Lịch Sử Việt Nam 4 - Từ Vua Tự Đức 1862 Đến Đức Quốc Trưởng Bảo Đại 1949 - Đọc Sách Online Ebooks PDF - Web Tải Sách Miễn Phí - Đọc Sách online Miễn Phí

Sách này chia sẻ mục đích hỗ trợ người đọc cá nhân chưa có điều kiện mua sách giấy, hoàn toàn miễn phí và phi lợi nhuận. Sách được sưu tầm nhiều nguồn khác nhau mọi bản quyền thuộc về Tác Giả & Nhà Xuất Bản!

Giới thiệu & trích đoạn ebook

1) CÁCH-MỆNH QUỐC-GIA

Theo ý-nghĩa, như đoạn trên mới nói, « dân-tộc muốn được giải-phóng, cần phải đoàn-kết », cụ Phan bội-Châu, tại Quảng-đông, lập ra « TÂM TÂM XÃ » chủ-trương tiêu-trừ những óc phân ly, phản cách-mệnh, liên-kết tất cả các đoàn-thể « ái-quốc » để thống nhất lực-lượng.

Muốn đánh một tiếng chuông kêu gọi đồng-bào trỗi dậy hưởng-ứng vào phong-trào cách-mệnh, đảng-viên Phạm hồng-Thái 79 định ám-sát Merlin, toàn-quyền Đông-dương, hồi bấy giờ, qua công-cán bên Nhật-bản. Theo dõi Merlin từ Nhật về Quảng-châu, Phạm hồng-Thái lén đến ném bom vào khách-sạn Victoria, trong lúc Merlin dự tiệc ở đấy. Merlin không chết, Phạm hồng-Thái nhẩy xuống Châu-giang tự tử (năm 1923).

Tiếp theo tiếng bom « nghĩa liệt » của Phạm hồng-Thái, năm 1924, Nguyễn an-Ninh 80 từ Pháp về Nam cổ võ lớp nông-dân, khắp ngõ hẹp hang cùng, hãy thức dậy tranh đấu lấy « quyền sống tự do ». Và cụ Phan chu-Trinh, được ân-xá về Sài-gòn mở nhiều cuộc diễn-thuyết làm vang động tiếng chuông « nhân quyền ». Cụ cực lực hạ thấp chế độ « Quân trị » để nâng cao chính-thể « Dân trị ».

Phan chu-Trinh và Nguyễn an-Ninh đã soạn sửa đất cho mầm « Dân chủ Cộng hòa » nảy nở. Phan chu-Trinh và Nguyễn an-Ninh đã dọn đường cho những Hội Cách-mệnh tiến sâu vào dân chúng, để bành trướng mau lẹ, như dưới đây sẽ nói đến.

Năm 1925, Lý-Thụy trong đảng Cộng-sản Pháp qua Nga, làm bí-thư cho phái-đoàn Borodine ở Quảng-đông, thời kỳ Tôn dật-Tiên chủ-trương « dung cộng liên Nga ».

Đến Quảng-đông, Lý-Thụy tìm gặp các nhà Cách-mệnh Việt-nam ở « Tâm Tâm xã » và đề cập vấn-đề « cách-mệnh quốc-tế ». Nhưng, vì hoàn-cảnh kinh-tế Á-đông còn lạc-hậu, Phan bội-Châu đề nghị lấy « cách-mệnh quốc-gia » làm cầu bước trước. Thế là « Á-Tế-Á áp-bức nhược tiểu dân-tộc » (cũng gọi là Liên-đoàn các dân-tộc bị-trị) được thành lập.

Chả bao lâu cụ phan bội-Châu bị bắt 81 thì Hội này tên đổi là « Việt-nam thanh-niên cách-mệnh đồng chí hội » do Lý-Thụy điều khiển, và theo đuổi cái đích trước làm quốc-gia cách-mệnh, sau tùy theo sự biến, sẽ làm cách-mệnh thế-giới. Tổng-bộ đặt tại Quảng-châu, khắp trong nước và Tiêm-la đều có chi-nhánh. « Việt-nam cách-mệnh đồng chí » không theo một chủ-nghĩa nào nhất định, nghĩa là chủ-nghĩa nào cũng được đưa ra giảng-giải : Tam dân chủ-nghĩa, Cộng-sản… rồi tùy học-sinh lựa chọn môn sở thích miễn vẫn chiến-đấu trong hàng ngũ cách-mệnh.

