Giới Thiệu Văn Hoá Phong Tục Việt – Đọc Sách Online Ebooks PDF

Sách Giới Thiệu Văn Hoá Phong Tục Việt của tác giả Tiểu Diệp mời bạn đọc thưởng thức.

Đạo làm con

Đọc sách Thánh Hiền chúng ta sẽ thấy lấy sự hiếu thảo với cha mẹ là việc quan trọng và lớn lao nhất trong đời của một con ngườị Trong sách xưa có chuyện “Nhị Thập Tứ Hiếu” là một trong những phương châm cho đạo làm con.

Chữ hiếu là biết kính trọng thương mến cha mẹ, biết vâng lời cha mẹ, biết phụng dưỡng cha me..

Thông thường, khi con mẹ còn thì con cái không nên đi xa, sợ không được cơ hội phụng dưỡng dưới gối cha me.. Cho nên nhiều người xưa được đưa đi làm quan xa, hoặc phải đi làm xa xôi thì thường hay từ chối rằng ở nhà còn chút cha già hay mẹ già không thể đi xa được.

Cách phụng dưỡng cha mẹ thì khác biệt trong mỗi gia đình. Nhà nào còn cha mẹ mạnh khỏe và giàu có thì thường ở riêng một mình. Người nào có cha mẹ già yếu hoặa không có nhà riêng thì o(? với con cáị Con có chút tiền bạc thì đem của ngon vật lạ, cơm dưng nước tiến cho cha mẹ . Nhà nghèo thì cũng có chút lưng cơm lành, canh ngọt để phụng dưỡng cha me..

Cũng nhiều người ăn riêng ở riêng, đến tháng gởi chút tiền quà để cung dưỡng. Ở xa xôi cách biệt họ cũng không quên cha mẹ và lâu lâu gởi chút quà mọn về dâng. Nhưng cũng nhiều người chỉ biết lo cho bản thân và gia đình mà không kể đến cha mẹ, nên cũng có câu: “Lúc sống thì chẳng cho ăn, để đến khi chết làm văn tế rồị”

Thông thường vì dân ta coi cha mẹ rất là kính trọng nên khi đọc đến tên thì phải kiêng, gọi là tục kiêng tên. Ví dụ như tên Kèo thì đọc chại ra là Cừu; tên là Cột thì đọc chạnh ra là Kẹt… Nhiều người tên cha mẹ mình lại muốn cho người ta kiêng nữa, cho nên mới có câu “Nhập gia vấn húy” (vào đến nhà phảI hỏi tên húy để mà kiêng). Kiêng tên tuy là lòng kính trọng nhưng cũng có chút khí hẹp hòị Vì vậy tục này ngày nay rất ít người duy trì.

Chữ hiếu là nền tảng của đạo lý và luân thường của con người, vì thế ai mà không đối xử tốt với cha mẹ là người thân của mình thì xã hội cũng không còn tử tế với họ nữạ

Hiếu với cha mẹ không những chỉ cốt giữ được lòng kính mến là đủ mà còn làm cho cha mẹ vui lòng. Mình mong cho cha mẹ vẻ vang thì mình càng phải nghĩ cách mà lập thân mình, làm nên một sự nghiệp vẻ vang có ích cho xã hộị và đừng để tiếng xấu với xã hộị Cha mẹ là người sinh ra con cái, và có một kỳ vọng lớn lao vào con cái, con cái hạnh phúc, cha mẹ hạnh phúc.

Vì vậy hiếu thảo với cha mẹ là một nền tảng của tình yêu thương trong xã hội con người chúng tạ Con cái dù có thành công hay thất bại, gia đình vẫn là mái ấm duy nhất luôn cùng con trên bước đường đờị

Anh em, chị em

Tục xưa một gia đình thường có một người đàn ông và nhiều vợ cho nên thông thường anh em cùng cha mẹ hay anh em cùng cha thường hay thân thiết với nhaụ Còn anh em cùng mẹ khác cha thì coi như người ngoài thôị

Anh em cốt lấy tình thân ái làm đầu, “lá lành đùm lá rách”, bênh vực giúp đỡ lẫn nhaụ Ông bà thường hay nói anh em vui vẻ, hòa nhã với nhau là nhà có phúc. Nhưng thường thì tự ai nấỵ

Người anh cả có quyền hơn cả các người em. Cha mất rồi thì người anh là người thay mặt cho cha mà trông coi các em. Em còn thơ thì phải nuôi nấng, rồi phải lo dựng vợ gả chồng cho em nữa, thường được gọi là “Quyền huynh thế phụ” Gia sản của cha mẹ để lại, cũng người anh cả được hưởng phần lợi hơn, cho nên công việc trong nhà như ma chay giỗ tết, người anh phải chịu phần nă.ng.

Đôi lúc, người con út được hưởng phần lợi của cha mẹ hơn các anh. Vì anh em ai cũng có gia đình, cơ nghiệp hết, chỉ có em út còn ở với cha mẹ nên được cha mẹ cho hết. Cũng từ đó có câu “Giàu con út, khó con út, trút sạch cửa nhà.”

Trong dân gian ta có câu chuyện khuyên anh em thân nhau được gọi là “Chuyện giết chó khuyên chồng.”

“Xưa có một người chồng chơi bời thân thích với một người bạn, nay chè mai chén, rồi lại thuốc phiện. Anh ta chỉ biết chơi với bạn mà không hề lo đến em của mình. Người vợ khuyên chồng mãi không được nên mới nghĩ ra kế: Một hôm người vợ giết con chó cạo lông cho trắng trẻo, để trong xó nhà tốị Chồng đi chơi về khuyạ Vợ nói dối rằng hôm nay lỡ tay đánh chết một đứa trẻ, để giấu trong buồng.

Chồng sợ mất vía, chạy vào xó buồng xem thì quả nhiên có một đứa trẻ nằm đó. Chồng bảo gọi em để nhờ em đi chôn. Vợ nói: Xưa nay chàng chơi thân thiết với bạn, không nghĩ đến chú, bây giờ có nan sao chú chịu giúp mình có gì thì mình chờ người bạn bè còn hơn.

Chồng nghe lời nói, cho mời bạn đến, nói đầu đuôi câu chuyện rồi nhờ bạn chôn dùm. Người bạn chôn xong, sáng mai lập tức đi báo quan để lấy công. Anh ta lại chỉ dẫn cho quan về tận nơi khám. Quan đào lên thì là con chọ Hỏi ra thì người vợ thuật câu chuyện cho quan nghe và nói rõ mưu kế của mình. Chồng từ đó chán người bạn mà thân với em.

Chị em ở với nhau cũng có tình thân ái như anh em, có câu rằng: “Em ngã chị nâng, chị ngã em nâng.” đó là chuyện thường tình của dân tạ Còn về phần anh em rể hay chị em dâu thì không có thân nhau mà thường hay khủng khỉnh với nhaụ Chỉ có những gia đình có giáo dục kỹ, biết lễ nhường nhịn nhau thì không có nhiều chuyện khó khăn xảy rạ