Luận Văn Thạc Sĩ Mỹ Thuật – Phát Huy Nghệ Thuật Sơn Mài Truyền Thống Bình Dương

Luận Văn Thạc Sĩ Mỹ Thuật – Phát Huy Nghệ Thuật Sơn Mài Truyền Thống Bình Dương

Đề tài: “PHÁT HUY NGHỆ THUẬT SƠN MÀI TRUYỀN THỐNG BÌNH DƯƠNG”

PHẦN MỞ ĐẦU

Lý do chọn đề tài:

Trong sự nghiệp đổi mới phát triển, Đảng và nhà nước luôn quan tâm đến việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Mặt khác xu hướng chung của thế giới đang tôn vinh những giá trị văn hóa nghệ thuật đặc biệt mang bản sắc riêng, trong đó có nghề sơn truyền thống là một trong những nghệ thuật tiêu biểu của Việt Nam .

Nghề sơn được hiểu là một nghề thủ công truyền thống phát triển trên cơ sở hình thành những quần cư nông nghiệp lúa nước. Ở nước ta, nghệ thuật “Sơn ta” đã xuất hiện lâu đời trong lòng văn hóa Đông Sơn, khoảng 2500 năm cách ngày nay. Bên cạnh những di vật tìm thấy dưới mặt đất chúng ta còn có một khối lượng to lớn đồ sơn trong các di tích chùa chiền, đền miếu, cung điện… dưới các thời Lý, Trần, Lê, Nguyễn…và vô số các hiện vật có trong các bảo tàng hoặc trong nhân dân đang lưu giữ.

Gắn liền với lịch sử gần 300 năm hình thành và phát triển vùng đất Bình Dương, nghề sơn là người bạn luôn song hành với nghề tạc tượng, chạm khắc trang trí trong các công trình kiến trúc như đình, chùa, nhà cổ… được nhiều thế hệ gìn giữ, tôn tạo.

Ngày nay, khi khoa học đã phát triển mạnh mẽ, sơn mài vẫn sẽ là một ngành nghề, một nghệ thuật không thể thiếu được với mục đích phục vụ đời sống tinh thần của con người. Bình Dương đang là một trong số ít địa phương duy trì sản xuất hàng sơn mài thủ công mỹ nghệ phục vụ trong nước và xuất khẩu. Riêng sơn mài nghệ thuật tạo hình đang hình thành và phát triển góp phần làm phong phú thêm lĩnh vực mỹ thuật tỉnh nhà.

Trước bối cảnh đất nước ta đang mở cửa giao lưu, hội nhập sẽ không tránh khỏi các nền văn hóa nghệ thuật tốt, xấu lẫn lộn xâm nhập. Cùng với xu hướng thương mại hóa nghệ thuật một số doanh nghiệp, họa sỹ, nghệ nhân vì cái lợi kinh tế trước mắt đã làm sơn mài theo kiểu sử dụng sơn công nghiệp thậm chí sơn dùng trong xây dựng mà họ gọi là: “ Chất liệu tổng hợp” và “ Hàng tàu, Hàng chợ…”. Từ đó một loạt sản phẩm ra đời pha tạp kém chất lượng, hình thức lẫn nội dung xuống cấp trầm trọng so với vẻ đẹp truyền thống và giá trị đích thực của nghệ thuật sơn mài.

Trước thực trạng nhiều sản phẩm sơn mài xuất khẩu bị khách hàng trả về trong vài năm trở lại đây do chất lượng nghệ thuật, chất lượng sản phẩm kém, “dỏm giả” gây thiệt hại về kinh tế rất lớn, nhưng đau lòng hơn hết là uy tín sơn mài bị xem nhẹ thậm chí nhiều khách hàng quay lưng lại thờ ơ không còn mặn mà như trước. Nhiều nghệ nhân tâm quyết đã bỏ nghề, số lượng gia đình, cơ sở làm sơn mài ở Bình Dương giảm đi đáng kể. Một số họa sỹ trẻ muốn tự khẳng định mình áp dụng nhiều chất liệu mới, lạ… thể hiện nhiều khuynh hướng biểu hiện khác nhau ít nhiều gây tranh cãi.

Nghề sơn mài truyền thống Bình Dương vừa có cơ hội phát triển, nhưng đồng thời có những khó khăn thách thức phải vượt qua. Do đó việc nghiên cứu những đặc điểm của sơn mài là một vấn đề không chỉ giúp chúng ta nâng cao hơn nữa ý thức giữ gìn, trân trọng nghề thủ công truyền thống mà còn rút ra được những bài học hữu ích cho việc bảo tồn và phát triển một bộ phận di sản văn hóa mang bản sắc dân tộc, thúc đẩy phát triển kinh tế và xã hội như tạo công ăn việc làm cho người lao động, tăng thu nhập, xuất khẩu và phát triển du lịch…

Là người trực tiếp chứng kiến qua biết bao thăng trầm của ngành nghề truyền thống này ở địa phương. Ngoài ra nhiều người trong gia đình đã và đang sản xuất gắn bó với nghề, hơn nữa sơn mài là chất liệu chính không thể thiếu trong suốt quá trình sáng tạo nghệ thuật của tác giả luận văn.

Với những ý nghĩa trên, đề tài: “PHÁT HUY NGHỆ THUẬT SƠN MÀI TRUYỀN THỐNG BÌNH DƯƠNG (TỪ NĂM 1986 ĐẾN NAY)” góp phần khẳng định sơn mài Bình Dương có một giá trị nghệ thuật đích thực chiếm vị trí vô cùng quan trọng trong đời sống văn hóa, xã hội… đặc biệt trong lĩnh vực hội họa của Bình Dương ở quá khứ, hiện tại và tương lai.