Huỳnh Mẫn Đạt – Nhà Thơ Việt Nam – Đọc Sách Online Ebooks PDF

Sách Huỳnh Mẫn Đạt – Nhà Thơ Việt Nam của tác giả Bùi Thụy Đào Nguyên mời bạn đọc thưởng thức.

Gành Móm

Tượng mắng non sông tác chẳng tà,

Cớ sao Gành Móm lại do ra?

Chòm rong lộp xộp râu Bành Tổ,

Kẹt đà gio gie nướu Tử Nha.

Miệng xúc trêu trao cơn sóng dợn,

Khăn lau quọt quẹt thức mây qua.

Thày lay thử hỏi xuân thu mấy?

Rằng thuở khai thiên đã có ta.

Đĩ Đi Tu

Lầu xanh thảnh thoát tiếng chuông truyền,

Tỉnh giấc cao đường lúc ngửa nghiêng.

Mượn chiếc thuyền tình qua biển ái,

Đưa con sóng sắc đến rừng thiêng.

Trông gương trí tuệ lau lòng tục,

Lần chuỗi bồ đề dứt trải duyên.

Mát mẻ cửa Không trăng gió sẵn,

Dầu chưa nên Phật cũng nên Tiên

Lên đèo Hải Vân

Đồi liễu ngàn mai cảnh quạnh hiu,

Chia hai Thuận, Quảng một con đèo.

Lá dòm mặt nước cây mong lội,

Biển bọc chân non sóng muốn trèo.

Mặt đất day ngang đường khuất khúc,

Sườn non dựng ngược đá cheo leo

Vén mây muốn bước lên trên tót,

Đoái lại vầng trăng lẽo đẽo theo.

Chiêu Quân qua ải

Tráo chác khôn lường mũi bút gian

Trăm năm khuấy rối phận hồng nhan.

Chín trùng ứa lụy rưng đôi mắt,

Ngàn dặm ôm tì tím lá gan.

Cột giả thành che bờ cõi vẫn,

Lụy làm mưa rưới lửa binh tàn.

Người trên nhà Hán đi đâu lẩn,

Xui trận ôn nhu tới dẹp loàn.

( Câu đầu: nhắc việc Mao Diên Thọ vẽ không đúng diện mạo Chiêu Quân khiến nàng bị hại. Đấy cũng nhầm ám chỉ mũi bút của những kẻ theo giặc như Tôn Thọ Tường đã làm hại dân, hại nước. Ôn nhu: Chê trách nhà Hán nhưng thật ra là để thầm chê trách thái độ nhu nhược của vua quan nhà Nguyễn đối với thực dân Pháp)

Cảnh Trời chiều

Trưa sớm đài danh gió bụi nhiều,

Vườn quê vui thú cảnh trời chiều

Nhành chim rải rác đơm bông bạc

Màn sáng xuê xoang trải gấm điều.

Ngả ngớn lưng trâu ngơ vọt mục,

Loi thoi bóng ác khẳm thuyền tiêu

Xót người mạng bạc trong chằm nhạn

Ngó mống trông mây biết bấy nhiêu.

( Xuê xoang: sang trọng, màu mè.Ngả ngớn: không nghiêm trang.)

Các bài thơ đều trích trong sách Danh Nhân Nước Nhà của Đào Văn Hội

(sách quá cũ, mất trang bìa, không rõ nxb) và Sách Huỳnh Mẫn Đạt của Nhật Tân ( nxb Tân Việt. Sài Gòn, 1956)

2/Và một bài thơ chữ Hán:

Bài thơ có thể nói là tuyệt bút này, đã nói lên hết sức đầy đủ phẩm chất cao quí & hào hùng của người Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực. Và qua bài thơ, ta cũng hiểu thêm nhân cách của một quan chức, một nhà thơ luôn đứng về phía nhân dân, biết mình phải làm gì để không phải “khom lưng chết thẹn dần” …

Ðiếu Nguyễn Trung Trực

Thắng phụ nhung trường bất túc luân

Ðồi ba chỉ trụ ức ngư dân

Hỏa hồng Nhựt Tảo oanh thiên địa

Kiếm bạt Kiên Giang khấp quỷ thần

Nhất đán phi thường tiêu tiết nghĩa

Lưỡng toàn vô úy báo quân thân

Anh hùng cường cảnh phương danh thọ

Tu sát đê đầu vị tử nhân.