Hồi này, tại Hà nội, « Việt-nam Quốc-dân đảng » ra đời, dưới sự lãnh đạo của Nguyễn thái-Học. Đảng này theo Tam-dân chủ-nghĩa của Tôn dật-Tiên.

2) CÁCH-MỆNH QUỐC-TẾ

Năm 1929, vì một sự bất đồng ý-kiến giữa toàn quốc đại-biểu của « Việt-nam thanh-niên cách-mệnh đồng-chí » họp ở Hương-cảng một số hội-viên ở trong nước tách ra lập « Đảng Cộng-sản Đông-dương ». Để giữ lấy hội-viên, hầu hết có khuynh hướng quốc-tế, « Thanh-niên cách-mệnh đồng-chí » vội vàng đổi tên là « An-nam cộng-sản đảng », để chen vai với « Cộng-sản Đông-dương ».

Trong lúc mấy đảng Cộng-sản bành trướng rất mau, lấn-áp các tổ-chức khác : Tân-việt, Phục-quốc… « Việt-nam Quốc-dân đảng » thấy cần hoạt động quyết liệt để gây thêm thanh-thế, bèn tổ-chức vụ « ám-sát Bazin » 82. Vụ ám-sát này đã làm nhiều đảng-viên bị Pháp khủng-bố, bắt đi tù, đầy, khiến các cơ-quan của đảng gần bị tê-liệt hết. Không chịu ngồi yên xem cơ-đồ tiến dần đến chỗ sụp-đổ, những nhà lãnh tụ hạ lệnh tổng khởi-nghĩa : đánh Yên-bái, Lâm-thao, Hưng-hóa đêm 10-11 tháng 2 năm 1930. Kết quả là :

– Làng Cổ-am, nơi cách-mệnh giết tên tri-huyện Hoàng gia-Mô, bị Pháp dùng phi-cơ ném bom triệt hạ.

– Xứ-Nhu (một lãnh-tụ) tuẫn-tiết ở Lâm-thao.

– Nguyễn thái-Học và 12 đồng-chí nữa bị bắt, lên đoạn-đầu-đài ở Yên-bái hôm 17-6-1930.

Từ đây, « Việt-nam Quốc-dân » chỉ còn có tên, tuy một số đảng-viên chưa bị bắt, nhưng đều giữ thái-độ thụ-động.

Riêng còn mấy đảng Cộng-sản, tổ-chức rất có quy-củ, tiếp-tục hoạt-động. Và chả bao lâu, nhờ Lý-Thụy dàn-xếp khéo-léo, đều hợp nhất, lấy tên là « Đông-dương Cộng-sản đảng » bắt đầu từ 2-1-1931.

Đông-dương Cộng-sản đảng đã gây được thanh-thế mỗi ngày mỗi to, với những cuộc biểu-tình và đình-công ở Nghệ-an, Hà-tĩnh, Hốc-môn, Đức-hòa, cùng mấy nơi khác rải-rác khắp Trung Nam Bắc. Pháp đã phải dùng súng đạn để đàn áp nhiều nơi, và bắt tới hàng vạn người đi đày.
Sự hoạt-động của Đông-dương Cộng-sản càng thêm hăng hái, khi Mặt trận Bình-dân lên giữ chính quyền ở bên Pháp, năm 1936.

Năm 1939, Cụ Nguyễn hải-Thần sáng lập « Việt-nam Cách-mệnh Đồng-minh » Qua năm sau, 1940, cùng Lý Đông-A, cụ lại lập thêm đảng « Duy-Dân ». Nhưng hai đảng này cũng không bành-trướng bằng Đ.D.C.S.

