Mạnh Tử – Tinh Hoa Trí Tuệ Qua Danh Ngôn – Đọc sách online ebook pdf

Thuật bất khả bất thận dã

(Công Tôn Sửu thượng)

Cho dù là làm bất cứ ngành nghề hay học tập nghề gì, cũng không thể không lựa chọn cẩn thận.

Người ta chế tạo cung tiễn là để đánh nhau, lẽ nào không tàn nhẫn hơn là người chế tạo giáp phòng vệ sao? Một người chế tạo ra cung tiễn sợ việc tạo ra một cái tiễn không có lực sát thương, còn người chế tạo ra giống chống đỡ thì lại sợ cung tiễn sẽ làm sát thương đối với mọi người.

Vì một vị bác sĩ trị bệnh cho người khác cũng giống như một người thợ làm ra một đồ vật. Một vị bác sĩ trị bệnh cho người thì sợ sức khỏe của bệnh nhân không tốt, còn người làm quan tài thì lại sợ không có người chết. Một người hi vọng bản thân mình có được sự cống hiến cho xã hội thì cần phải thận trọng lựa chọn ngành nghề cho tốt. Và động cơ quyết định chính là cần phải xem khát vọng thật sự của bản thân mình.

Nhà bác học vĩ đại nhất của thế kỷ XX, Albert Einstein (1879-1955), cả đời đã cống hiến cho việc nghiên cứu vật lý học, đã có những phát minh ra những lý luận quan trọng làm thay đổi toàn bộ định luật vật lý học.

Do Einstein là người Do Thái, sau chiến tranh thế giới lần thứ nhất, ông bị sự áp bức của Đảng Công nhân Đức quốc gia Xã hội chủ nghĩa (tiếng Đức là Nationalso-zialistische Deutsche Arbeiterpartei, viết tắt là NSDAP, gọi tắt là Nazi, gọi tắt trong tiếng Việt là: Quốc xã) đành phải từ bỏ công việc giảng dạy ở đại học Berlin, di cư đến Mỹ.

Thời kỳ đầu thế chiến thứ hai, Einstein lo lắng chính quyền của bọn Đức quốc xã có thể chế tạo ra bom nguyên tử, vì thế ông viết thư gửi cho Tổng thống Franklin Roosevelt, Mỹ bí mật cho chế tạo bom nguyên tử. Đại chiến thế giới thứ hai Mỹ đã cho thả thử nghiệm xuống hai thành phố Hiroshima và Nagasaki của Nhật Bản.

Sau khi tận mắt chứng kiến vì phát minh hạt nhân nguyên tử tạo nên địa ngục nhân gian trong hai cuộc đại chiến, Einstein cảm thấy nội tâm bất an, không cách nào trấn tĩnh được mình. Do đó nửa đời còn lại ông không ngừng kêu gọi việc bảo vệ hòa bình thế giới, hy vọng nguyên tử có thể giúp cho nhân loại có được tiện ích trong cuộc sống và tiến bộ khoa học, chứ không phải dùng để hủy diệt toàn thể nhân loại.

Khoa học kỹ thuật giống như một con dao hai lưỡi, nó có thể mang đến sự tiện ích cho đời sống con người, cũng có thể trở thành vũ khí lợi hại tàn sát con người. Nước có thể chở thuyền, cũng có thể lật thuyền, sự vật luôn có hai mặt của nó, còn phải xem con người dùng trí tuệ để lựa chọn mặt nào cho thích hợp.

Nhất tề nhân phó chi, chúng sở nhân huu chi, tuy nhật thác nhi cầu kỳ tề dã, bất khả đắc hì

(Đằng Văn Công hạ)

Thầy giáo người nước Tề dạy cho con ông ấy học, thế nhưng có rất nhiều người nước Sở đến nói chuyện gần đó, thì cho dù là mỗi ngày có đánh mà ép nó nói tiếng nước Tề thì khó lòng làm được như thế.

Câu chuyện Mạnh mẫu (mẹ của Mạnh Tử) ba lần dọn nhà, là câu chuyện mà mỗi người chúng ta cũng đã từng biết đến. Trong câu chuyện này, đầu tiên nhà của Mạnh Tử dọn đến ở gần chợ, rồi lại chuyển đến ở gần nghĩa trang, và cuối cùng là dọn đến ở gần trường học.

Điều mà cả câu chuyện muốn nhấn mạnh đó là mẹ của Mạnh Tử rất xem trọng môi trường học tập của con trẻ. Bởi vì bản tính của trẻ con rất giỏi bắt chước, môi trường sống rất dễ ảnh hưởng đến nó, có thể nói đây là nhân tố mấu chốt để có thể biết được việc giáo dục có thành công hay không.

Tôi từng nghe nói những bậc phụ huynh hiện nay hay than phiền về việc con cái rất khó giáo dục, không chịu nghe lời. Ngoài khả năng học tập bị giảm sút, thái độ học tập cũng không bằng hai mươi năm trước đây, thậm chí còn không bằng mười năm trước. Phàn nàn, than phiền… dường như là sự nghiệp giáo dục đã trở thành việc khó có thể tiếp tục đi đến bước cuối của nó.

Tôi nhớ về quá trình học tập của mình lúc còn ấu thơ, các thầy giáo đứng trên bục giảng luôn than phiền rằng chúng tôi không biết trân trọng những hạnh phúc mà mình có được. Bởi vì khi họ còn nhỏ họ phải nỗ lực thế nào, phấn đấu thế nào mới có thể có được cơ hội đến trường.

Thế nhưng, khi ngồi ở lớp, chúng tôi cảm thấy những lời giảng của các thầy cô thật khó có thể tiếp thu. Thật ra, thời niên thiếu của chúng tôi cũng có những lo lắng của riêng mình, cũng có những vấn đề quấy nhiễu tâm hồn của chúng tôi.

Sau này mới biết, nếu không dùng tấm lòng để đối đãi với học sinh của mình một cách hợp tình hợp lý, mà lấy kinh nghiệm sống của mình để ép buộc chúng như mình thì chỉ có thể khiến cho học sinh của mình nảy sinh thái độ phản cảm.

Nếu như dựa vào điều kiện sống hiện thời, có thể cho học sinh chuyên tâm hướng đến hoàn cảnh học tập, lôi cuốn sự chú ý của học sinh, dẫn dắt học sinh hướng tới những mục tiêu học tập mới là thách thức quan trọng nhất của người làm công tác giáo dục.

Trong thời đại thông tin như vũ bão này, thế giới trong tương lai thật khó có thể tưởng tượng ra được, và công việc trước mắt mà chúng ta phải làm đó là nghĩ làm cách nào để “câu cá mà vẫn chừa lại cá cho sau này”.