Gã Khổng Lồ Mất Ngủ – Đọc sách online ebook pdf

Trung Quốc đang trỗi dậy

Trung Quốc đang nổi lên như một cường quốc lớn sau 150 năm mờ nhạt trên trường quốc tế – một khoảng lặng ngắn trong thiên lịch sử Trung Quốc. Trong 2.000 năm qua, Trung Quốc đã là nền kinh tế lớn nhất thế giới, mãi đến tận cuối thế kỷ 19 mới bị Hoa Kỳ vượt qua. Từ năm 1978, nhờ bỏ kế hoạch hóa tập trung, xây dựng nền kinh tế thị trường và mở cửa với thế giới bên ngoài, Trung Quốc đã trở lại là một trung tâm kinh tế và một cường quốc thế giới. Cơ quan Tình báo Trung ương Hoa Kỳ (CIA) dự báo đến giữa thế kỷ 21, nền kinh tế Trung Quốc sẽ một lần nữa vượt Hoa Kỳ về quy mô, mặc dù thu nhập bình quân đầu người vẫn còn thấp hơn Hoa Kỳ rất nhiều.

Lịch sử cho thấy các cường quốc đang trỗi dậy thường có xu hướng gây ra chiến tranh. Sử gia thời cổ đại Thucydides cho rằng chính nỗi sợ hãi cường quốc Athens đang trỗi dậy là nguyên nhân dẫn đến cuộc chiến tranh Peloponnesian. Trong thế kỷ 20, các cường quốc đang nổi lên – Đức và Nhật Bản – chính là nguyên nhân của hai cuộc chiến tranh thế giới thảm khốc. Liệu Trung Quốc và Hoa Kỳ có trở thành kẻ thù ở thế kỷ 21? Chắc chắn khi nền kinh tế và công nghệ của Trung Quốc ngày càng phát triển, nước này sẽ cạnh tranh với Hoa Kỳ và vươn rộng ra toàn cầu. Nhưng mối hiểm họa đáng sợ hơn là khi Trung Quốc gia tăng sức mạnh, việc đánh giá sai và xử lý không đúng đắn sức mạnh của Trung Quốc sẽ khiến Hoa Kỳ vướng vào mối quan hệ thù địch giữa hai cường quốc.

Thậm chí ngay cả khi hai bên cố gắng tránh chiến tranh quân sự, một cuộc chiến tranh lạnh với Trung Quốc cũng sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng cho Hoa Kỳ và toàn thế giới. Hai quốc gia đã trở nên phụ thuộc vào nhau về mặt kinh tế. Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Trung Quốc (chiếm gần 20% tổng kim ngạch xuất khẩu) và Trung Quốc cho chính phủ Hoa Kỳ vay lại hầu hết những đồng đô la thu được từ hoạt động thương mại để Hoa Kỳ lấp vào những khoản thâm hụt ngân sách khổng lồ.

Nếu Washington cấm vận kinh tế Trung Quốc và Trung Quốc trả đũa bằng cách bán rẻ vài tỉ đô la mà chính phủ Hoa Kỳ mắc nợ, lãi suất của Hoa Kỳ sẽ tăng vọt, nền kinh tế sẽ trở nên hết sức ì ạch, hậu quả là có thể dẫn đến một cuộc suy thoái toàn cầu. Một mối quan hệ thù địch với Trung Quốc cũng sẽ khiến cho hai quốc gia không thể cùng nhau giải quyết nhiều vấn đề toàn cầu ảnh hưởng đến người dân hai nước như nạn dịch AIDS, cúm gia cầm, sự nóng lên của trái đất và chủ nghĩa khủng bố.

Cơ hội tốt nhất để tránh thù địch với Trung Quốc là khám phá hộp đen chính trị Trung Quốc, quan sát bên trong và tìm ra động lực hành xử của nước này trên sân khấu thế giới. Chúng ta thấy một xã hội thay đổi mãnh liệt do các cuộc cải cách kinh tế và việc mở cửa với thế giới đem lại. Trung Quốc không còn giống như thời Cộng hòa Nhân dân u ám của Mao Trạch Đông, vốn là nỗi e sợ của nước Mỹ dưới thời Chiến tranh Lạnh. Trung Quốc ngày nay tỏ ra ôn hòa và thân thiện hơn. Trung Quốc đã ít độc tài mà tư bản hơn, ít chuyên quyền mà đa dạng hơn, ít nhàm chán mà nhiều màu sắc hơn, ít cô lập mà toàn cầu hóa hơn.

Mặc dù những chuyển biến đang diễn ra bên trong Trung Quốc giúp nước này đóng vai trò lớn hơn tới hòa bình quốc tế, nhưng những thay đổi ấy cũng làm cho Trung Quốc trở nên nguy hiểm hơn vì các nhà lãnh đạo cộng sản phải vật lộn để duy trì kiểm soát chính trị. Lãnh đạo Trung Quốc đang phải đối mặt với một tình thế oái oăm: đất nước ngày càng phát triển và thịnh vượng, họ lại càng cảm thấy bất an và bị đe dọa. CHND Trung Hoa ngày nay là một chế độ độc tài dễ đổ vỡ, sợ hãi chính người dân của mình và cho đến nay chỉ có thể nhượng bộ trước những đòi hỏi của các chính phủ nước ngoài.

Một đối thủ kinh tế mới

Việc Trung Quốc nổi lên như một siêu cường kinh tế đòi hỏi Hoa Kỳ phải có những điều chỉnh khó khăn. Các quan chức Trung Quốc vẫn ưa thích nhắc nhở rằng Trung Quốc ngày nay vẫn chỉ là một quốc gia đang phát triển. Thu nhập bình quân đầu người hằng năm vẫn gần đáy của thang xếp hạng quốc tế và chỉ bằng một phần nhỏ của Hoa Kỳ. Hiện Hoa Kỳ chưa cảm thấy hơi thở nóng bỏng của con rồng kinh tế này phả vào lưng. Nhưng những tiếng trống truyền thông liên tục về những chỉ số kinh tế cho thấy sự tăng trưởng mạnh mẽ của Trung Quốc khiến người ta không khỏi lo ng