Dư Sinh Lịch Hiểm Ký – Web Tải Sách Miễn Phí Ebooks PDF

Sách Dư Sinh Lịch Hiểm Ký của tác giả Nguyễn Bá Học

Lúc nói đến câu ấy tinh thần thê thảm, như muốn khóc mà nhịn.

Tôi quỳ xuống một bên mà nói:

– Xin cha nghĩ đến mẹ con đã mất mà tha thứ cho con.

Cha tôi nghe nói như lửa đổ thêm dầu, càng nóng càng giận, nói to lên rằng:

– Không, không còn điều gì phải nghĩ lại.

Khi nói răng cắn lấy môi, mắt nhìn tôi một bộ nghiêm dữ.

Xem ý đã quyết, không ngờ khuyết liệt2 đến như thế. Tôi cứ từ từ đứng lên, trông chung quanh nhà, mọi vật đều có bộ âu sầu, cho đến ngọn cỏ lá cây như nhỏ giọt lệ thương tâm mà tiễn tôi. Bấy giờ lòng tôi hối hận, nói không nên lời. Cha tôi cứ cúi đầu nín lặng, như thương tiếc cho tôi. Cha tôi vốn là người trung hậu, có lòng từ thiện với hết mọi người.

Trước còn quyết chí khoa cử để nối nghiệp ông cha, từ lúc có phong trào Duy Tân mới chuyển về nông nghiệp, chăm chỉ cho con theo tân học, nay thấy con đoạ lạc lẽ nào mà không thương tâm.

.1. Thói xấu lâu ngày thành quen.

2. Quyết liệt.

Tôi lại đánh bạo mà năn nỉ một lần nữa:

– Xin cha thứ lỗi cho con biết đường tự tân1.

Cha tôi nói:

– Tao không có thể để cho mày ô danh ngô tộc2.

Tôi cầm lấy mười đồng bạc khóc mà nói rằng:

– Thương ôi! Cha cho con mười đồng bạc này để mưu sinh hoạt, sau mươi ngày nữa, xin cha lấy tình phụ tử, mà nhặt nắm xương cho con nơi khe suối, cho khỏi muông chim nó cắn xé, thì con cảm đức vô cùng.

Không phải tôi nói thế mà doạ cha tôi, một người học trò còn dở, lấy mười đồng bạc để mưu sinh hoạt một đời, dù có đạo thần tiên cũng phải chết khát.

Ai ngờ cha tôi lòng như sắt đá, nghe không động tâm, chỉ nói:

– Mày đã đến tuổi tự lập, đừng mong ỷ lại vào ai nữa.

Nói rồi đứng lên, gật tôi một cái, rồi vào thẳng nhà trong. Tôi đứng ngẩn một mình, cầm trong tay hai cái giấy bạc. Nghe lời nghiêm trách, thực không có ti hào3 nào oán hận, vì cha tôi đã thương tôi hết lòng, hai mươi mấy năm đã tổn hao tâm lực tinh thần, kết cục thành ra thất vọng.

Đại khái lòng nhân từ của người làm cha mẹ như cái lẫy nỏ, ấn nặng hay bật phải tay; cho nên mình chỉ nên tự trách. Thôi tự đây mà đi còn ai trách bị mình nữa. Tôi nghĩ đến đấy, truy hối vô cùng, thở dài một tiếng mà ra khỏi cửa.

.1. Tự mình đổi mới.

2. Họ nhà ta.

3. Tơ hào, mảy may.

Tôi từ biệt cha tôi rồi, ra bến xe hỏa mà đi Hà Nội. Đến nơi đã hơn 5 giờ chiều, tìm vào khách sạn, là nơi mỗi khi đi Hà Nội tôi quen trọ. Để đồ hành lý một bên, chợt trông gương thấy bóng mình càng thương càng tủi. Tự hỏi mình đến đây mà làm gì, thành ra không có chủ nghĩa gì cả. Việc phải làm trước hết là ăn cơm tối rồi, đi tìm thú giải phiền.

