Lịch Sử Văn Minh Thế Giới Phần II – Đời Sống Hy Lạp Tập 2 – Web Tải Sách Miễn Phí Ebooks PDF

Sách Lịch Sử Văn Minh Thế Giới Phần II – Đời Sống Hy Lạp Tập 2 của tác giả Will Durant mời bạn thưởng thức.

II. ĐẶC BIỆT

Người đảm nhiệm chức tổng tư lệnh mọi lực lượng vật chất và tinh thần của Athēnai suốt trong thời đại vinh quang nhất của Athēnai sinh ra chừng ba năm trước trận Marathon. Cha ông ta là Xanthipos đã chiến đấu ở Salamis, cầm đầu hạm đội Athēnai ở Mykale và lấy lại Hellespont cho Hy Lạp. Mẹ của Perikles là Agariste, cháu nội của nhà cải cách Kleithenes. Về phía mẹ, Perikles thuộc gia đình cổ kính Alkmaionids. Plutarkhos nói: “Mẹ ông khi gần chết, nằm mơ thấy mình được một con sư tử ẵm vào giường, và sau vài ngày thì sinh ra Perikles – hoàn hảo về mọi mặt chỉ trừ cái đầu hơi dài và thiếu cân đối”. Những người chỉ trích ông sẽ có nhiều niềm vui chế giễu cái đầu dài quá khổ ấy. Thầy dạy nhạc nổi tiếng nhất thời ông, Damon, đã dạy nhạc cho ông, và Pythokleides dạy nhạc và văn chương; ông đi nghe các bài giảng của Zenon xứ Elea ở Athēnai, và trở thành bạn và học trò của triết gia Anaxagoras. Trong thời kỳ phát triển, ông hấp thụ nền văn hóa đang nảy nở nhanh chóng của thời đại ông, và kết hợp trong tâm trí và trong chính sách của ông tất cả các mối dây của văn minh Athēnai – kinh tế, quân sự, nghệ thuật, triết học. Ông là con người toàn diện nhất mà Hy Lạp đã sản sinh ra.

Thấy đảng quả đầu là lỗi thời, từ trẻ ông đã gắn bó với đảng của những người demos, tức là quần chúng tự do của Athēnai.

Ông tiếp cận chính trị nói chung và mỗi hoàn cảnh trong đó với sự chuẩn bị kỹ càng, không bỏ qua mặt giáo dục; ông nói ít và ngắn gọn, và cầu thần để cho mình không bao giờ nói ra một lời lạc đề. Ngay cả những nhà thơ chỉ trích ông cũng nói về ông như một “thần Olympia”, dùng sấm chớp một cách hùng hồn mà dân Athēnai chưa bao giờ nghe thấy. Thế nhưng, theo sách vở để lại, diễn văn của ông không mấy hào hứng, và chỉ hấp dẫn đối với những trí óc thông sáng. Ảnh hưởng của ông không chỉ do ông thông minh mà còn do ông chính trực; ông có thể dùng hối lộ để đạt mục đích công cộng, nhưng cho mình thì “rõ ràng ông không dính líu chút nào đến tham nhũng và đứng trên mọi bận tâm về tiền bạc”.” và ngược với Themistokles khi mới làm quan thì nghèo, khi rời quan lộ thì giàu kếch sù, Perikles chẳng thêm chút của cải nào cho mình nhờ sự nghiệp chính trị.”

Sự phán xét công tâm của người Athēnai đã thể hiện rất rõ trong thế hệ này khi gần 30 năm từ 467 đến 418, họ đã bầu đi, bầu lại ông làm chỉ huy (strategoi), với những khoảng gián đoạn ngắn ngủi; sự tại nhiệm hầu như thường trực này không những cho ông cái ưu thế trên ủy ban quân sự mà còn làm cho ông có thể đưa vị trí của strategoi autokrator (tổng chỉ huy) lên một địa vị có ảnh hưởng nhất trong chính phủ. Dưới thời ông, Athēnai vừa hưởng những đặc quyền của dân chủ vừa có những tiện ích của chế độ quý tộc và độc tài. Nền hành chính tốt và sự bảo trợ văn hóa từng làm đẹp Athēnai dưới thời Peisistratos nay được tiếp tục với sự kết hợp và cương quyết giữa đường hướng và sự thông minh, hàng năm lại được lớp công dân tự do bằng lòng tái chấp thuận. Qua ông, lịch sử minh họa một lần nữa nguyên tắc sau đây: những cải cách phóng khoáng được thực hiện hữu hiệu nhất và được duy trì lâu dài nhất khi có sự lãnh đạo với sự thận trọng và ôn hòa của một người quý tộc được lòng dân chúng Văn minh Hy Lạp lên đến đỉnh cao khi nền dân chủ đủ lớn để đem lại cho nó sự đa dạng và sinh lực, và khi chế độ quý tộc còn tồn tại đủ để đem lại trật tự và khiếu thẩm mỹ.

Những cải cách của Perikles đã nới rộng đáng kể quyền của dân chúng. Mặc dù quyền của các tòa án nhân dân (heliaia) đã tăng lên dưới thời Solon, Kleithenes và Ephialtes, sự thiếu ngân quỹ cho dịch vụ xét xử đã đem lại cho người giàu có một ảnh hưởng to lớn trong những tòa án ấy. Năm 451, Perikles đưa vào áp dụng phí dịch vụ hai obol (34 xu đô-la), sau nâng lên ba obol, một ngày công cho thẩm phán, số tiền tương đương với nửa ngày lợi tức của một người Athēnai bình thường thời bấy giờ. Nói rằng số tiền khiêm tốn ấy làm yếu tính khí và làm hỏng tinh thần người Athēnai là thiếu suy xét, bởi vì tương tự như thế mọi nhà nước trả lương cho quan tòa và thẩm phán đã bị hủy hoại từ lâu. Perikles hình như cũng đã qui định trả một ít tiền lương cho quân dịch. Sự rộng rãi gây tai tiếng của ông lên đến đỉnh cao khi ông thuyết phục nhà nước hàng năm trả hai obol tiền vào cửa cho mỗi người dân đi xem kịch và các trò thi đấu trong các lễ hội chính thức, lấy lý do rằng những buổi trình diễn này không được là một sự xa xỉ dành riêng cho giai cấp thượng lưu và trung lưu, mà phải góp phần vào việc nâng cao dân trí. Tuy nhiên phải thừa nhận rằng Platon, Aristoteles và Plutarkhos tất cả là những người bảo thủ – đều đồng ý những món tiền ít ỏi đó làm tổn thương tính cách người Athēnai. 14

Tiếp tục công việc của Ephialtes, Perikles chuyển cho tòa án nhân dân những quyền tư pháp trước kia được các vị arkhon và quan tòa nắm giữ, để cho từ lúc này chức vụ arkhon là một chức vụ hành chính hơn là một quyền lực làm chính sách, quyết định việc tố tụng, hoặc ban bố sắc lệnh. Năm 457 quyền ứng cử vào chức vụ arkhon, vốn trước đây chỉ dành cho tầng lớp giàu có, được nới rộng ra cho hạng dân thứ ba (zeugitai); sau đó không lâu, hạng dân thấp nhất (thetes) cũng tìm được quyền ứng cử bằng cách tự ý nâng cao thu nhập của mình; vì dân thetes tham gia nhiều vào việc phòng thủ Athēnai nên các tầng lớp khác cũng làm ngơ trước sự gian lận này. 15 Cũng có lúc ông đi ngược hướng; qua Quốc hội, năm 451 ông giới hạn quyền công dân cho những người có cha và mẹ là người Athēnai.