Hiểu Người Để Dùng Người – Web Tải Sách Miễn Phí Ebooks PDF

Sách Hiểu Người Để Dùng Người của tác giả Dương Thu Ái mời bạn thưởng thức.

Chương thứ hai

PHÂN BIỆT THỂ HÌNH

Phẩm đức của trung dung, thực chất của nó không thể đặt tên ra được. Cũng giống như nước có chứa muối tuy mặn nhưng không đắng chát, tuy nhạt mà không phải vô vị, giống như hàng tơ lụa chất lượng giản đơn, chẳng có hoa văn, thế nhưng màu sắc lại không phải là không rực rỡ quá mức. Những người có phẩm chất trung dung, nhìn dáng vẻ uy nghiêm, gần gũi lại thấy dịu dàng, biện luận thông thạo mà lại có thể trầm lặng suy tư biến hóa vô cùng, phong độ thông đạt.

Cho nên họ vượt quá những kẻ kiêu phụ, lại hơn hẳn những người quá giữ ý thoái thủ, họ chống lại sự gò bó đi ngược lại đạo trung hòa, tất nhiên những tình cảm tốt đẹp được thể hiện ra ngoài, thì những nghĩa lý chân thực cũng chẳng cần tới nữa. Do đó, những người nghiêm túc chính trực, kiên nghị rắn rỏi, có tài năng ở chỗ sửa chữa tà đạo sai trái, không chịu khích lệ xung kích đối phương. Những người nhu hòa cung thuận, lành hiền nhân hậu, giỏi ở chỗ nhẫn nhục khoan dung, thiếu sót là ở chỗ ít quyết đoán. Những người dũng võ hung hãn, xông xáo mạnh mẽ có khả năng gan dạ khí khái, thiếu sót ở chỗ là không biết kiêng dè. Những người tinh tế dịu dàng thận trọng lo lắng, tốt là ở chỗ khiêm tốn cẩn thận, thiếu sót là ở chỗ có nhiều suy nghĩ sợ hãi.

Những người cương trực cứng rắn, kiên định thẳng thắn, ưu điểm là chống đỡ vững vàng, thiếu sót ở chỗ chuyên quyền cố chấp. Những người giỏi biện luận, suy xét sâu sắc sự việc, có năng lực giải thích được chỗ thiếu sót ở chỗ trôi nổi bất định. Những người cứu tế, bố thí chu cấp rộng rãi cho dân chúng, điều tốt là ở chỗ lòng dạ bao la, che phủ rộng lớn, điều thiếu sót là ở chỗ giao du hỗn tạp. Những người thanh cao ngay thẳng, liêm chính vô tư, có tiết tháo tiết kiệm nghiêm túc, thiếu sót là ở chỗ quá cẩn thận lúng túng. Những người có hành động quyết đoán, quanh minh lỗi lạc, thành công ở chỗ dũng cảm tiến thủ, thiếu ở chỗ trống rỗng. Những người thâm trầm tĩnh lặng thận trọng tỉ mỉ, giỏi ở chỗ tinh vi sâu sắc, thiếu sót là chậm chạp trì trệ.

Những người chất phác thẳng thắn, tính cách biểu lộ ra ngoài, đáng quý ở chỗ lòng dạ trung hậu, làm người thành khẩn, thiếu sót là thể hiện nông cạn không sâu sắc. Những người lắm trí nhiều mưu tình nghĩa sâu nặng giỏi ở chỗ nhiều mưu kế thủ đoạn, thao lược xảo trá, thiếu sót là lưỡng lự nước đôi do dự không quyết đoán. Dốc sức không ngừng trau dồi đức hạnh, phát huy tài năng sẽ không ngừng được thăng quan tiến chức. Nếu không lấy trung dung làm chuẩn tắc, trừ bỏ sự chống đối mạnh mẽ quá độ hoặc quá giữ ý không cần thiết, chỉ trích chỗ yếu của người khác, chỉ biết làm cho khuyết điểm của mình ngày càng đột xuất, thì chẳng khác gì với người nước Tấn nước Sở cùng cười đối phương đeo kiếm ngược mà thôi!