Bản dịch của Thái Bạch:

Thắng bại chi bàn việc tướng quân

Người chài trụ đá khúc gian truân

Lửa bừng Nhựt Tảo rêm trời đất

Kiếm tuốt Kiên Giang rợn quỷ thần

Một sớm nhẹ mình nêu tiết nghĩa

Ðôi đường trọn chữ báo quân thân

Anh hùng cứng cổ danh thơm mãi

Lũ sống khom lưng chết thẹn dần.

Đọc câu “Lửa hồng Nhật Tảo…”

Nhớ nhà thơ yêu nước Huỳnh Mẫn Đạt

I. Huỳnh Mẫn Đạt – nhà thơ Việt Nam (1807 – 1883)

Quê ông ở làng Tân Hội, huyện Tân Long, tỉnh Gia Định ( nay thuộc TP. HCM ); có sách cho rằng ông là người ở Rạch Giá – Kiên Giang.

Ông đỗ Cử nhân khoa Tân Mão (1831), làm quan dưới thời Tự Đức: Án Sát Định Tường; Tuần phủ Hà Tiên, Tuần phủ Châu Đốc…

Ông không những là một vị quan thanh liêm, hết lòng vì dân vì nước mà ông còn là người nổi tiếng giỏi thơ Nôm ở đất Đồng Nai; là bạn tâm giao của Bùi Hữu Nghĩa (nhà thơ yêu nước 1807 – 1872. Vỡ tuồng Kim Thạch kỳ duyên của nhà thơ họ Bùi này, có phần đóng góp của ông)

Năm 1861 giặc Pháp tấn công Định Tường, Huỳnh Mẫn Đạt cùng binh sĩ ra sức giữ thành mà không nổi. Ông đành lánh về Kiên Giang và sống ở đó đến cuối đời.

II. Nhiều sách văn học viết vào thời kỳ này đều có chung nhận xét là :

Huỳnh Mẫn Đạt là một trong những cây bút “chiến đấu” trong hàng ngũ những nhà thơ yêu nước ở Nam Bộ thời kỳ đầu kháng Pháp của dân tộc.

Ông góp phần vào cuộc bút chiến giữa Phan Văn Trị và Tôn Thọ Tường (Tôn Thọ Tường là tay sai cho Pháp, nhưng tự cho mình là người thức thời, là người trung thành với Triều đình nhà Nguyễn; tự ví mình như “Tôn phu nhân quy Thục”, “Từ Thứ quy Tào” ở trong thơ. Tường đã bị Phan Văn Trị , Huỳnh Mẫn Đạt cùng một số nhà thơ yêu nước khác họa thơ đập lại ).

Những bài thơ như: “Điếu Nguyễn Trung Trực”, “Cây dừa”, “Chó già”, “Lão kỹ quy y”,. . . Nói lên lòng chung thủy của ông đối với đất nước; sự ngưỡng mộ với những anh hùng liệt sĩ chống Pháp và sự căm ghét, khinh bỉ bọn tay sai của bọn thực dân xâm lược. Hiện nay ở Văn Xương Các ( miếu Văn Thánh ) Vĩnh Long còn có bài vị thờ ông.

(trích tư liệu: “ Thơ văn yêu nước 1858 – 1990 “ – NXB. VH, HN.1976 )

III. Kể một giai thoại để minh họa một nhân cách đáng quí:

Trong bài viết Những kẻ sĩ hòa mình & đứng về phía bình dân, nhà văn Sơn Nam tường thuật :

Lúc nhà nước Pháp thâu thủ phủ Nam Kỳ, ngài (Huỳnh Mẫn Đạt) an phận dưỡng nhàn, không mang tiếng chi cả, hình trạng khôi ngô ốm yếu, tánh nết hiền lành, hay làm thi quốc âm, tao nhã thiệp liệp lắm.