Almanach Những Nền Văn Minh Thế Giới – Đọc sách online ebook pdf

MỘT NHÁY MẮT

Người ta thường dùng “một nháy mắt” (nháy mắt) để biểu thị thời gian rất ngắn. Thế “một nháy mắt” khoảng bao nhiêu thời gian?

Trong cuốn Từ nguyên giải thích “thời gian 1 đạn chỉ của Vân tráng sỹ hết 60 nháy mẳt”- giải thích trong cuốn Lã thị Xuân thu “một đạn chỉlà 20 thuấn”, như vậy 1 thuấn bằng 3 nháy mắt.

Trên thực tế “một nháy mái” bắt nguồn từ Ấn Độ cổ đại, căn cứ vào ghi chép trong cuổn Tăng chích luật từ điển Phạn cổ đại “1 nháy mẳt là 1 niệm, 20 niệm ìà Ithuấn, 20 thuấn là 1 đạn chỉ, 20 đạn chỉ là một la, 20 la là một tu, một ngày 1 đêm có 30 tu”.

So sánh với thời gian hiện đại, 24 tiếng (một ngày một đêm) có 480 vạn “nháy mắt”, có 14 vạn “thuấn”, có 12000 đạn chỉ, có 30 tu. Nếu ta tính ra giây, 1 ngày 1 đêm có 864.000 giây, như vậy một tu tương đương vởi 2880 giây, một la bằng 144 giây, 1 đạn chỉ bằng 7,2 giây, một thuấn bằng 0,36 giây. Vậy một nháy mắt bằng 0,018 giây.

LỊCH TẠNG

Từ xưa tới nay, dân tộc Tạng đã có riêng rền vãn hóa của dân tộc mình, bắt đầu từ triếu đại nhà Đưởng, dân lộcTạng và dàn tộc Hán đã cósựgiao lưu về vân hóa. Khi Văn Thành công chúa cùa nhà Hán sang dân tộc Tạng lâm dâu, đã mang theo khỏng ít sách vở đồ đạc, xúc tiến việc dung hòa gỉữa 2 nền vãn hóa Hán – Tạng. Lịch dân tộc Tạng cũng dần được hoàn thiện. Trong lịch đân tộc Tạng có cả thành phần lịch Ấn Độ,

Lịch Tạng mỗi năm có 12 tháng, tháng đử có 30 ngày, tháng thiếu có 29 ngày. Cứ 2 năm rưỡi đến 3 năm thêm 1 tháng nhuận để điều chỉnh quan hệ giữa mùa vụ 1hời tiết, Lịch Tạng cũng được tạo thành trên cơ sở kết hợp lịch Mặl trâng và lịch Măt trời.

Lịch Tạng dùng Can – Chi để ghì nãm, nhưng về sắp xếp có một chút thay đổi. 10 Thiên Can dùng Ngũ hành: Mộc, Hỏa, Thổ, Kim, Thủy để thay thế: Giáp, Ất là Mộc, Bính Đỉnh là Hỏa, Mậu, Kỷ là Thổ Canh, Tản là Kim, Nhâm, Quý là Thủy, 12 Địa Chi dùng 12 con vật thay ttìế: Tý dùng Chuột thay thế, sau đó lẩn !ượt là Sửu (Trâu), Dần (Hổ), Mão (Thỏ), Thìn (Rổng), Tị (Rắn), Ngọ (Ngựa), Mùi (Dê), Thân (Khỉ), Dậu (Gà), Tuất {Chó), Hợi (Lợn). Như vậy năm Giáp Tý Nông lịch là năm Mộc chuột Tạng lịcti, nãm Bính Dần Nông lịch là năm Hỏa hổ Tạng lịch,

LỊCH HỒI

Lịch Hổi được Muhammad – người sáng lập ra Đạo Hổi sáng tao ra. Do đó còn gọi là lịch Muhammad. Lịch Hổi là sự kết hợp giữa lịch Mặt trăng và lịch Mặt trời.

Lịch Mặt trăng là Âm lịch thuần tuy, cả năm có 12 tháng, mỗi tháng có 31 ngày, không có tháng nhuận. Cứ khoảng 32 hoãc 33 năm so với Hạ lịch Trung Quốc, Công lịch nhiều hơn 1 năm, cứ 786 năm so với Hạ lịch Trung Quốc, cõng lịch nhiểu hơn nâm. Tháng lẻ có 30 ngày, tháng chẵn có 29 ngày, cứ cách 2, 3 năm bố trí một ngày nhuận vào cuối tháng 12, do vậy năm binh thưởng có 354 ngày, năm nhuận có 355 ngày.