Sự tuyên-truyền « cách-mệnh » của Đông-dương Cộng-sản có ảnh-hưởng rất sâu rộng đối với dân chúng. Cho nên, nhân lúc Pháp thua Đức 83, nhiều nơi tự động nổi lên đánh Pháp ở Việt-nam. Hai vụ đáng chú ý nhất là vụ Lạng-sơn và Đô-lương.

Năm 1940, lúc quân Nhật do đường Long-châu vào đánh Lạng-sơn, Trần trung-Lập hiệu-triệu thanh-niên và binh lính trong hàng ngũ Pháp nổi lên mưu đồ phục quốc. Trong 2 tuần-lễ, hơn 2 vạn quân Phục-quốc tung-hoành đánh Thất-khê, Na-cham, Lộc-bình, Bắc-sơn, Đồng-mỏ và mấy đồn lẻ khác nữa. Sau khi Pháp điều-đình xong với Nhật, Pháp phải huy động lực-lượng ở Trung-châu, theo hai đường Mongcay và Bắc-giang tiến lên đàn áp, mới dẹp yên quân Phục quốc. Trần trung-Lập bị tử hình tại Lạng-sơn.

Năm 1941, ở Đồ-lương, ông Đội-Cung cùng anh em trong trại (đồn Khố-xanh) giết tên Giám-binh, chiếm đồn. Khi kéo quân xuống định đánh lấy Nghệ-an, ông Cung bị quân Pháp từ Nghệ-an kéo lên đón, tập kích giữa đường, trúng đạn mà chết.

Muốn lợi dụng lòng yêu nước của dân-tộc Việt-nam để đuổi Pháp ra khỏi Đông-dương, rồi tràn vào thay chân, Nhật ủng hộ các đảng « cách-mệnh quốc-gia » quấy rối Pháp. 84

Trong lúc ấy, Pháp và Đồng-minh lại muốn lợi dụng chí quật cường của những nhà cách-mệnh Việt-nam ở Hải-ngoại, đứng trong Đông-dương Cộng-sản đảng, Cách-mệnh Đồng-minh hội để quấy rối Nhật.

Để tránh sự lợi-dụng của Đế-quốc Pháp, Nhật, trước sự biến chuyển của thế-giới, các nhà chí-sĩ Việt-nam kêu gọi đồng-bào, bất luận theo chủ-nghĩa nào, đứng trong đảng phái nào, hãy đoàn-kết thành một khối : « Việt-nam độc-lập đồng-minh hội » gọi tắt là « Việt-Minh », chung lưng đấu cật, tranh đấu giành độc-lập cho Tổ-quốc.

THỜI KỲ QUÂN-CHỦ ĐÃ CHẤM DỨT

Ngày 9-3-1945, Nhật ở Đông-dương bất thình-lình cướp lấy chính-quyền trong tay Pháp, tuyên-bố giả Độc-lập cho Việt-nam để cùng nhau xây dựng khối Đại-Đông-Á.

2 ngày sau, vua Bảo-đại tuyên-bố : « Hủy bỏ tất cả những hiệp-ước ký giữa Việt-nam và Pháp từ xưa, vì Pháp đã không đủ lực bảo-trợ lãnh-thổ cho Việt-nam ».

Việt-nam Độc-lập ! Nhưng nền Độc-lập đây chỉ mới có danh-từ. Tất cả các công sở, trước kia do Pháp giữ thì bây giờ người Nhật đến thay chân : nào Thống-sứ, nào Đốc-lý, nào Công-sứ, thương-chánh, công-chánh…

Và người Nhật cũng thay chân Pháp để thu thóc của dân nữa.

Chính-sách « thu thóc » đã làm dân đói khổ vô cùng, chết tới hàng triệu, ngổn ngang đầy đường.

Phải chăng « thu thóc » cho dân đói, là một chính-sách gián-tiếp, tiễu-trừ sức quật-cường của dân chúng ? Không ngờ đó lại là một cơ-hội giúp sức cho « Việt-Minh » mau tràn xuống trung-châu.