100 Câu Hỏi Đáp Về Gia Định – Sài Gòn TP. HCM Di Tích Lịch Sử Văn Hóa – Web Tải Sách Miễn Phí Ebooks PDF

Sách 100 Câu Hỏi Đáp Về Gia Định – Sài Gòn TP. HCM Di Tích Lịch Sử Văn Hóa của tác giả Phạm Hữu Mý, Nguyễn Văn Đường mời bạn thưởng thức.

002. DI TÍCH LỊCH SỬ – VĂN HÓA Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH CÓ NHỮNG ĐẶC ĐIỂM GÌ?

Di tích lịch sử – văn hóa ở Thành phố Hồ Chí Minh được hình thành trong quá trình khai phá xây dựng của nhiều tầng lớp cư dân qua các thời kỳ lịch sử và công cuộc đấu tranh giành quyền tự do, độc lập, thống nhất tổ quốc của nhân dân thành phố và cả nước trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Những di tích lịch sử -văn hóa ở thành phố là những dấu ấn về lịch sử – văn hóa, những di tích lịch sử – văn hóa quốc gia ở thành phố và những di tích lịch sử – văn hóa được xếp hạng cấp thành phố đã trở thành di sản văn hóa, di sản cách mạng của thành phố và cả nước.

Để hiểu rõ đặc điểm của di tích ở thành phố, cần dựa trên cơ sở đặc điểm của từng loại hình di tích đã được phát hiện và xếp hạng:

Đặc điểm loại hình di tích khảo cổ, chẳng hạn địa điểm Bến Đò, Hội Sơn thuộc quận 9 hiện nay, qua những cuộc khai quật khảo cổ đã được tiến hành, với các di vật phát hiện ở di tích Bến Đò – Hội Sơn có niên đại cách nay hơn 3.000 năm, điều đó chứng tỏ cách nay hơn 3.000 năm đã có cư dân sinh sống trên vùng đất thuộc Thành phố hiện nay, cụm di tích này là một trong những di tích khảo cổ có niên đại sớm ở Thành phố, mặc dù di tích này chưa được xếp hạng nhưng cũng cần nhắc tới về loại hình di tích khảo cổ vì nó liên quan đến lịch sử – văn hóa của vùng đất – nay là Thành phố Hồ Chí Minh, các nhà khảo cổ còn phát hiện được những hiện vật khảo cổ có giá trị như ở Long Bửu quận 9, Gò Cát quận 2, Rỏng Bàng huyện Hóc Môn…

Những di tích khảo cổ học Giồng Cá Vô, Giồng Phật, Giồng Ao, địa điểm ở khu Bao Đồng huyện Cần Giờ… trong đó di tích Giồng Cá Vỗ đã được xếp hạng di tích quốc gia, di tích này ở vùng ngập mặn gần cửa sông, cửa biển. Các hiện vật được phát hiện cho thấy cách nay khoảng 2.500 năm, cư dân ở đây có sự giao lưu văn hóa khá rộng. Di tích Lò gốm Hưng Lợi – quận 8 có niên đại từ thế kỷ XVIII đến nửa đầu thế kỷ XX, chuyên sản xuất đồ gốm để dùng cho sinh hoạt như đồ để đựng nước, nấu ăn, chậu hoa… Nhìn chung di tích khảo cổ cho thấy do điều kiện sống khó khăn nên địa bàn Thành phố Hồ ChíMinh có cư dân cư trú khá muộn, chưa phát hiện được di tích khảo cổ nào trên 3.500 năm.

Đặc điểm loại hình di tích kiến trúc nghệ thuật, trước hết phải kể đến các loại kiến trúc đình, chùa, lăng miếu và hội quán:

Đình của người Việt tại Thành phố Hồ Chí Minh mang đặc thù của ngôi đình ở Nam Bộ, được thăng hoa một bước trên cơ sở tăng thêm yếu tố truyền thống kiến trúc ở miền Trung trong bước đầu người Việt khai phá phương Nam. Thành phố Hồ Chí Minh và Nam Bộ thuộc vùng đất Đàng Trong nên có những nét đặc thù riêng, đặc biệt là trang tríkiến trúc và đối tượng thờ cúng mang nét đặc thù gắn với các yếu tố lịch sử – văn hóa ở vùng đất mới, ví dụ các ngôi đình là sản phẩm của quá trình khai hoang mở đất, lập làng ở Thành phố trước kia.

Chùa ở Thành phố Hồ Chí Minh cũng có đặc điểm riêng, trên cở sở tiếp thu truyền thống kiến trúc của người Việt ở vùng Thuận Quảng có biến đổi cho phù hợp với điều kiện lịch sử văn hóa ở Nam Bộ, nhất là những trang tríkiến trúc như bao lam, hoành phi, khám thờ, bàn thờ mang nét đặc thù của vùng sông nước, cây trái phương Nam. Trong quá trình phát triển của lịch sử những yếu tố trang trí nói trên còn ít nhiều có sự tiếp thu các yếu tố phương Tây như lá nho, quả nho, hình con tiện trang trí ở một số đồ vật hay trong trang trí kiến trúc.

Ngoài ra các lăng miếu như lăng Lê Văn Duyệt, lăng Võ Di Nguy, lăng Trương Tấn Bửu là công trình kiến trúc được xây dựng để tôn thờ những nhân vật gắn liền với lịch sử của vùng đất phương Nam, ở góc độ kiến trúc đền thờ, những di tích này có chịu ảnh hưởng kết cấu và không gian kiến trúc của một số đình chùa ở Thành phố.

Ngoài ra hội quán của người Hoa là nơi sinh hoạt cộng đồng trong đó nổi bật là sinh hoạt tín ngưỡng truyền thống. Kiến trúc hội quán của người Hoa đều thể hiện những nét đặc thù trong văn hóa truyền thống của mỗi nhóm, nhất là ở kiểu dáng kiến trúc cũng như cấu trúc kiến trúc.

Di tích lịch sử ở Thành phố Hồ Chí Minh có đặc điểm khá đặc thù so với các di tích lịch sử ở nhiều tỉnh, thành khác trong cả nước ở chỗ hầu hết là công trình, địa điểm đều gắn với nhân vật, sự kiện lịch sử tiêu biểu của hai thời kỳ chống Pháp và chống Mỹ. Nhiều di tích lịch sử trong nội thành là cơ sở bí mật của cách mạng, do tổ chức cách mạng đứng ra thuê hoặc mua để sử dụng hoặc người dân có lòng yêu nước tự nguyện đóng góp, hiện nay nằm rải ra trong các khu dân cư, có nhiều khó khăn trong việc phục hồi yếu tố gốc và bảo vệ di tích. Các di tích lịch sử ở ngoại thành mà chủ yếu là căn cứ kháng chiến thì trải qua thời gian nhiều nơi đã không còn nguyên trạng, rất khó phục hồi yếu tố gốc của cảnh quan nên phần nhiều chỉ được bảo tồn dưới dạng dựng bia kỷ niệm.