Lịch Sử Văn Minh Thế Giới Phần X – Rousseau và Cách Mạng Tập 2 – Web Tải Sách Miễn Phí Ebooks PDF

Sách Lịch Sử Văn Minh Thế Giới Phần X – Rousseau và Cách Mạng Tập 2 của tác giả Will Durant mời bạn thưởng thức.

II. Âm nhạc

Châu Âu nhìn nhận ưu thế của âm nhạc nước Ý, chấp nhận các nhạc cụ và hình thức của nó, chào đón những tính chất hấp dẫn của nó, ban tặng vinh dự cho các castrato của nó, và chịu đầu hàng trước thể loại nhạc kịch du dương của nó trước và bất chấp và sau khi có Gluck. Gluck, Hasse, Mozart, và cả ngàn người khác đã đến Ý để nghiên cứu âm nhạc của dân tộc này, để học về những bí mật của kỹ thuật bel canto từ Porpora, hay nhận sự tán thưởng của Padre Martini.

Ở Venezia, Burney nói, “nếu hai người đang tay trong tay đi bên nhau, dường như họ chỉ nói chuyện bằng bài hát. Mọi ca khúc ở đây đều là những bài song ca.” “Tại quảng trường Piazza di San Marco,” một người Anh khác kể lại, “khi một người trong giới bình dân – một anh thợ giày, một anh thợ rèn – bắt đầu một điệu nhạc; những người khác cùng giới với anh ta sẽ cùng tham gia và hát lên nhiều phần của khúc hát này, với một sự chính xác và phong vị ít khi có được trong giới thượng lưu cao cấp nhất ở các quốc gia phương Bắc của chúng ta.”10

Dưới cửa số, những người tình khiến cho cây đàn guitar hoặc mandolin và con tim người thiếu nữ thổn thức. Các ca sĩ đường phố đưa những khúc nhạc của mình vào quán cà phê và quán rượu; trên những chiếc thuyền gondola âm nhạc mơn trớn cơn gió chiều; các khách thính, viện hàn lâm, và nhà hát trình diễn những buổi hòa nhạc; nhà thờ run lên với những cây đàn organ và những dàn đồng ca; tại những buổi trình diễn nhạc kịch đàn ông tan chảy và đàn bà ngất ngây trong giai điệu của một diva hoặc một castrato. Tại một buổi hòa nhạc ban đêm ngoài trời ở Roma (1758) Morellet đã nghe thấy những lời hoan nghênh “O benedetto! O che gusto! Piacer di morir! – Ôi Chúa ôi! Ôi chao, thích thật! Vui thích đến chết được!”” và không phải là điều bất thường khi, tại các buổi trình diễn nhạc kịch, người ta nghe được tiếng thổn thức từ khán giả.

Các nhạc cụ được yêu thích còn hơn cả lòng thủy chung về dục tình. Tiền bạc được chi tiêu rộng rãi biến chúng thành những nghệ phẩm, được chế tác một cách chính xác bằng thứ gỗ quý, được khảm ngà, men, hoặc đồ trang sức; những viên kim cương có thể được thấy trên những chiếc đàn hạc hay đàn guitar.¹2 Stradivari đã để lại ở Cremona những người học trò như Giuseppe Antonio Guarneri và Domenico Montagnana, những người mang bí quyết làm ra những cây đàn violin (vĩ cầm), viola (đại hồ cầm) và cello (đại vĩ cầm) có linh hồn. Chiếc đàn harpsichord (đại kiện cầm) (mà người Ý gọi là đàn clavicembalo) vẫn còn là nhạc cụ dùng phím được yêu thích ở Ý cho đến cuối thế kỷ XVIII, mặc dù Bartolommeo Cristofori đã phát minh ra cây đàn piano-forte ở Firenze vào khoảng năm 1709. Những nghệ sĩ bậc thầy chơi đàn harpsichord như Domenico Scarlatti, hoặc violin như Tartini và Geminiani, vào thời này đã nổi tiếng trên nhiều nước. Francesco Geminiani là Liszt của đàn violin, hay, như đối thủ của ông là Tartini gọi, Il Furibondo – “người điên” của chiếc vĩ kéo. Năm 1714, ông đến Anh, và được công chúng tại quần đảo này yêu thích đến mức ông ở lại đây phần lớn thời gian trong 18 năm cuối đời mình.

Sự nổi lên của các nghệ sĩ bậc thầy như vậy đã khuyến khích việc sản xuất nhạc cụ; đây là thời vàng son của các sáng tác Ý dành cho vĩ cầm. Giờ đây – chủ yếu là ở Ý – hình thành các thể loại khai tấu khúc (overture), tổ khúc (suite), sonata, concerto, và nhạc giao hưởng (symphony). Tất cả chúng đều nhấn mạnh đến giai điệu (melody) và hòa âm (harmony) hơn là đối điểm phức điệu (polyphonic counterpoint) vốn đã lên đến tuyệt đỉnh và chết dần cùng Johann Sebastian Bach. Do tổ khúc thoát thai từ khiêu vũ, nên những sonata cũng thoát thai từ tổ khúc. Nó là thứ để nghe, cũng như những bản cantata là để hát lên. Vào thế kỷ XVIII nó trở thành một chuỗi gồm ba phần – nhanh (allegro hoặc presto), chậm (andante hoặc adagio), và nhanh (presto hoặc allegro), đôi khi xen vào một khúc scherzo (“đùa bỡn”) gợi lại điệu gigue vui vẻ, hay một điệu nhảy minuet duyên dáng làm nhớ lại môn khiêu vũ. Vào khoảng năm 1750, sonata, ít nhất trong phần thứ nhất của nó, đã phát triển “hình thức sonata” – đoạn phơi bày những chủ đề đối nghịch nhau, sự chuẩn bị công phu của chúng thông qua biến tấu, và sự tóm tắt chúng lại để hướng đến đoạn kết.

Qua các thí nghiệm của G. B. Sammartini và Rinaldo di Capua ở Ý, và của Johann Stamitz ở Đức, nhạc giao hưởng đã tiến hóa bằng cách áp dụng hình thức của sonata vào điều trước đây là một khúc dạo đầu hay phần đệm theo kiểu hát nói trong bản nhạc kịch. Bằng những cách này người nhạc sĩ mang lại sự thích thú cho cả tâm trí lẫn các giác quan; ông ban cho nhạc cụ phẩm tính nghệ thuật bổ sung của một cấu trúc rõ ràng vốn giới hạn và ràng buộc công việc soạn nhạc vào trật tự và sự thống nhất theo logic. Sự biến mất của cấu trúc – của mối quan hệ hữu cơ giữa các thành phần đối với một toàn thế, hay của sự khởi đầu với đoạn giữa và đoạn cuối – là sự suy thoái của một bộ môn nghệ thuật. –

Bản concerto (chữ Latin là concertare, tranh đấu) áp dụng vào âm nhạc nguyên lý xung đột vốn là linh hồn của kịch: nó đưa màn độc tấu vào đối chọi với dàn nhạc và phối trí chúng trong một sự đối kháng hài hòa. Tại Ý, hình thức được ưa thích nhất của nó là concerto grosso, trong đó sự đối kháng diễn ra giữa một dàn nhạc nhỏ gồm các nhạc cụ dây và một concertino (nhóm chủ tấu) gồm hai hoặc ba nghệ sĩ bậc thầy. Giờ đây Vivaldi ở Ý, Händel ở Anh, và Bach ở Đức đưa bản concerto grosso lên hình thức tinh tế hơn bao giờ hết, và âm nhạc bằng nhạc cụ đã thách thức thế ưu trội của ca khúc.