Giáo Trình Chính Trị

Giới thiệu giáo trình ” Giáo Trình Chính Trị “

Bài 2. NHỮNG NGUYÊN LÝ VÀ QUY LUẬT CƠ BẢN CỦA PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT

I – HAI NGUYÊN LÝ TỔNG QUÁT CỦA PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT

1. Mối liên hệ phổ biến

Các nhà triết học duy tâm tôn giáo thừa nhận có mối liên hệ phổ biến, nhưng họ cho nguồn gốc của nó là từ thần linh, thượng đế “ỷ niệm tuyệt đối” sinh ra.

Các nhà triết học siêu hình không thừa nhận mối liên hệ phổ biến. Họ cho sự vật, hiện tượng có thể tồn tại một cách cô lập, tách rời, cái nào riêng cái đó, cái này bên cạnh cái kia, hết cái này đến cái kìa, giữa chúng không có sự liên hệ ràng buộc nhau.

Triết học Mác – Lênin cho ràng, thế giới có vô vàn các sự vật, hiện tượng nhưng chúng lại thống nhất với nhau ở tính vật chất, nên tất yếu giữa chúng phải có mối liên hệ chằng chịt với nhau.

Những mối liên hệ có tính khách quan, vì đó là những cái vốn có của các sự vật, hiện tượng, nó không phụ thuộc vào ý muốn chủ quan của con người, hay thần linh, thượng đế, và chỉ có liên hệ với nhau sự vật mới tồn tại, vận động, phát triển.

Những mối liên hệ còn có tính phổ biến, vì không phải chỉ có các sự vật, hiện tượng liên hệ với nhau, mà các yếu tố, bộ phận, cấu thành sự vật, hiện tượng cũng liên hệ với nhau. Không phải chỉ có các thời kỳ trong một giai đoạn, các giai đoạn trong một quá trình liên hệ với nhau mà giữa các quá trình cũng liên hệ với nhau trong sự vận động, phát triển của thế giới. Không chỉ trong tự nhiên mà cả trong lĩnh vực đời sống xã hội và tư tưởng, tỉnh thần, mọi sự vật, hiện tượng đều liên hệ, tác động qua lại lẫn nhau. Không thể tìm bất cứ ở đâu, khi nào, lại có sự vật, hiện tượng tồn tại một cách cô lập, tách rời.

Những mối liên hệ còn có tính đa dạng, muôn hình muôn vẻ. Sự vật, hiện tượng có vô vàn mối liên hệ, song mỗi mối liên hệ lại có vị trí khác nhau đối với sự tồn tại và phát triển của chúng, cho nên cần phải chú ý tới một số loại mối liên hệ sau: Có mới liên hệ bên trong, tức là mối liên hệ giữa các mặt, các yếu tố trong một sự vật, một hệ thống… (có tính tương đối). Lại có mối liên hệ bên ngoài, tức là mối liên hệ giữa vật này với vật kia, hệ thống này với hệ thống kìa. Có mối liên hệ chung toàn thế giới, “liên hệ tất yếu toàn vũ trụ”. Lại có mối liên hệ riêng biệt từng lĩnh vực: vô cơ, hữu cơ. Có mối liên hệ trực tiếp, lại có mối liên hệ gián tiếp. Có mối liên hệ tất nhiên, lại có mối liên hệ ngẫu nhiên. Có mối liên hệ cơ bản, lại có mối liên hệ không cơ bản. Phải nắm được vị trí, vai trò của mỗi mối liên hệ, vận dụng vào thực tiễn thúc đẩy sự vật phát triển.