Hà Nội Bể Dâu – Đọc Sách Online Ebooks PDF

Người Hà Nội

Những tình cảm nơi học đường sáng lạn

Quên làm sao tuy dĩ vãng xa xôi

Vì đó là những kỷ niệm của thời

Thời cắp sách – thời vô ngần trong sạch

Lâm Sỹ Ngọc

Năm 1952, vừa 12 tuổi, tôi theo học lớp đầu Đệ nhị cấp (từ Đệ thất đến Đệ tứ – nay là trung học cơ sở), nhìn những anh hệ Đệ nhất cấp (từ Đệ tam đến Đệ nhất – nay là trung học phổ thông) lớp trên với con mắt cảm phục kính trọng lắm. Hệ công lập Hà Nội sau ngày quân Pháp tái chiếm lúc đầu chỉ có Trường Lycée Albert Sarraut ở phía trước dinh Toàn quyền dành cho lũ con tây và con viên chức lớn hoặc nhà giàu người Việt và Trường Chu Văn An quen gọi là Trường Bảo hộ (École protecteural) hay là trường Bưởi, bị Pháp chiếm làm trại lính nên phải dời về Hàng Cót, rồi xuống Hàng Bài, con trai con gái học chung.

Trường Hàng Bài xưa là Trường Gia Long dành cho con gái, năm 1950 mới tách ra: Trường nữ học Trưng Vương sang đường Hai Bà Trưng gần Nhà hát lớn, lúc đầu chỉ có hệ Đệ nhị cấp; Trường Nguyễn Trãi ở lại phố Hàng Bài; Trường Chu Văn An lên Cửa Bắc (Trường Cao đẳng sư phạm = École normale), sau hòa bình 1954 mới về lại điểm cũ bên Tây hồ.

So với bây giờ, đường xá xe cộ của Thủ đô thời ấy cũng chỉ như một phố huyện thôi. Đa phần học sinh và không ít thầy giáo đến trường đều đi bộ. Học sinh đi xe đạp thời đó ít hơn cả số học sinh đi xe @bây giờ nhiều. Dù nhà giàu cũng chỉ cho con đi xe xích lô (cyclo) chứ không dám cho con đi xe đạp vì sợ cái họa tai nạn lưu thông! Xe ô tô dân sự lơ thơ nhưng xe nhà binh thì nhiều. Giữa phố phường mà chúng phóng bạt mạng.

Thằng lái xe cần gì có bằng lái, cần gì sợ có hơi men. Men càng nồng tay càng vô tư cẩu thả với cái vô lăng, bất cần đời. Lính mới ở chiến trường hút chết trở về, lính ngày mai bị đưa ra trận mạc, tha hồ túy lúy càn khôn! Tay lái xe, tay cua gái, cười hô hố, thét the thé, khóc hu hu… mặc sức như chỗ không người! Xe nhà binh cán chết người, chết vật vô tội vạ! Thậm chí chúng còn cố tình gây ra tai nạn để được bỏ tù còn hơn là bỏ xác ngòai chiến trận!

Học sinh đi xe đạp thường là ở lớp trên và nhiều anh cũng bạo phổi to gan ngang tàng lắm.

Nhà anh ở phố Hàng Đào. Nhà tôi ở phố Hàng Bè. Cùng đi về mãi trên một con đường, quen mặt biết là cùng trường lớp trên lớp dưới. Một hôm tôi đang cắp cặp vội vã nửa đi nửa chạy trên hè vì sợ muộn giờ. Bỗng có tiếng gọi to sát ngay bên:

– Ê… Nhóc!

Tôi quay ra. Xe anh đỗ sát lề hè. Miệng cười thân thiện, hất hàm gọi tôi:

– Lên đây đi!

Dù bẽn lẽn nhưng cũng không thể chối từ sự giúp đỡ của một anh lớp trên trong trường hợp ấy. Tôi ngồi nghiêng trên đòn ngang khung xe. Anh ngoáy chân đạp vù vù.

Chúng tôi từ biết mặt đến quen nhau từ đấy.

Anh thường chở tôi đi về mỗi khi anh em gặp nhau trên đường.

Khi một chiếc xe nhà binh nhâng nháo phóng ào qua, anh dạt xe sát lề đường chửi:

– Đồ chó đểu!

– Mũ đen (biệt kích), mũ đỏ (nhảy dù) thằng nào đểu hơn? – Tôi hỏi.

– Thằng nào cũng đểu!

Có lần anh hỏi dò tôi:

– Nhóc có thích đi lính không?

– Em chưa lo – Và tôi hỏi lại:

– Đỗ tú tài anh có thích đi sỹ quan không?

– Nhóc thích commando (biệt kích) hay parachute (nhảy dù)? – Chắc anh thử tôi.

– Em không thích đánh nhau!

Có lần anh đèo tôi về tận nhà và vào chơi. Mẹ tôi mừng lắm nói:

– Em nó còn nhỏ dại, nhờ các anh lớp trên bảo ban cho!

Dường như anh cảm mến tôi và tôi cũng qúy anh.

Đầu năm học mới, một hôm vào lúc tan trường, tôi vừa đi ngang tới dấu viên đạn canon ngày xưa tàu chiến Pháp đậu ngòai sông Cái bắn thẳng vào cửa Bắc thành thì có một chiếc ô tô TRACTION –15 trờ sát tới, tôi nhảy vội lên vỉa hè cũng vừa lúc xe dừng lại và anh mở cửa xe thò đầu ra tay vẫy:

– Lên đây mau!

Xe vừa chạy anh cười khoái trá khoe với tôi ngay:

– Phần thưởng đậu tú tài của bố mẹ anh đây! Hôm nay chia vui với nhóc tỷ một chầu.

Anh lái xe chạy khắp các phố, vòng quanh Bờ Hồ rồi đãi tôi một chầu kem Hồng Vân. Anh cho biết đang học lớp Dự bị đại học P.C.B. (Physic=Lý; Chimie=Hóa; Biologie=Sinh). Tôi nghĩ bụng nhà anh có cửa hàng buôn bán tơ lụa lớn thế thì giàu lắm. Tôi mà đậu tú tài thì phần thưởng là chiếc xe đạp PEUGEOT đã luých (lux) lắm rồi!

Từ đó tôi không gặp anh nữa.

Nhiều lần qua phố, nhìn vào cửa hàng nhà anh, tôi chỉ thấy tíu tít người ta ra vào mua bán. Tôi vốn nhát, vả anh có phải là bạn đâu? Chỉ mong thấy bóng anh là tôi sẽ chạy tới liền. Tuy nhiên cái dáng lưng cong cong, hai tay khuỳnh khuỳnh, ngồi trên chiếc xe đạp STERLING có cái yên cao vổng lên, nét mặt linh lỉnh khinh đời, miệng huýt sáo gió, hai chân phóng tít thò lò cứ ấn tượng trong lòng tôi mãi.

Ngày tháng qua đi mà cái cảnh thanh niên học sinh trốn lính diễn ra thường lắm. Có lần cảnh binh với lính ập vào trường, xông vào từng lớp bắt người. Nhiều anh lớn nháo nhác chạy vòng quanh, có anh nhanh chân phóng ào qua cửa sổ vượt bờ tường lủi biến đi. Tuy nhiên lần nào cũng có người bị tóm cổ lôi xềnh xệch ra sân trường, tống lên xe cam nhông (camion) phóng đi mất hút.