Mấy Chàng Trai Thế Hệ Trước – Đọc Sách Online Ebooks PDF

NHÓM DÂN MỚI

Tập đoàn Hoàng-tích-Chu ra báo Đông Tây với đường lối đấu-tranh rõ-rệt, một hình-thức, nội-dung, thể văn hoàn toàn mới, là một cuộc cách-mạng trong làng báo chí Bắc-Hà thời bấy giờ. Một số anh em khác cũng trong tập đoàn tách riêng ra thành-lập nhóm Dân Mới cũng ra báo, lấy tên là « Dân Mới ». Bích chương cổ-động báo này có ghi rõ : Báo Dân Mới không phải của Hoàng-tích-Chu. Sở-dĩ Dân Mới đứng tách riêng ra như vậy, vì nhóm Dân Mới còn mở Bar, mở Restaurant, thành-lập Club, tổ-chức diễn kịch. Việc lớn lao, vấn-đề chuyên-môn đòi hỏi sự góp công của một số trí-thức người Pháp trẻ, mới, muốn cộng-tác với bạn Việt.

Câu nói « Pháp Việt đề-huề » vẫn coi là câu nói chính-trị mỉa-mai thì nay tương-đối có ý-nghĩa đứng-đắn hơn và có thể coi là thành-thật giữa đôi bên. Còn việc nghi kỵ, thì ai cũng có quyền nghi kỵ, và nếu đã hợp-tác với nhau, thì ít nhất đôi bên cũng phải tin cậy nhau, có như vậy mới là hợp-tác.

Bar Dân Mới, Restaurant Dân Mới, Club Dân Mới : Pháp Việt lui tới hàng ngày trong bầu không-khí vui-vẻ, thân-thiện, bình-đẳng.

Trước đà tiến của nhóm Dân Mới, nhà cầm quyền e ngại uy-thế Dân Mới, có thể mỗi ngày thêm lớn mạnh trong dư-luận, nên viên đốc-lý đã mời quản-lý Chu-Mậu ra điều-đình để bóc hết những bích chương khổng-lồ, đập vào mắt, đã dán khắp Hà-Nội. Nếu Chu-Mậu không bóc sẽ bị đưa ra tóa-án vì vi-phạm luật-lệ báo chí. Dân Mới ra đến số 3, thì có lệnh đóng cửa, báo bị tịch thu.

Thế là nhóm Dân Mới mất cơ-quan ngôn-luận. Độc-giả cũng mất một tờ báo xứng ý để đọc. Nhóm Dân Mới vẫn hăng say hoạt-động dưới hình-thức khác : dùng sân khấu để phản ảnh xã-hội hủ lậu thời đó. Đó cũng là một hình-thức đấu-tranh của những người dám nói, dám làm. Kế-hoạch đã được dựng lên với đầy đủ chi-tiết, nhất là về vấn-đề xuất quỹ, ban kinh tài đảm nhận thành-lập Ban Kịch Dân Mới để trình-diễn vở kịch đầu tay : KIM SINH, gồm có :

– Soạn giả : Bác-sĩ Vũ-đình-Tường

– Thực-hiện : Chu-Mậu

– Dàn cảnh Đạo-diễn : Đặng-trọng-Duyệt

– Cố-vấn : Declerc Junior

– Trang trí : Họa-sĩ Jordan

– Trang sức và y-phục : Ch. Mau’s

Đào kép chính đã được tuyển : Bà Chánh Giá, cô Thụy-An, ông Trương-đình-Thi, ông Trần-văn-Bút.

Trong khi mọi công việc cần thiết để thực-hiện chương-trình đã hoàn-tất, đào, kép đang được tuyển mộ thêm và đang tập dượt tại câu-lạc-bộ Dân Mới, thì có lệnh cấm, quả là thực-dân nhất định bóp chết nhóm Dân Mới.

Câu-lạc-bộ Dân Mới cũng theo đó bị đóng cửa.

Hồi Pháp-thuộc, làm báo, lập nhóm, tổ-chức câu-lạc-bộ khó khăn, tốn-kém và nguy-hiểm như thế đấy. Bị phá sản, vào tù như chơi !

Rất tiếc vở kịch Kim Sinh không được ra mắt khán-giả. Những người Hà-Nội yêu sân-khấu mất dịp thưởng-thức tài-nghệ trang-trí của họa-sĩ Jordan ở Paris mới sang, muốn làm quà cho bạn Việt những mầu sắc, những ánh sáng huy-hoàng, mỹ-thuật mới mẻ nhất của sân-khấu kinh-đô hoa-lệ. Kép chính Trần-văn-Bút đóng vai công-tử trong vở kịch.

