Nghiên Cứu Văn Bản Tiểu Thuyết Số Đỏ – Đọc sách online ebook pdf

CHƯƠNG II

Quan Phù và Thái Tuế ‒ Than ôi, dân ta văn minh, hại chưa!

Cẩm và cẩm, cẩm phạt

Sau khi đi qua một cái sân vắng ngắt, người lính cảnh sát dẫn Xuân Tóc Đỏ và ông lão thầy số đến một cái buồng nhỏ, vặn một vòng khóa, rồi mỉa mai ngọt ngào bảo:

‒ Mời hai ngài vào!

Trong phòng giam lúc ấy có một lão ăn mày và vợ con hắn, và một thằng ma-cà-bông,[a] và một người đàn bà bán hàng rong có một gánh bún chả ế. (1) Người này ngồi dựa tường, hai tay bó gối, giữa hai thúng quà, vẻ mặt đa tư lự, trong khi thằng ma-cà-bông nằm dài dưới gạch ngáy như kéo gỗ, và ba người của cái gia đình hành khất thì bắt chấy bắt rận cho nhau một cách nên thơ. Cánh cửa bị đẩy đánh sập một cái, tiếng ổ khóa bị xoay lách tách, tiếng giầy viên đội xếp mỗi lúc một xa… Một ngọn đèn đỏ vì yếu, chiếu một thứ sáng tối tăm cho gian phòng.(2)

Lão thầy số để tráp, chiếu, ô xuống đất rồi ngồi lên tráp để thở hổn hển.

Xuân Tóc Đỏ thì còn đứng, hai tay gãi sườn nhìn mọi người một cách trịch thượng, nhìn phòng giam một cách thản nhiên. Nó bĩu mồm nói:

‒ Nước mẹ gì! Bóp với chả bóp! Phòng giam thì bằng cái lỗ mũi! [b] Rõ chả biết xấu! (3)

Lão thầy số giương to hai con mắt:

‒ Có xấu cái đếch ông đây này!

Xuân Tóc Đỏ phân vua ngay với mọi người:

‒ Ê! ê! Rõ thối chửa! Người ta bảo mình đâu nào! Người ta bảo nhà nước chứ!

Nó nói vậy là có ý khinh bỉ cái nhà giam. (4) Ty cảnh sát này là một ty sép thuộc lộ thứ 18 của thành phố mà nhà nước mới đặt thêm ra ít lâu nay thôi.(5) Tất cả nhân viên trong sở Cẩm chỉ có bảy người: một ông cẩm Tây, một ông thông ngôn ta, một ông quản cảnh sát, và bốn người lính.(6) Khu vực mà sở Cẩm có nhiệm vụ trông coi gồm có 16 phố, toàn là phố Tây, có phố dài hàng năm cây số, phố nào cũng có vẻ thái bình. Thành thử mỗi khi bắt phạt được một đám thì nhân viên sở Cẩm sướng như trúng số độc đắc.(7) Bốn thầy lính cảnh sát phải thay tua nhau đạp xe khắp cả 16 phố như thế, mới trong nửa năm đã trở nên bốn tay cua-rơ [c] đại tài. (8) Có thầy giật giải Hà Nội-Hải Phòng, (9) có thầy được giải ba giải tư trong những cuộc đua Hà Nội-Sơn Tây, Hà Nội-Bắc Ninh, vòng quanh Hà Nội, v.v… Trong 16 phố ấy chẳng may có khi xảy ra một sự gì phạm vào trật tự thì phần nhiều lại không thấy bóng vía các thầy cảnh sát đâu cả! Hàng rong, bồi, bếp, phu xe, ăn mày, những người ấy chỉ sau khi thầy cảnh sát đã cắm đầu đạp xe khỏi phố thì mới đái đường, thì mới đánh nhau, chửi nhau… Vì lẽ tất cả có bốn người lính thôi, nên lúc nào ở sở Cẩm cũng phải có hai thầy, chỉ có hai thầy đi tuần ở ngoài đường.(10) Mười sáu phố cho hai người, việc tuần phòng thành ra gần như là việc tập đua xe đạp!

Năm ấy vì kinh tế khủng hoảng, ngân sách hao hụt, Đông Dương đại hội kinh tế và tài chính [d] chuẩn y bản dự luật buộc sở cảnh sát phạt dân thành phố bốn vạn đồng. Sở cảnh sát trung ương chia cho ty cảnh sát chi nhánh này phải phạt dân là năm nghìn, nghĩa là một phần tám số tiền tổng cộng vậy.

Ông Cẩm đã vò bù cả đầu, đã rứt xoăn cả râu. An Nam hay bị cẩm phạt phần nhiều chỉ một ít bồi, bếp, phu xe, hàng rong, còn thì toàn người Pháp cả, làm thế nào phạt cho đủ 5 nghìn bạc? (11) Ông Cẩm, sau cùng, gọi nhân viên trong sở họp một phiên bí mật. Sau cuộc hội họp, ai nấy rất kính phục cái phương kế nhiệm mầu. (12) Người ta bắt đầu cho gia đình dọn cả về khu 16 phố ấy. Thế rồi thì… trước nhất, chính ông Cẩm Tây bị phạt về tội để chó sổng ra đường, hay là vì bà Cẩm quên không bảo bồi quét nhà cho đúng phép vệ sinh. Lần lượt đến người nhà ông thông ngôn, ông quản, bốn thầy lính, người loong-toong,[e] người phu lục lộ trông coi cái vườn hoa của sở Cẩm. Nào là tội đái đường, tội cãi nhau, tội đi xe đạp không đèn, tội để nhà cửa mất vệ sinh, v.v… Thành thử nhân viên sở Cẩm cứ phạt lẫn nhau văng tê đi thôi, phạt nhau hình như có thâm thù với nhau vậy.

Bữa ấy, ông Cẩm Tây đang ngồi đánh máy chữ về một tờ biên bản quan trọng thì có một thầy lính cảnh sát hấp tấp chạy vào báo một vụ trộm ở nhà một người Tây. (13) Vụ trộm xảy ra từ đêm trước, song đến lúc ấy sự chủ mới biết. Ông Cẩm Tây chán nản nói bằng tiếng Pháp rằng:

‒ Trộm thì lại phải giao ra toà, còn phạt gì nữa? (14)Rồi ông quay lại bảo viên quản thay quyền ông trong lúc ông ra đi với người thông ngôn.

Ngồi lại một mình ở phòng giấy, viên quản ngáp như một nhà buôn gặp hồi kinh tế khủng hoảng. Một người đi qua, ông gọi lại chán nản mà rằng: (15)

‒ Này, thầy Min-Đơ [f] thầy có buồn không?

Thầy này gật gù như một nhà nho say rượu chán đời: (16)

‒ Buồn lắm ạ! Buồn lắm, chỉ muốn chết quách! (17)

Ông quản than thở một cách rền rĩ:

‒ Chúng ta bị phạt nhiều quá.

Thầy Min-Đơ nhắc lại, âu sầu:

‒ Thật vậy, chúng ta bị nhiều quá. (18)

‒ Cái sổ dự toán của công quỹ cần tiền…

‒ Mà 16 phố của ta cần nhiều dân An Nam ta. (19)

‒ Thầy có tiếc cái thời buổi ngày xưa, cách đây mươi năm không?

‒ Tiếc lắm! Mười năm trước đây, dân ta còn ngu.