Đương thơ thẩn bên cầu Thê Húc, nghe chuông 9 giờ tối, tôi vào nhà chớp ảnh. Nào trai lành gái tốt, bọn năm bọn ba, ríu ra ríu rít, đều dương dương đắc ý, hớn hở hoài xuân, mà tưởng như mình đứng riêng một cái cù lao mênh mông trong thương hải. ảnh đã thay ba lớp, tôi thật chưa thấy một vật gì. Lúc entr acte1 chợt có một người thiếu niên ghé lại mà hỏi tôi rằng:

– Anh có thấy đó không? Một người đại đạo đang đánh nhau với một người trinh thám, thế mới là tay nghĩa hiệp, chỉ lấy của phi nghĩa mà giúp cho người nghèo; nam tử ở đời cũng nên như thế.

Tôi còn bâng khuâng chưa hiểu ra ý gì, người kia lại hỏi tôi ở đâu, đến đây mà làm gì. Tôi còn lạ lùng cứ hồ đồ mà đáp. Người kia tự nói, tên mình là Lý Khiêm, đi làm phóng sự cho một nhà báo quán, nhân mời tôi ra ngoài hóng mát, và đưa hai người thiếu niên khác đến làm quen. Tôi cảm tạ mãi, rồi nói chỗ khách sạn của mình, và xin quý khách qua chơi đàm đạo.

Hôm sau Lý Khiêm quả đến tìm tôi ở khách sạn, nhân hỏi tôi có thông Pháp văn không. Tôi nói mới có bằng tiểu học, vì đã lớn tuổi không được theo cho đến ngày tốt nghiệp. Lý Khiêm nhìn tôi mà nói:

– Người ta sinh về nhiệt đới, có giống thông minh mà ít có tính kiên nhẫn hoặc vì cách giáo dục sai lầm, hoặc vì đường cảnh ngộ bắt buộc, khiến cho nhiều người học ít thành tài, tài không trúng dụng, cũng là một sự đáng thương đáng tiếc. Sao anh buổi cập thời tu tiến mà có cái nhìn thần tình tử táng1 như thế.

.1. Tiếng Pháp trong nguyên văn: giải lao.

Tôi nghe nói thở dài mà rằng:

– Như tôi Hán học đã nhỡ thời, tân học cũng quá tuổi, đường tiến thân một ngày một hẹp, công nghệ trong nước cũng chưa mở mang, như tôi muốn về yên phận trong gia đình cũng không được nữa. Sự tình tôi không đáng bận tai quý hữu, song đã đội ơn hỏi đến, tôi xin nói thật. Tôi tên là Ngô Tự Tỉnh, cũng là con nhà thi lễ, cha tôi có nghề làm ruộng.

Năm 15 tuổi tôi mới thôi Hán học, mà theo Pháp văn, 21 tuổi mới có bằng tiểu học. Năm nay trong 500 học sinh thi vào trung học, có 400 bị truất, nhất là những người đã lớn tuổi, mà tôi cũng ở trong số ấy, thời nhân2 có câu nói diễu rằng: “20 tuổi đã về hưu trí”, là vì nghĩa thế. Cha tôi giận tôi là người luân lạc3, đuổi tôi ra khỏi nhà, cho tôi 10 đồng bạc để tìm lối mưu sinh.

Cha tôi làm thế thực không khác gì đẩy tôi vào đất chết. Tuy nhiên sinh chẳng gặp thời, mệnh sao chịu vậy, không dám oán ai, khi đã hết mười đồng bạc này, chỉ còn cách tự giết mình đi là xong cả.

Tôi nói đến đấy, vô cùng cảm thương, khôn giữ được hàng lệ tuôn ra lã chã.

Lý Khiêm cầm lấy tay tôi và yên ủi:

– Tình trạng những kẻ dở dang về đường học giới ngày nay đều như thế cả, không cứ một ai, chúng tôi với anh cũng là người đồng bệnh. Tình anh khả lân4, mà cái ngu thực là khả hận, lấy cái chết để chế với cùng đồ5 có chăng ở những bọn lao động mà ngu xuẩn, còn ý chí nam nhi hà tất lấy cùng thông giới ý1.

Hết mọi vật ở đời đều là của chung trời đất, trời đất chưa hề có dành riêng cho hạng người nào; trừ những

kẻ sức không trói nổi con gà, gan không to bằng mật chuột, trời còn rộng, đất còn dài, đi đâu mà không