Bộ”. Theo Chen Ching-ho, vì những người đỗ tiến sĩ hay được hàm Hàn lâm được gọi là Ông Nghè.

Ông Nghè Bạ là tên gọi tắt của Ông Nghè và Cai Bạ. Một số sách tiếng nước ngoài viết vào khoảng thời này cũng có nhắc đến chữ Ông Nghè Bộ. Xem Chen Ching-ho, “Chu Thuấn Thủy “An Nam cung dịch ký sự” tiên chú”, bài đã dẫn, tr. 227-228 (Chen viết là Cai Bộ thay vì Cai Bạ).) và các nha môn. Nghè Bạ là người thay trấn thủ vương(Theo Đại Nam nhất thống chí, khi “Thái Tổ Gia Dụ Hoàng Đế năm thứ 45 (Lê Hoằng Định năm thứ hai; 1602) đặt dinh Quảng Nam, đặt Trấn thủ, Cai bạc và Ký lục [ở] ba phủ Thăng Hoa, Tư Nghĩa và Hoài Nhân…” (xem phần “Dụng đặt và diễn cách” ở tỉnh Quảng Nam, Quốc sử quán triều Nguyễn biên soạn, Đại Nam nhất thống chí, tập 2, Nxb. Thuận Hóa, Huế, 1992, tr. 333; Chen Ching-ho, “Chu Thuấn Thủy ‘An Nam cung dịch kỷ sự’ tiên chú”, bài đã dẫn, tr. 228.). Thay vì danh thiếp, Du trình lá thư của triều đình đặc biệt vời Du làm ân cống sinh. Du không đi tìm gặp những nha môn ở cấp dưới. Các viên quan nhỏ không biết điều, bắt Du ngồi ở ghế thấp hơn họ, nhưng Du cũng không cãi cọ.

[V] [Mồng 4 tháng 2] Hôm mồng 3 [tháng Hai], nửa đêm Du được thả về; hôm mồng 4, Du rời nhà khi trời còn tảng sáng, về nhà lúc xế chiều. Đến lúc canh hai, bị giục đi, không kịp sửa soạn mang theo hành lý, và cũng không có thì giờ viết thư gửi gia đình. Chỗ cư ngụ của Du không có người canh giữ, bạn bè thân thiết không dám nhận lời ủy thác, về sau Du bị mất trộm cũng vì vậy.