Má Tôi – Web Tải Sách Miễn Phí Ebooks PDF

Sách Má Tôi của tác giả Trọng Xuân Ðinh Vị

Má tôi lúc nào cũng nghiêm trang, nhưng hoà nhã, vui vẻ. Lời nói ôn tồn song những khi có điều phật ý thì giọng nói trở nên cứng rắn, và những lúc tranh luận cùng thầy tôi, cùng các cậu tôi thì lời nói rất đanh thép. Cậu tú thường mắng yêu mỗi khi cãi không lại:

– Cái miệng ngó sắt lẽm!

Cậu cửu Ðoàn Nhuận lại nói:

– May cổ sanh làm đàn bà, chớ làm đàn ông thì không bày “hiệp tung” cũng xúi “liên hoành”, làm rối thiên hạ.

Nhưng rồi thêm:

– Tuy vậy mà nói có duyên nên nghe sướng tai.

Cậu chánh tổng Trác lắm khi nổi xung nói:

– Ðàn bà mà lão khẩu!

Còn thầy tôi thì khi thấy má tôi cãi hăng hái, chỉ cười hì hì. Thầy nói cùng các Cậu:

– Các anh chưa thạo phép đấu kiếm. Ðối phương giở thế sở trường ra thì ta nên né chớ không nên đỡ.

Ngoài những cuộc tranh luận trong lúc rỗi rảnh cùng người thân yêu để mua vui, tôi chưa hề thấy má tôi cãi cọ với ai lần nào.

Trong gia đình thì hiếu thuận, ngoài xã hội thì trung thứ.

Ðối với con thì lấy vẻ nghiêm của ông cha gói lòng từ của bà mẹ. Mỗi khi tôi hoặc em tôi có lỗi thì bắt nằm xuống, lấy chiếc roi mây để lên lưng; đoạn mới kể rõ tội lỗi. Kể xong trót một roi. Ðoạn đem lời người xưa ra khuyên răn. Răn xong trót một roi nữa, hỏi:

– Nhớ chưa?

Rồi cho đứng dậy, lạy má hai lạy, hứa không dám tái phạm.

Lỗi nhẹ thì đánh hai roi. Lỗi nặng thì bốn roi. Tái phạm thì gấp đôi. Nếu lỡ phạm đến lần thứ ba thì má hờn không nói đến tên, bỏ đi nằm. Chúng tôi phải quỳ bên giường khóc chịu tội suốt buổi má mới tha.

Những buổi trưa hè má thường nằm trên chiếc võng cột nơi mái hiên. Anh em chúng tôi kê đòn ngồi bên cạnh vừa nhổ tóc ngứa cho má, vừa nghe má kể những cổ tích thể hiện đạo nghĩa luân thường.

Hát ru con, má luôn luôn hát những câu thanh tao, những câu có tình có nghĩa, có thể trau dồi được tánh thiện của con em. Những câu hát ấy, một số là ca dao, một số do má tôi đặt ra. Tôi còn nhớ được một ít. Như:

– Tham vàng bỏ nghĩa mặc ai

Lòng đây sông giải non mài vẫn nguyên.

– Dù cho đất đổi trời thay

Trăm năm giữ một lòng ngay với đời.

– Những phường bất nghĩa bất nhân

Lưới trời đâu dễ thoát thân ra ngoài…v.v…

Ðó là lời khuyên giữ lòng chung thuỷ. Tả lòng hiếu thảo như:

– Ơn cha núi chất trời Tây

Láng lai nghĩa mẹ nước đầy biển đông.

– Ơn cha nghĩa mẹ trìu trìu

Mưa mai lòng sợ nắng chiều dạ lo. v.v…

Lòng mẹ đối với con thể hiện trong những câu, như:

– Trời đông gió lọt song hồ

Chỗ ướt phần mẹ, chỗ khô con nằm.

– Ðường xa sức mỏi chân rần

Chén con kiếm được nhịn phần cho con. v.v…

Những câu hát ấy có tánh cách phổ thông, các chị em trong xóm trong làng rất ưa thích, nên phần nhiều được lưu truyền và trở thành ca dao địa phương 3.

Ở nhà quê thời bấy giờ sách in rất hiếm. Những sách học như Ngũ kinh Tứ thư, Sử ký… mà cũng ít nhà có được trọn bộ. Nhà họ Trần có tủ, song sử thì chỉ có Hán sử và Tống sử là hai bộ sử cần thiết cho học trò đi thi.

Má tôi mua được một bộ Nam sử, và mượn của ông nội tôi bộ Tây Sơn dã sử. Khi dạy chúng tôi thường đem sự tích nước nhà ra làm ví dụ. Một hôm nói về tình hình anh em, má trách vua Quang Trung sao nỡ đem quân về vây đánh vua Thái Ðức. Thầy tôi cười:

– Vua Quang Trung dựng nên sự nghiệp nghìn thu là do hai trận dẹp quân cướp nước là Xiêm La và Trung Quốc. Còn sự nghiệp vua Thái Ðức chỉ có nhất thời. Nếu không có vua Quang Trung đem quân vây Hoàng Ðế thành thì làm gì có được một lời nói bất hủ:

– Bì oa chử nhục, đệ tâm hà nhẫn.

Má không đáp, chỉ mượn ý câu “bì oa…” mà ngâm:

– Lỗi lầm anh vẫn là anh

Nồi da nấu thịt sao đành hỡi em ?!

Thầy nghe, cảm động ứa nước mắt.

Và lời ngâm của má tôi, giọt nước mắt của thầy tôi thấm sâu vào lòng anh em chúng tôi từ lúc nhỏ 4.

Má tôi tuy rất thông Hán văn và chữ quốc ngữ không học, chỉ nghe thầy tôi dạy học trò, mà đọc được viết được rành rẽ. Song dạy con chỉ dạy cách làm người, còn chữ nghĩa thì phó thác cho thầy học.

Gặp trường hợp nào dạy con được là má chụp ngay để dạy.

Một hôm tôi làm được một chiếc ná cao su rất đẹp, lượm sạn toan đi bắn chim. Má tôi trông thấy hỏi tôi:

– Khi má đi đâu lâu về con có trông chăng?

Tôi không hiểu ý má tôi muốn dạy tôi điều gì, nghe hỏi liền thưa:

– Hôm trước má lên thăm ông nội, tối không về, chúng con nhớ ngủ không được; chốc chốc mở cửa ra đứng trông.