Khoa Cử Việt Nam Thi Hội – Thi Đình – Web Tải Sách Miễn Phí Ebooks PDF

Sách Khoa Cử Việt Nam Thi Hội – Thi Đình của tác giả Nguyễn Thị Chân Quỳnh mời bạn thưởng thức.

11 – THI HỘI THỜI NGUYỀN

1807 Gia-Long mở khoa thi Hương đầu tiên và định sang năm thi Hội, sau thấy mới thống nhất đất nước, công việc bình định, trị an còn bề bộn nên đình thi Hội.

1822 Minh-Mệnh mới tổ chức khoa thi Hội đầu tiên của nhà Nguyễn. Định phép thi :

Kỳ 1 5 đề kinh nghĩa

Kỳ 2 Chiếu, chế, biểu, mỗi thứ một bài

Kỳ 3 1 bài thơ ngũ ngôn cổ thể, 1 bài phú 8 vần

Kỳ 4 văn sách về cổ văn hoặc 10 đoạn, về kim văn hoặc 3, 4 đoạn.

1825 Định lệ thi Hội 3 năm một kỳ vào những năm Thìn, Tuất, Sửu, Mùi.

1834 Chưa dẹp xong loạn Lê văn Khôi, khoa thi Hương trường Gia-định tạm hoãn đến tháng 2 năm sau, tháng 5 thi Hội. Định ngày thi :

Tiến trường1 tháng 3

Kỳ 1 4 tháng 3

Kỳ 2 9 tháng 3

Kỳ 3 14 tháng 3

Yết bảng 23 tháng 3.

1835 Định lại lệ thi Hội 3 kỳ. Trước kia, sĩ tử trong nước cùng thi chung, vua cho số người đỗ chưa được quân bình : Kẻ sĩ từ Kinh trở vào Nam sút kém về phân số (so với miền Bắc). Bộ Lễ bàn xin từ nay cho thi làm 2 lượt, đầu bài ra riêng, thi riêng ngày :

a – Sĩ tử ở Thừa thiên, các trực (Quảng-bình, Quảng-trị, Quảng-nam, Quảng-ngãi), Tả kỳ (Bình-định, Phú yên, Bình-thuận, Khánh hòa) trở vào Nam thi chung ;

b – Sĩ tử Hữu kỳ (Hà-tĩnh, Nghệ-an, Thanh-hoa) ra Bắc thi chung (8) :

Kỳ 1 Sĩ tử Tả kỳ, Kinh và các trực vào trường ngày 4 tháng 3

Sĩ tử Hữu Kỳ vào trường 6 tháng 3.

Kỳ 2 Sĩ tử Tả kỳ, Kinh và các trực vào trường 11 tháng 3

Sĩ tử Hữu kỳ vào trường 13 tháng 3.

Kỳ 3 Sĩ tử Tả kỳ, Kinh và các trực vào trường 18 tháng 3

Sĩ tử Hữu kỳ vào trường 20 tháng 3.

Treo bảng 29 tháng 3.

Vua dụ chia làm 2 lượt chưa tiện. Chuẩn cho thi cùng ngày nhưng chia ra 2 vi:

Vì Giáp : Sĩ tử ở Kinh, trực và Tả kỳ trở vào Nam;

Vì Ất : Sĩ tử Hữu kỳ ra Bắc.

Thu quyển xong, quan Đề điệu chua rõ Vì Giáp hay Vì Ất vào phía dưới mấy chữ “Kỳ thứ mấy”. Vi nào lấy bao nhiêu người Trúng cách, bao nhiêu Phó bảng, sẽ hạ chỉ đặc cách quyết định để cho được thăng bằng, thỏa đáng.

1838 Định lệ từ ngày tiến trường đến ngày xuất bảng là 18 ngày.

Vua ngự xem thi Hội, gập lúc mưa rét, ban rượu cho quan trường và cấp cho cống sĩ hỏa lò, đệm cỏ.