Bà Chánh Giá vốn là hoa-khôi, vợ của một công-sứ Pháp, đóng vai một mệnh-phụ đương thời, có thể nói là vai của đời bà. Bạn Trương-đình-Thi, nhà văn có tên tuổi hồi đó, đã nổi tiếng trong vở kịch « Nặng Nghĩa Tớ Thày », đóng vai Kim Sinh. Cô Thụy-An, ký-giả tự ý đến xin đóng vai chính. Chưa nói đến bác-sĩ Vũ-đình-Tường tiếc công sáng-tác ra vở kịch và Chu-Mậu mất công, mất của.

Ban kịch Dân Mới bị cấm, chính vì đó, phong-trào kịch nổi lên rầm-rộ tại Hà-Nội trong giới sinh-viên trường thuốc lúc bấy giờ. Bác-sĩ Phạm-văn-Phán cho diễn liên-tiếp hai vở kịch xã-hội : vở « Đời Thiếu-Niên » và vở « Đời Mới », tại nhà hát lớn Hà-Nội với thành-phần diễn-viên toàn là nam nữ sinh-viên, mà hiện nay các bạn đó đã trở thành bác-sĩ hay dược-sĩ có danh tiếng, như bác-sĩ Hoàng-cơ-Bình đóng vai chính trong vở kịch « Đời Thiếu-Niên », một anh chàng thư-sinh tha thiết yêu người tình lý-tưởng của mối tình đầu, phóng-tác theo cuốn Trà Hoa Nữ của A. Dumas.

Tiếp theo là vở kịch Đời Mới, cũng thuộc loại xã-hội, đả phá thành-kiến hẹp hòi, lạc hậu, ngăn cách giai cấp. Trong vở này, bác-sĩ Nguyễn-văn-Liêm, hiện nay trong nhóm Pasteuriens của viện Pasteur Saigon thủ vai chính. Đái-đức-Tuấn, tức Tchya, bác-sĩ Dương-tấn-Tươi, bác-sĩ Hoàng-gia-Hợp là đạo-diễn, dàn cảnh và cố-vấn.

Hai vở kịch này đã mang lại kết-quả vượt mức. Tất cả Hà-thành nhất là phái đẹp, đã đến coi kịch đông như đi hội chùa Hương. Quý cô muốn kén chồng, kén các ông bác-sĩ trẻ tương-lai, đều có mặt đông đủ, có thể ví như đời xưa các nàng công-chúa mở hội hoa đăng tung cầu, kén phò mã… : « Đời Mới », « Đời Thiếu-Niên ».

Bác-sĩ Phạm-văn-Phán, anh là ai ? Sẽ được trình-bầy trong mục chuyện thân-tình của Hồi-ký này.

Ban kịch Dân Mới bị cấm. Câu-lạc-bộ Dân Mới biến thành bar. Nguyễn-đình-Thấu ở Paris vừa về, làm barman. Thấu trẻ, khỏe, bảnh, cao 1 th 75, « chịu chơi », con tổng-đốc, quán quân thi xe hơi Hà-nội, Tam-Đảo, trưng sướng : có huy-chương vàng tại Festival-Nice về khoa pha cocktail. Không ai được trông thấy huy-chương của Thấu, và cũng không ai biết thưởng-thức Thau’s cocktail ngon hay không, nhưng được biết mỗi ly cocktail của Thấu, có một trái vải tiến vua của Hà-Nội ngon ví như xoài cát của Saigon. Thau’s cocktail được quảng-cáo trên báo Việt, Pháp, và còn được in thành bích chương mầu dán trên tường kính của bar và ngoài cửa.

Một buổi chiều, hai lính lê-dương vô bar, gọi luôn 6 ly. Uống xong, to tiếng :

« Les cocktails, ce truc, ce bluff américain… ça me connaît… c’est de la cochonnerie… Qui-est-ce Thấu, ce mandarin, ce Mit parisien à la mangue… à la noix de coco… J’suis boxeur moi… y a longtemps. J’perds l’habitude de payer… J’m’en fous et J’m’en contrefous… Suis de Paname moi, Paname n’est pas Paris et Paris, un patelin de Paname… Boy, dis à ton patron qu’il est C… et pas Parisien pour un sou ».

Gặp boxeur thật, Thấu ở bên trong nghe rõ không dám ra mặt, nhưng dám đánh võ miệng với giọng Parigot :

« D’acc. Tout ça sur mon compte, c’est la tournée du Patron, sommes compatriotes de Pigalle… J’suis C… comme tu le dis, mais C… de Paname, un comte rencontre un autre comte, ils se racontent des histoires de Comte… Ah qu’elle est belle la tour Eiffel, qu’il est beau le Trocadéro et quand on a là quelque chose qui n’est pas de bois, ça fait tout de même plaisir de revoir Paname… »