Lee Lacocca Đời Kinh Doanh – Đọc Sách Online Ebooks PDF

RẮC RỐI TRÊN THIÊN ĐƯỜNG

Cho đến khi tôi trở thành giám đốc, Henry Ford vẫn luôn là một nhân vật xa cách. Tuy nhiên hiện nay văn phòng chúng tôi nằm cạnh nhau và chúng tôi gặp nhau thường xuyên hơn, mặc dù chỉ trong các cuộc họp. Tôi càng hiểu rõ về Henry Ford, lại càng lo âu về tương lai công ty và tương lai của chính tôi nữa.

Glass House là một cung điện, và Henry nắm quyền lực tối cao, Mỗi khi ông bước vào, người ta bắt đầu bảo nhau: “Hoàng thượng giá lâm.” Các nhân viên sẽ bước chậm lại với hy vọng được gặp ông. Nếu họ may mắn, ngài Ford có thể chú ý đến họ và cất lời chào. Đôi khi ông có thể hạ cố trò chuyện với họ đôi câu.

Mỗi lần Henry bước chân vào phòng họp, không khí đột nhiên thay đổi hẳn. Ông chế ngự mạng sống và cái chết của tất cả chúng tôi. Chỉ cần ông ra lệnh: “Xử trảm!” — và thế là xong. Sự nghiệp đầy hứa hẹn nào đổ sẽ tiêu tan thành tro bụỉ mà không cần bàn cãi thêm.

Henry là kẻ tôn thờ bề ngoài. Nếu một nhân viên ăn mặc thích hợp và ăn nói đúng lúc, ông sẽ chú ý đến hắn. Nhưng nếu bề ngoài không ra hồn thì hãy coi chừng.

Có lần Henry ra lệnh cho tôi sa thải một nhân viên mà dưới mắt ông là một gã “đồng tính.”

Tôi bảo: “Thật là vớ vẩn. Đó là một người bạn tốt của tôi. Hắn có vợ con đàng hoàng. Chúng tôi vẫn thường dùng bữa với nhau.”

“Tống cổ hắn đi,” Henry lập lại “đó là một thằng đồng tính.”

“Vì sao anh nghĩ thế?” tôi nói.

“Nhìn kìa. Hắn mặc quần chật quá.”

“Henry,” tôi thản nhiên nói, “quần của hắn thì có liên quan gì đến chuyện đó chứ?”

“Hắn rất kỳ quặc,” Henry nhận xét. “Tướng đi của hắn trông như đàn bà. Tông cổ hắn đi.”

Sau cùng tôi buộc phải sa thải một ngườỉ bạn tốt. Tôi đưa hắn ra khỏi công ty và căm ghét giây phút đó. Nhưng không còn cách chọn lựa nào khác.

Sự độc tài là một tánh xấu. Thế mà Henry lại tôn sùng.

Khi tôi mới nhận chức giám đốc, Henry triết lý đôi câu về cách quản lý: “Đừng bao giờ cho phép nhân viên mình quá thoải mái. Đừng cho hắn yên thân và tự do hành động theo ý mình. Cần luôn luôn làm trái ý hắn. Phải để cho nhân viên của anh lo lắng và mất thăng bằng.”

Bây giờ chắc các bạn đang tự hỏi vì sao vị lãnh đạo công ty xe Ford, một trong những người uy quyền nhất thế giới, có thể cư xử như một tên vô lại? Điều gì khiến ông bất bình thường như thế?

Có lẽ phải trả lời như sau: Henry Ford chưa bao giờ phải tranh đấu để đạt đến cái gì. Có lẽ đó là một cậu con cưng sinh ra để thừa hưởng gia tài. Những đứa như thế thường nhìn đòi khỉnh khinh và tư hỏi cuộc sống sẽ ra sao nếu không có bố. Người nghèo thường phàn nàn rằng không ai cho họ nghỉ ngơi, nhưng người giàu lại không bao giờ tự đạt được cái gì bằng chính nỗ lực bản thân. Không ai cho họ sự thật. Thiên hạ chỉ nói những gì họ muốn nghe.

