Các Công Dụng Của Đại Học – Đọc sách online ebook pdf

BUỔI ĐẦU LẬP QUỐC:

TINH THẦN KHOA HỌC

Khoa học ứng dụng có ảnh hưởng lớn lên xã hội Mỹ như một nguồn gốc của sự phồn vinh. Đối với những ai sinh ra vốn không thừa hưởng vị thế xã hội hay điền sản thì sự áp dụng và đổi mới công nghệ là những phương cách để tiến thân. Alexis de Tocqueville đã cho rằng động lực này là đặc tính cơ bản của xã hội Mỹ: “Một khi lao động của trí thông minh trở thành nguồn gốc của quyền lực và giàu sang, thì người ta bắt buộc nhìn mọi sự tiến bộ khoa học, mọi khám phá và ý tưởng mới, như hạt giống của quyền lực đặt trong tầm tay của con người.” Và “Dân chủ (tuy) không khuyến khích con người chăm lo khoa học vì mục tiêu tự thân của nó, nhưng nó làm tăng lên mạnh mẽ số người chăm lo nó”, và trên cái nền đó sẽ có những thiên tài muốn vượt ra khỏi khuôn khổ của khoa học ứng dụng để đi tìm đến chân lý thuần túy sâu thẳm. (Ferris)

Thực tế các vị cha lập quốc như George Washington, John Adams, Thomas Jefferson, James Madison (‘Cha đẻ của Hiến pháp’), Benjamin Franklin đều là những người yêu thích khoa học, có khi đến đam mê. Như Jefferson, cha đẻ của bản Tuyên ngôn Độc lập Hoa Kỳ đồng thời là người sáng lập đại học Virginia, đã viết: “Sự tiến bộ của khoa học mở ra khả năng tăng trưởng các tiện nghi cuộc sống, mở rộng sự hiểu biết và cải thiện đạo đức của nhân loại”, và “Khoa học là nỗi đam mê của tôi, còn chính trị chỉ là nhiệm vụ.” (Ferris) Benjamin Franklin thì ai cũng biết, ông là một nhà thông thái vô cùng đa dạng ( polymath ) , và là nhà khoa học đích thực. Ông nổi tiếng với thí nghiệm con diều trong cơn dông để chứng minh sấm sét là một hiện tượng điện, từ đó phát minh ra cột chống sét. Còn Abraham Lincoln thì say mê hình học Euclid đến nỗi ông thức nghiên cứu nó đến hai giờ sáng mỗi đêm dưới ánh đèn cầy, trong khi các bạn luật sư đồng nghiệp thì đã ngủ. Ông thường nói đến các “ định lý và định đề của dân chủ ” , so sánh chúng với các định lý và định đề trong Euclid. Các bài viết của ông được xây dựng theo mô hình hình học Euclid. (Richard) Trong Diễn văn Gettysburg nổi tiếng, Lincoln dùng chữ “proposition”, tức một ‘mệnh đề’ có tính chất định lý trong toán học.

Ngôn ngữ của những người cha lập quốc là ngôn ngữ khoa học, logic, đầy hình ảnh ẩn dụ và lý tính . Tuyên ngôn độc lập Hoa Kỳ được viết chính bằng ngôn ngữ ấy. Đoạn mở đầu của Tuyên ngôn có tính chất Newton. “Các định luật của tự nhiên” (Laws of Nature) được nhắc đến như một nguyên lý, như các định luật trong Principia của Newton. Trong câu mở đầu nội dung bản Tuyên ngôn, chữ “self-evident” (hiển nhiên, không cần phải chứng minh) hàm ý tính chất tiên đề (axiom) của Tự do: “Chúng ta giương cao những chân lý này cho thành hiển-nhiên, rằng tất cả con người được sinh ra đều bình đẳng, rằng họ được phú cho, bởi Đấng Tạo hóa của họ, một số quyền nhất định không thể chuyển nhượng được, rằng trong các quyền đó có quyền sống, quyền tự do và quyền theo đuổi hạnh phúc . Đó cũng là tinh thần tư duy suy diễn, dựa lên tiền đề mà suy diễn (deduction) .Một trong ba phẩm chất khiến Jefferson (32 tuổi) được chọn làm người soạn Tuyên ngôn chính là vốn tri thức khoa học uyên thâm của ông. Hoa Kỳ là quốc gia được khai sinh và định dạng trong Thế kỷ của Lý tính , hay Khai sáng , thế kỷ mà tư duy con người chịu ảnh hưởng sâu rộng bởi khoa học Newton và triết học Locke khai phóng, Locke cũng là nhà triết học đầu tiên trở thành Newtonian (người theo lý thuyết khoa học Newton). Khoa học được nhìn nhận là biểu tượng cao nhất của lý tính con người. Nhiều vị cha lập quốc được giáo dục tại các college.

Tại các college như Harvard, Yale, Princeton, William & Mary, người ta đòi hỏi sinh viên, ngoài các môn nhân văn, phải học toán và các nguyên lý của Newton, trong tinh thần nhân văn. Johns Adams cho rằng “hai nguồn suối của chính quyền đích thực là lý tính và thực nghiệm ” (experience, như trong khoa học, nghĩa là phải trải qua sự thử thách của thực tế). Khái niệm phép thử thông qua thí nghiệm được Abraham Lincoln sử dụng trong bài Diễn văn Gettysburg , khi ông nói về một phép thử, rằng quốc gia mới này “được thai nghén trong tự do, và sống hiến dâng cho lý tưởng được đề ra, rằng tất cả mọi người được tạo hóa sinh ra bình đẳng… có thể tồn tại được lâu bền hay không”. Tư duy dựa trên thực tiễn để suy luận là tư duy quy nạp (induction) . Mọi kết luận đi ngược lại kết quả của thực nghiệm đều không có giá trị. Thời Galilei là thời của phép quy nạp xuất phát từ nhận thức qua thực nghiệm, chống lại phép suy diễn của chủ nghĩa giáo điều và kinh viện mà ông là người chiến đấu tiên phong.