1841 Khoa này trùng ngày Tế Giao (9) vào tháng 3 nên hoãn thi đến tháng 3 nhuận.

Vua truyền chỉ : “Khoa trước cho than, khoa này cho ăn cơm là thịnh điển của triều đình ưu đãi sĩ phu. Sĩ phu các ngươi nên cố gắng bầy tỏ hết sở trường của mình để đáp lại lòng khuyến khích, cất nhắc nhân tài, nối việc chấn hưng văn trị của ta”.

Sắc cho bọn Vũ văn Giải : “Các ngươi là người làm cơm nên phải tinh khiết, cẩn thận cho các sĩ tử tài tuấn của ta được tiên lên”.

Lại truyền cho quan trường phải công bằng mà chấm văn bài, chớ câu nệ, bó buộc.

1851 Trở lại thi 4 kỳ: Kỳ 1 thi kinh nghĩa, kỳ 2 thi văn sách, kỳ 3 chiếu biểu luận, kỳ 4 thơ phú.

Quyển văn viết chữ mực (đen) và quyển chép chữ son, cả bốn kỳ đều chi ra giấy lệnh của công.

1856 Định lệ thi Hội :

Kỳ 17 đề kinh nghĩa, làm 3 là đủ, có quyền làm hơn

Ky 2 chiếu, biểu, từ 300 chữ trở lên, luận 600 chữ trở lên

Kỳ 3 thơ phú

Kỳ 4 12 đạo văn sách, phải làm 8 : 3 kinh, 1 truyện, 2 sử, 2 thời sự.

1875 Hoãn thi Hội tháng 4 vì tháng 3 có sứ Pháp đến triều trao đổi Hòa ước (10).

1877 Định lại phép thi Hội, thi Điện : Ngày thi các quan văn vũ ứng trực ở Tả Hữu Vu (11) viện Đãi lậu (12) một ngày. Đến giờ thu không (13) nộp quyển, sĩ tử ra hết mới được vào ứng trực. Bắt đầu từ khoa sau.

1907 Trước kia sĩ tử từ Quảng-nam vào Nam thi ở vì Giáp, sĩ tử từ Hà-tĩnh ra Bắc thi ở vi Ất. Cao Xuân Dục, Sử quán Tổng tài, xin cho thi lẫn lộn.

111 – THỜI PHÁP THUỘC

*1910 Khoa cải cách đầu tiên do ảnh hưởng của Pháp :

Kỳ 1 10 đạo văn sách gồm 5 Kinh, 2 Truyện, 2 Bắc sử, 1 Nam sử. Làm 6 bài là đủ (2 Kinh, 2 Truyện, 1 Bắc sử, 1 Nam sử). Làm nhiều hơn hay làm cả 10 bài cũng được.

Kỳ 2 Văn kim gồm 1 chiếu / dụ, 1 sớ tấu, 1 biểu.

Kỳ 3 1 luận chữ nho.

2 luận quốc ngữ (đầu bài vẫn ra bằng chữ nho).

Kỳ 4 10 đạo văn sách : 2 bài sử Thái Tây, 2 bài cách trí, 2 bài địa dư nước nhà, 2 bài nhân vật nước nhà, 2 bài thời sự. Làm 6 bài là đủ (2 thời sự, các thứ kia mỗi thứ 1 bài), làm hơn cũng được.

Kỳ thi tình nguyện chữ Pháp dịch ra quốc ngữ. Đầu bài do tòa Khâm sứ ra, đệ sang quan trường chuyển phát cho Cống sĩ mỗi viên một tờ. Quyển văn cũng đánh số, rọc phách.

*1913 Khoa này chỉ cần làm 5 đạo văn sách, trước phải làm 6 đạo.

Luận quốc ngữ thì toà Khâm xin cho ra đầu bài bằng quốc ngữ vì khoa trước ra đầu bài chữ nho, người Pháp chẩm không hiểu.

*1916 Ngày 19-6-1916, thi kỳ 1, có 260 Cống sĩ.

Ngày 13-7-1916, các quan làm lễ Phục mạng, lấy đỗ thi Hội 13 người. Bảng để lên một cái án thư sơn son, khiêng ra yết ở Phu-văn-lâu.

Ngày 31-7-1916 thi Đình (14).