Dường như Henry Ford II, cháu nội của người sáng lập công ty xe Ford, đã bỏ ra cả đời để thổi phồng sự việc.
Có lẽ đó là lý do tại sao ông thường có cảm giác bất ổn. ông thường tìm cách nhìn cho ra những nơi phản kháng. Từ xa nhìn thấy hai nhân viên trò chuyện trong công ty, lập tức ông cho rằng họ đang bàn bạc một âm mưu!

Tôi không muốn là một nhà phân tích tâm lý ở đây, nhưng tôi hiểu rõ ngọn nguồn nỗi sợ hãi của ông. Khi Henry còn nhỏ, ông nội ông thường hay lo lắng vì sợ cướp. Cậu bé lớn lên trong căn nhà kín cổng cao tường, luôn được khóa chặt và canh gác cẩn mật, không dễ gì tin tưởng người ngoài.

Sau vụ Watergate, ông cảm thấy sự việc trầm trọng hơn: “Thấy chưa? Tôi đã bảo mà: Việc đó có thể xảy ra cho chúng ta lắm!”

Có lần ông đến thăm văn phòng tôi, liếc nhìn những tập bản thảo và hồ sơ và nói: “Thật điên rồ. Ngày kia cậu sẽ bị đóng đinh lên thập tự giá vì đã giữ cái của nợ này.”

Ông sông theo phương châm của ông nội: “Lịch sử chỉ là hão huyền.” Câu đó đã ám ảnh ông. Và thải độ của ông là hủy bỏ tất cả.

Có lần Henry ngồi chụp ảnh. Người được mời đến là Karsh, nhà nhiếp ảnh nổi tiếng của Canada. Như thường lệ, Karsh chụp ảnh rất tuyệt. Bức chân dung Henry độc đáo đến nỗi ông lập tức gởi cho bạn bè và thân quyến.

Một hôm Ted Mecke, phụ tá của Henry, bắt gặp tôi đang chiêm ngưỡng bức ảnh.

“Anh nghĩ sao về bức ảnh mới của ông chủ?” Ted hỏi.

“Thật tuyệt,” tôi đáp. “Nhân tiện, tôi chưa có bức ảnh nào của Henry. Cậu thấy tôi có nên xin một tấm không?”

“Đương nhiên, tôi sẽ bảo ông ta ký tên vào.”

Vài ngày sau Mecke cho tôi biết: “Ông Ford chưa muốn ký tên vào bức ảnh đó, vì vậy tôi đưa ông ta giữ lại.”

Lần tiếp theo tôi đến gặp Henry, nhìn thấy bức ảnh để trên bàn, tôi nhận xét:

“Bức ảnh tuyệt quá.”

“Cám ơn. Thực ra bức ảnh này dành cho anh. Chỉ có điều tôi chưa ký tên vào đây.”

Ông không bao giờ nhắc lại chuyện đó và tôi không bao giờ nhận được bức ảnh. Nó đã biến đi đâu. Đốì với Henry, tặng ảnh là một biểu hiện quá thân thiết — thậm chí với giám đốc của chính mình.

Hình như Henry không bao giờ muốn để lại bất cứ kỷ niệm nào có thể chứng minh tình bạn. Cho dù dạo đó chúng tôi là bạn của nhau. Hình như ông hiểu rằng một ngày nào đó ông sẽ phản bội tôi, và không muốn để lại bằng cớ rằng chúng tôi đã từng là bạn.

Thậm chí trong những năm đó chúng tôi thường bất đồng quan điểm với nhau. Nhưng tôi luôn cố gắng tránh căng thẳng. Nếu có vấn đề nghiêm trọng cần tranh cãi, tôi cố gắng tránh bàn trước mặt mọi người. Những lúc ấy ông tỏ ra công bằng hơn.

Với tư cách giám đốc, tôi không muốn mất thì giờ cho những cuộc tranh luận nhỏ nhoi, mà phải nghĩ đến những chuyện to tát hơn. Trong năm năm sắp tới công ty sẽ đi về đâu? Khuynh hướng chính mà chúng tôi phải dốc sức vào là gì?