Einstein – Web Tải Sách Miễn Phí Ebooks PDF

Sách Einstein của tác giả Nguyễn Xuân Xanh mời bạn thưởng thức.

Chương 2. Những năm hình thành

Tôi là một người lữ hành cô độc thực sự, chẳng bao giờ thuộc về quốc gia, quê hương, vòng bạn bè, vâng, cả gia đình gần gũi với cả trái tim, mà cảm nhận trước tất cả các sợi dây ràng buộc này một cảm giác không bao giờ dứt của sự xa lạ và của nhu cầu cô đơn, một cảm giác càng tăng thêm với tuổi đời.

Albert Einstein sinh ngày 14 tháng 3 năm 1879 tại thành phố Ulm thuộc bang Baden-Württemberg của Đức, và mất ngày 18.4.1955 tại Princeton, Mỹ. Ông là con trai đầu của một gia đình gốc Do Thái đã định cư lâu đời ở vùng này; bố là Hermann Einstein, mẹ là Pauline Einstein (Koch). Năm 1879 còn là năm sinh của Max von Laue và Otto Hahn. Max Planck gọi đó là “năm được mùa lớn” cho ngành vật lý, đáng lẽ Lise Meitner cũng phải sinh ra năm đó (bà sinh một năm trước đó), một sự kiện khá hi hữu, giống như sự kiện tương tự Napoleon, Beethoven và Hegel sinh cùng một năm (1770). Cả ba, Einstein, von Laue và Hahn, đều được giải Nobel. Năm sinh Einstein cũng còn là năm mất của một con người rất quan trọng trong ngành vật lý: J.C. Maxwell. Maxwell là người có ảnh hưởng rất lớn lên sự phát triển vật lý đầu thế kỷ 20, giúp Einstein tìm được con đường thoát ra khỏi thế giới quan của Newton.

Gia đình của Einstein không phải là ngoan đạo, đã được “hội nhập”, không còn sống với đạo truyền thống Do Thái, có tỉnh thần phóng khoáng. Ông lớn lên không bị ràng buộc nào về tôn giáo, cho đến khi chứng kiến những cảnh kỳ thị người gốc Do Thái, nhất là khi sống ở Berlin, ông mới tự nguyện tham gia phong trào thành lập một quê hương cho những người Do Thái (Zionism). Những cái tên như Albert, và Maria (Maja) tên của người em gái của Einstein – hoặc Hermann, Pauline của cha mẹ là những chứng cứ của sự hội nhập. Văn học và âm nhạc có vị trí đặc biệt trong gia đình. Người Đức gốc Do Thái hội nhập rất ngưỡng mộ văn hóa Đức và xem văn hóa, triết học, âm nhạc, khoa học Đức là quê hương tỉnh thần của họ. Họ tin vào văn hóa như đã từng tin vào Kinh thánh. Họ có một sự ngưỡng mộ đặc biệt đối với giáo dục. Người Đức gốc Do Thái, có lẽ trừ Einstein ra, cảm thấy mình rất ư là Đức và xem Đức là quê hương mới của mình. Trong những người Đức di tản sang Mỹ thì những người Đức gốc Do Thái là những người nhớ nước Đức nhiều nhất.

Ông bố Hermann thường đọc các tác phẩm văn học cổ điển Đức cho gia đình nghe. Goethe và Heine là hai trong những tác giả được yêu thích nhất. Ông là người có tư tưởng phóng khoáng. Mẹ biết nhạc và đã dạy vĩ cẩm cho Albert từ lúc sáu tuổi. Ở tuổi mười hai, mười ba, cậu đã chơi Mozart và Beethoven trên vĩ cầm cùng với mẹ trên dương cẩm. Cây vĩ cầm trở thành người bạn đời và là nguồn vui, an ủi suốt cuộc đời ông. Einstein là một người đam mê âm nhạc. Ngay trong buổi họp của hàn lâm viện Phổ, người ta vẫn thấy ông với cái thùng dàn dưới nách.

Ông đang đi xuống phố và nghe một phụ nữ chơi đàn dương cầm. Ông vội và vào nhà cô, lấy cây vĩ cẩm của ông ra, và đệm theo cô.

Ông (bố tôi) thường kể cho tôi rằng một trong những thứ quan trọng nhất trong đời ông là âm nhạc. Lúc nào ông cảm thấy đi vào ngõ cụt hay vào một tình huống khó khăn trong công việc, ông ấy sẽ tìm nơi ẩn lành trong âm nhạc và nó thường sẽ mang lại lời giải đáp cho tất cả những khó khăn của ông.

Hans A.Einstein

Con trai của Einstein

Người ta kể rằng cậu bé Albert có một số đặc tính nổi bật không giống với các cậu bé thường, không phải là biểu hiện thiên tài mà ngược lại. Cậu sinh ra đã có cái đầu to quá khiến bố mẹ tưởng là “quái thai”, rồi lại “chậm phát triển”, ba tuổi mà ông chưa nói được, gây lo lắng khiến bố mẹ phải đi tìm bác sĩ tư vấn. Chín tuổi mà cũng chưa nói năng được thông thạo. Nhưng người ta đoán rằng cậu bé Albert đã suy nghĩ bằng hình ảnh nhiều hơn bằng chữ hay lời nói. Einstein nói: “Đối với tôi không phải là điều nghi ngờ, rằng hoạt động tư duy của chúng ta phần lớn diễn ra không cần sử dụng ký hiệu (chữ), và thêm nữa nó vẫn còn nằm trong tiềm thức.” Thần đồng Gauss hồi nhỏ cũng đã “học tính trong đầu trước khi học nói”. Những gì Einstein sau này viết ra đều chứa đầy hình ảnh, như những bức tranh, từ khoa học đến văn phong. Cái đầu ông là một “xưởng vẽ” bằng ý tưởng. Cậu bé Einstein thường ít nói mà thích quan sát và chơi những trò chơi cần đến sự kiên nhẫn, thích lắp ráp các cấu trúc phức tạp từ những mẫu gỗ xây dựng và xây nhà cao tầng bằng các tấm bài. Cậu nổi tiếng là người “mơ mộng”, và không ai khám phá cậu có những thiên phú gì.

“Tôi là một học sinh không đặc biệt giỏi hay tổi. Điểm yếu chính của tôi là tôi có một trí nhớ không tốt, đặc biệt cho chữ và văn bản.” và “Chỉ trong toán và vật lý tôi đi xa hơn chương trình học của trường, với triết học cũng vậy… như ông nhớ lại. Tự học là chìa khóa của con đường khoa học của cậu, xuất phát từ tinh thần độc lập của ông. Einstein có một cá tính nổi bật là không thích mọi sự gò bó, ép buộc, mà quân đội, kỷ luật, đồng phục, diễu hành là những biểu hiện nổi bật của sự gò ép đó; ông không thích kỷ luật nghiêm ngặt và cách học thuộc lòng trong nhà trường. Phổ lại là một nước có truyền thống quân sự và một nước có kỷ luật chặt chẽ nổi tiếng từ trường học đến đường phố. Ông cũng ý thức sớm sự vô nghĩa của những gì người đời săn đuổi với sự tàn bạo. “Mỗi người bị sự tồn tại của cái bao từ kết án phải tham gia vào cuộc săn đuổi này. Cái bao tử có thể được thỏa mãn qua sự tham gia đó, nhưng con người như một bản thể tư duy và cảm xúc thì không.”