Những người cương nghị kiên cường, rất ngang ngạnh bướng bỉnh, không mềm mỏng dịu dàng, không biết lấy việc ngang ngạnh mạo phạm người khác làm điều răn mình, trái lạ, đã coi việc mềm mỏng dịu dàng là yếu đuối, nên đã càng phấn khởi không ngừng mâu thuẫn cạnh tranh. Do đó loại người này đã thiết lập pháp chế bắt người khác phải tuân theo mà lại khó dùng cơ hội khéo léo để xem xét. Những người ôn nhu hòa thuận, trì hoãn khoan dung thiếu quyết đoán, không coi đó là điều không biết cách xử lý công việc mà tránh, còn dùng cương nghị hăng hái tiến bước càng lợi hại, yên tâm không việc gì không làm, do đó loại người này có thể tuân thủ đạo thường khó có thể quyền biến thích nghi.

Những người dũng võ hung hãn, ý chí phấn chấn, dũng cảm quyết đoán, không coi việc hủy hoại sai lầm do hung hãn tạo thành là điều phải tránh, trái lại đã coi việc hòa thuận nhẫn nại là điều sợ hãi khiếp nhược, nên đã tận sức buông thả tính tình. Do đó loại người này có thể cùng chung lúc nguy nan, khó có thể giữ được lời hẹn ước tới cùng. Những người cẩn thận luôn lo ngại đề phòng thường sợ việc, nhiều nghi kỵ, không lấy việc bản thân mình không dám nêu cao chính nghĩa là điều phải tránh, trái lại đã coi việc dũng cảm là điều sơ suất, càng tăng thêm nghi ngờ sợ hãi. Do đó, loại người này có thể bảo mạng toàn thân, khó có thể xác lập được hành vi tiết nghĩa. Những người thẳng thắn cương trực mạnh mẽ, rắn rỏi chính trực, không coi việc bản thân chủ quan cố chấp là điều phải tránh, mà còn dùng các biện bác giả dối để tăng cường chủ quan chuyên quyền độc đoán của mình. Do đó, loại người này có thể kiên trì chính nghĩa, khó có thể gần gũi dân chúng theo thói tục. Những người giỏi nói năng tài biện bác, thuyết lý đầy đủ, không coi việc dùng ngôn từ lời lẽ tràn lan của mình làm điều phải tránh, trái lại đã coi việc giữ luật pháp mẫu mực là điều trói buộc, đã lại tăng cường phóng đăng tản mạn. Do đó, loại người này có thể chung sống bình đẳng, khó có thể thiết lập giới hạn đẳng cấp được.

Những người khoan hồng rộng khắp, tình cảm hòa hợp mọi nơi, không lấy việc giao du hỗn tạp của mình phải tránh, trái lại đã coi việc nghiêm chính ngay thẳng là quá cẩn thận bảo thủ, khiến cho sự giao tiếp của họ càng thêm tràn lan hỗn tạp. Do loại người này có thể vỗ về dân chúng, khó có thể làm phong tục nghiêm túc. Những người cố chấp quá tả, cử chỉ trong sạch đúng đắn, không coi việc quá thanh cao của mình đã dẫn tới sự hẹp hòi là điều phải tránh, trái lại đã coi sự khoan dung rộng rãi là điều ô uế vẩn đục, càng thêm quá giữ ý kiên trì cố chấp. Do đó, số người này có thể kiên trì giữ tiết tháo mà khó có thể thông biến theo lời thề. Những người thích hiếu động tiến thủ, có chí hướng cao xa, không lấy việc ham muốn được nhiều, thích công trạng lớn là điều nên tránh, mà lại coi việc trầm tính là đình trệ, càng tăng thêm sự sắc sảo quyết đoán của mình.