Nãm Mặt trâng lấy 30 năm lâm 1 vòng, trong mỗi vòng có 19 năm bình thường, 11 năm nhuận. Năm nhuận trong mỗi vòng là các năm 2, 5, 7,10,13,16 18, 21, 24, 26, 29. Do một nãm Mạt tràng so với năm Mặt trời ít hdn từ 10 dển 11 ngày, do vậy lạnh nóng biến đổi bất thường. Khi ăn Tết, có lúc tuyết roi, có lúc lạí ăn kem. Loại năm Mật trăng này chỉ
dùng cho việc ghi chép lịch sử và các ngày tế lễ tòn giáo.

Nâm Mặt trời của lịch Hổi, mỗi năm có 365 ngày, nãm nhuận có 366 ngày. Trong 128 năm thì có 31 fần nhuận. Năm lịch Hổi và năm Mặt trời phải 8 vạn năm mới chênh nhau 1 ngày.

LỊCH THÁI

Dân tộc Thái là dãn tộc anh em có lịch sử Sâu đời, chủ yếu sinh sống ở Tỉnh Vân Nam. Trong quá trĩnh lịch sử, dân tộc Thái đâ sáng tạo nên lịch pháp mang đặc điểm rlẽng của dân tộc minh. Lịch Thái là tiợp lịch của Mặt trăng và Mặt trời; nám binh thường có 12 tháng, năm nhuận có 13 tháng, thảng lẻ có 30 ngày, tháng chần có 29 ngày. Tháng nhuận được quy định đặt sau tháng 9. Theo lịch này, cứ 19 năm íhì 7 năm nhuận. Lịch Thái cũng dùng Can – Chi ghi nâm, ghi ngày, cách này lâm giống như Nông lịch của dân tộc Hán. Lịch Thối gọi Mồng một là Nguyệt xuất Mổng hai; Ngày Vọng (ngày trăng tròn), giữa tháng gọi là “Đăng bính”. Ngày 16, nửa cuối tháng gọi là Nguyệt Hạ Mồng một, ngày 17 gọi là Nguyệt Hạ Mổng hai…

Trong lịch Thái có chế độ ghi ngày: 7 ngày tà một vòng (gọi là “châu”), “châu 1″ tương đương với “chủ nhật” của công lịch, “châu 7″ lương đương với “thử bảy” của cõng lịch. Trong lịch Thái còn có quy định liêng biệt điều chỉnh sắp xếp nhuận, đó là cứ cách từ 3 đến 6 năm lại thèm cho tháng 8 một ngày, thành 30 ngáy, gọi là “tháng 8 đầy tháng”. Về điểm này giống với nhuận tháng 2 của công lịch, đây là điểm tương đối đặc biệt của lịch Thái.

Lịch Thái bắt đâu ra đời từ ngày 21/03/639 Dương lịch. Hàng năm lịch Thái lấy tháng 6 lâm tháng đầu năm, Trong tháng 6,7 của lịch Thái, khoảng một tuần sau Tiết Thanh Minh, cũng váo khoảng (rước sau ngày 12/04 Dương lịch lả ngày “Tết té nước” của đổng bào dân tộc Thái. “Tết tá nước” tương truyền là ngày sinh của Phật, do vậy cũng gọi là Tết tắm Phật”. Đồng bào Thái rất coi trọng “Tết tẻ nưỡc” cũng giống như ngưài Hán coi trọng Tết Âm lịch.

HUYỀN THOẠI CHÒM SAO BẮC ĐẨU

Hàng nãm khoảng giữa Tháng 3 đến Tháng 4, vào những ngày đẹp trời khoảng 7 giờ tổi, chúng ta có thể nhìn thấy cái đấu Bắc Đẩu (chòm Bắc Đẩu có hình dáng giông cái đấu) chỉ về hướng Đông, ấy là lúc mùa Xuân về,

Tổ tiên người Trung Quốc, trước đây hon 2000 năm đã phái hiện ra quy luật này. Trong sách thời Hán từng ghi: “Cén Đẩu (sao Bắc Đẩu) chỉ phía Đông, dưới thiên hẹ lè mủa Xuân, Càn Đẩu chì hưởng Nam, dưởi thiên hạ là mùa Hè, Cắn Đẩu chỉ hưởng Tày, dưởi thiên hạ là mùa Thu, Cản Đấu chỉ phía Bắc, dưới thiên hạ là mùa Đông”. Như vậy, theo hướng chì của Cán Đấư lúc hoàng hôn, con người có thể đoán định được bốn mùa.

Chòm sao Bắc Đẩu do 7 ngôi sao sáng hợp thành. Thài cổ ngưài Trung Quốc gọi nó lã “ Bắc Đẩu thất tình”. Bảy ngôi sao này là; Thiên Xu, Thiẽn Triều, Thiên Cơ, Thiên Quyền, Ngọc Hoành, Khai Dương, Vũ Dao Quang. 3 ngôi sao tạo thành Cán Đấu cũng cong được gọi là “chước”, 4 ngôi sao lạo thành Thân Đấu còn được gọi là “khôi”, tức là “sao Văn Khúc“ trong truyền thuyết (thần tròng coi về văn học).