Những Người Nhật Vị Tha – Web Tải Sách Miễn Phí Ebooks PDF

Nakane Tori (1694 – 1795)

Tôi muốn viết về một Nho sĩ tên Nakane Tōri. Sống với tư cách một Nho sĩ thôn làng và cũng chết như một Nho sĩ thôn làng nên giờ đây chẳng còn được mấy ai biết đến, nhưng thật lòng, tôi không thể nào không viết về con người này.

Con người có tên Nakane Tōri này tuyệt nhiên không hề mong đợi gì cuộc đời bé mọn được hậu thế biết đến. Chắc rằng ông cũng chẳng lấy gì làm thoải mái với những dòng chữ này của tôi. Thậm chí ngược lại, ông còn ra sức xóa bỏ vết tích cuộc đời mình. Chính vì vậy, sử liệu về ông rất nghèo nàn nên tôi không biết mình có thể viết về cuộc đời ấy đến đâu.

Nakane có một tài năng tuyệt diệu về thơ văn. Nếu ông đi con đường bình thường như bao người, hẳn giờ này đã được ngợi ca như một đại thi nhân của đất nước này và lưu danh trong ký ức của chúng ta.

“Không ai bì được với Nakane về thi phú.” – Đó là câu nói bình thường trong giới văn nhân Edo những năm Kyōhō1. Sang thời Kansei2, khi đọc được những vần thơ còn lại ít ỏi của Nakane, những văn nhân như Shibano Ritsuzan, Inoue Shimei, Ōta Kinjō đã thốt lên kinh ngạc trước tài thơ ấy: “Một thiên tài hiếm có kể từ thời Kei-Gen.”

Hưởng Bảo: niên hiệu trong khoảng thời gian 1716 – 1736.

Khoan Chính: niên hiệu trong khoảng thời gian 1789 – 1801.

“Kể từ thời Kei-Gen” nghĩa là từ thời Keichō1 trước thời Edo và Genna2 là giai đoạn mở đầu thời Edo, nói cách khác kể từ thời mở đầu Mạc phủ Tokugawa… Có thể nói đó là tài năng thi ca không tiền khoáng hậu suốt thời Edo.

Khánh Trường: niên hiệu trong khoảng thời gian 1596 – 1615.

Nguyên Hòa: niên hiệu trong khoảng thời gian 1615 – 1624.

Một thiên tài như vậy nhưng không được người đời biết đến là có lý do. Do thi nhân tài năng kiệt xuất hiếm hoi này đã ném tất cả những tác phẩm thi ca, văn chương của mình vào bếp lửa.

Có thể nói vốn dĩ việc một thiên tài như vậy sinh ra ở cõi đời này đã là một sự tình cờ. Ông sinh ra ở Shimoda, Izu. Ngôi làng Shimoda này là nơi mọi thứ trên đời trôi giạt đến một cách kỳ lạ đến buồn cười. Nào kiệu lễ của xứ Sado, nào tượng Phật cứ thế nổi trôi đến đây là những câu chuyện chẳng lạ gì với ngôi làng ven biển Thái Bình Dương này.

Cả con người cũng trôi giạt đến đây. Những năm Enpō3, một người đàn ông khác lạ xuất hiện. Thoạt nhìn, chàng ta có phong thái của một samurai nhưng dường như đang trên đường lang bạt kỳ hồ, không biết gốc gác. Chàng ta có nói “Tôi đến từ Mikawa” nhưng thật giả thế nào không biết được. Có điều, dường như chàng rất thích thưởng ngoạn thiên nhiên, nên cả ngày ngắm những vách đá không biết chán, lại làm thơ ca tụng vẻ đẹp ấy:

Diên Bảo: niên hiệu trong khoảng thời gian 1673 – 1681.

Kaihin seiyu ni shite

Tōsho miru beki nari.

Dịch ý:

Biển xanh thanh nhã mát lòng,

Ta ngồi ngắm đảo cả ngày không thôi.

Xem ra chàng ta cũng rất yêu thích bờ biển đá gồ ghề nơi này nên xưng: “Tôi là Takehama” và dừng chân ở Shimoda. Đã vậy, chàng còn bắt đầu hành nghề y chẳng biết học từ đâu. Sau đó chàng cưới vợ. Đây là lai lịch của Nakane Shigekatsu – một samurai lang bạt, trôi giạt đến vùng biển phong cảnh hữu tình để rồi sinh thành một thi nhân kỳ lạ, Tōri.

Những chuyện kể về thời thơ ấu của Tōri không nhiều, nghe đâu tên lúc nhỏ của chàng là Magohei. Nhưng chắc chắn một điều là gia đình không được hạnh phúc cho lắm. Tuy hành nghề y rất phát đạt nhưng dòng máu phiêu lưu, lang thang đây đó lại trỗi dậy khiến người cha Shigekatsu trở nên nghiện rượu. Ông thường xuyên ra ngoài uống rượu đến nửa đêm, khi đứa con nhỏ là Tōri đến gọi mới chịu về. Bàn tay nhỏ bé của Tōri cầm đèn lồng, soi đường trong đêm tối Shimoda để tìm người cha đã bét nhè vì rượu. Người làng ai cũng chảy nước mắt xót thương khi thấy cảnh cậu bé cứ phải đi đứng trong màn đêm như thế: “Thằng bé thật đáng thương làm sao!”

Còn có chuyện này. Một đêm mùa hè, khi đã quá khuya mà cha vẫn chưa về, Tōri ra sức đi tìm. Thình lình thấy trước mặt một bóng người chân bước liêu xiêu. Đó là cha. Vì đã quá say nên ông mắng mỏ Tōri không tiếc lời rồi ngã uỳnh dưới gốc cây, chìm vào giấc ngủ với tiếng ngáy thật to. Đương nhiên muỗi bu lại nhiều không kể xiết. Tōri thu hết sức mình định cõng cha về nhưng với sức lực của một đứa trẻ thì không thể làm gì. Cậu bé đành chạy thật nhanh về nhà. Cửa vừa mở, cậu nói ngay với mẹ: “Tối nay cha ngủ lại nhà người quen. Bên ấy không đủ màn nên nói con về lấy. Tối nay con cũng ngủ ở đấy.” Đó là lời nói dối đầu tiên của Tōri vì nghĩ đến tâm trạng của mẹ mình. Cậu bé ôm cái màn trong tay và chạy hết tốc lực đến chỗ cha để che màn, bảo vệ cha. Và chuyện còn kể rằng cậu bé ngồi bên cha suốt cả đêm không rời. Đương nhiên Tōri không hé răng nửa lời về chuyện này nên mãi về sau mẹ cậu bé mới biết chuyện khi nghe người trong làng bàn tán.

Chính vì Tōri là một đứa trẻ như thế nên người lớn trong làng rất quan tâm đến tương lai của cậu. “Cậu bé này không hợp với thế tục xô bồ đâu. Nên cho xuất gia thì hơn.” Mẹ cậu cũng nghĩ vậy nên gửi Tōri đến một thiền tự. Cậu bé được cạo đầu và đặt tên là Shōen (Chứng Viên).

Thế nhưng, khi trở thành chú tiểu, Tōri bắt đầu có mối quan tâm lạ lùng. Cậu nói: “Con muốn học Đường âm.” “Đường âm” ở đây có nghĩa là tiếng Trung Quốc. “Ngày nào con cũng đọc kinh mà phát âm toàn tiếng Nhật. Vì Thiền được các Đường sĩ đem đến Nhật nên con muốn đọc kinh bằng Đường âm gốc vốn có.”