Cocktail thị thành – Đọc Sách Online Ebooks PDF

Sách Cocktail thị thành của tác giả Di Li mời bạn đọc thưởng thức.

Người Việt mua sắm, người Tàu bội thu

“Người Việt Nam có một niềm đam mê mua sắm kỳ lạ”. Tôi từng được nghe rất nhiều lần câu nói này từ những người nước ngoài. Người ta vẫn cho rằng shopping là đặc tính thiên bẩm của phụ nữ, song đối với người Việt Nam, dường như niềm đam mê này chẳng hề loại trừ nam, phụ, lão, ấu.

Có một lần ngồi trò chuyện với Khachonsak, guide người Thái Lan dẫn đoàn Việt Nam, ở một quán cà phê trong trung tâm thương mại Big C Bangkok trong lúc chờ đợi đoàn Việt Nam túa đi mua đồ, tôi phàn nàn rằng anh dẫn đoàn nước ngoài đi mà chẳng thuyết trình được câu nào về văn hoá, lịch sử, danh lam thắng cảnh, cứ để khách hỏi gì nói nấy, coi như chỉ dẫn khách đi cho khỏi lạc.

Khachonsak khẳng định rằng đối với đoàn khách Việt Nam thì chẳng cần phải nói gì cả và anh cũng áp dụng điều đó nhiều lần rồi mà có thấy khách kêu gì đâu. Khachonsak giải thích hồi còn học ở trường đào tạo nghiệp vụ du lịch, trong phần tài liệu hướng dẫn về tâm lý khách hàng, thầy có giảng rằng: Thái Lan có ba nhóm đối tượng khách du lịch chủ yếu.

Thứ nhất là khách Trung Quốc, họ không thích mua sắm hay giải trí bằng ăn ngon. Vì vậy các guide dẫn đoàn khách Trung Quốc chỉ cần chú trọng chăm lo bữa ăn cho họ hoặc dẫn họ đi ăn riêng theo yêu cầu là được. Ðối tượng thứ hai là khách Nga và khách Ðức chỉ thích chơi là chính, họ thích các quán bar, vũ trường hoặc nhảy dù, lướt ván… tóm lại là các trò giải trí rất Thái Lan. Còn khách Việt Nam ư?

Nhu cầu ăn uống không quan trọng. Vãn cảnh không quan trọng. Giải trí không quan trọng. Mà điều tối cần thiết là shopping. Nên Khachonsak kết luận, cần gì phải nói nhiều, cứ làm thế nào để mỗi khách Việt Nam tiêu hết túi tiền và ra sân bay với một núi hàng hoá là hoàn thành nhiệm vụ. Niềm đam mê mua sắm của người Việt đã được đưa hẳn vào giáo trình giảng dạy của nước ngoài và là kinh nghiệm gối đầu giường cho mọi hướng dẫn viên tiếng Việt thì ta thật không thể “chối cãi” vào đâu được.

Bình thường thì thói quen mua sắm của chúng ta ít khi bộc lộ, song khi đi sang nước bạn, mới thấy rằng niềm đam mê mua sắm của người Việt thật kinh hãi. Tôi có bà bác họ đàng xa, gia đình công chức. Mặc dù không thân thiết lắm song tôi rất ấn tượng với bà vì cách ăn tiêu tằn tiện hiếm thấy đã nổi tiếng trong họ. Sau khi về hưu, bà và cô con gái út phá lệ làm một chuyến du lịch Trung Quốc. Mỗi suất du lịch chỉ tốn chưa đầy 700USD, song khi ra về bà thông báo rằng hai mẹ con đã tiêu hết 80 triệu.

Tôi không ngạc nhiên về điều này, vì đã nhiều lần đi cùng các đoàn ra nước ngoài, từ doanh nghiệp, quan chức cao cấp, chủ buôn bán nhỏ lẻ cho đến giáo viên, nhà báo, công nhân, nông dân, đều thấy rằng sức tiêu thụ hàng hóa của chúng ta thực đáng kinh hoàng. Khi ra nước ngoài, không chỉ phụ nữ mà ngay cả cánh đàn ông Việt Nam cũng lao vào mua sắm.

Số tiền họ chi trả cho shopping chẳng hề kém cạnh bà bác già nua của tôi. Họ mua những gì? Thập cẩm. Từ những vật đắt tiền như vàng ngọc, kim cương, đồng hồ, laptop cho đến những vật rẻ tiền như cái nồi, cái chậu. Từ những vật nhỏ xíu như thỏi son, thẻ nhớ cho đến những thứ khổng lồ như ti vi, đệm giường, quạt cây. Từ những đồ hữu ích như máy ảnh, điện thoại, dầu gội đầu đến những loại không biết dùng vào đâu như bộ hoa quả giả bằng nhựa hay xe đẩy thức ăn.

Trong số các hoạt động có thể thực hiện được ở một chuyến du lịch thì điều mà hầu hết khách Việt Nam thấy hấp dẫn nhất là shopping. Thậm chí có lần trong chuyến đi Hồng Kông, tôi còn gặp ông khách cùng đoàn, là giám đốc một công ty lớn trong Sài Gòn, đang đứng ngơ ngẩn trên một con phố gần khách sạn với bộ mặt hớt hải như mất cắp.

Hỏi lý do làm sao ra đứng đây, ông không thèm nhìn tôi mà dán mắt vào dòng xe xuôi ngược trên đường “Chết tôi rồi… chưa mua được cái gì đây này”. Thì ra đó là ngày cuối cùng còn ở lại trên đất khách, ông bỏ hết mọi chuyến thăm thú danh lam thắng cảnh để… bắt taxi đi shopping. Tối đó, ông tha về khách sạn một xe đồ, hầu như có thể sắm đủ cho một gia đình mới.

Cái tâm lý “chưa mua được cái gì đây này” ám vào hầu hết người Việt khi đi xa. Chúng ta có nhiều mua nhiều, có ít mua ít, mua cho đến sạch túi thì thôi, cho dù những thứ mua về nhiều khi không biết dùng để làm gì hoặc là những đồ đều có sẵn trong các siêu thị ở nhà. Có người tự lý giải điều này như sau:

Người Việt trải qua nửa thế kỷ khan hàng, nay dù đã sống trong cơ chế thị trường, hàng hóa dư thừa vẫn bị ảnh hưởng bởi nếp sống cũ, cứ nhìn thấy hàng hóa là thành phản xạ có điều kiện, thấy cần phải tích trữ. Tôi cho rằng không phải vậy. Vì chẳng cứ những người sống vào thời kỳ mua hàng bằng tem phiếu mà ngay cả người trẻ cũng rất thích mua sắm. Có anh phóng viên bên một tờ báo có tiếng của thủ đô vừa đi Pháp về hồ hởi khoe với tôi chuyện shopping.

Anh nói rằng phải vô cùng khôn khéo mới tận dụng được tối đa thời gian để đi mua đồ, và phải vô cùng sành sỏi mới mua được nhiều đồ như thế. Tôi hỏi anh đã mua được những gì. Anh nói rằng anh mua hàng chục lọ nước hoa, mỗi lọ một loại cho vợ tha hồ dùng đến… hết đời, rồi vô thiên lủng là quần áo, sữa tắm và xà phòng. Tôi nói những thứ đó ở Hà Nội này thiếu gì. Anh bĩu môi “Hàng bên đó khác”.